[Research Contribution] Thúc đẩy tham gia bảo hiểm xã hội cho doanh nghiệp tại Vĩnh Long: Mối quan hệ với các bên liên quan và ứng dụng VssID
28 Tháng Năm, 2025
Từ khoá: Bảo hiểm xã hội; Doanh nghiệp; Vĩnh Long; Mối quan hệ với các bên liên quan; Ứng dụng VssID
Trong bối cảnh bảo hiểm xã hội (BHXH) là trụ cột an sinh quan trọng, việc nhiều doanh nghiệp vẫn chưa tham gia đầy đủ cho người lao động đã đặt ra thách thức lớn về tính bền vững và công bằng xã hội. Nghiên cứu của nhóm tác giả thuộc UEH Mekong, Đại học Kinh tế Thành phố Hồ Chí Minh (UEH) đã chỉ ra bốn rào cản chính làm suy giảm động lực tuân thủ và góp phần duy trì tình trạng không tham gia BHXH trong khu vực doanh nghiệp: nhận thức hạn chế của chủ doanh nghiệp, mức độ xử lý vi phạm còn nhẹ, rủi ro không tuân thủ thấp và sự bất cân xứng thông tin.

Bối cảnh nghiên cứu và thực trạng tham gia Bảo hiểm xã hội cho người lao động của doanh nghiệp tại tỉnh Vĩnh Long
Bảo hiểm xã hội đóng vai trò quan trọng trong việc bảo vệ người lao động (NLĐ) trước rủi ro, đây không chỉ là nghĩa vụ pháp lý mà còn là quyền lợi và trách nhiệm của doanh nghiệp (DN) và NLĐ. Tuy nhiên, tình trạng trốn, nợ, chiếm dụng BHXH vẫn đang diễn ra và trở thành một trong những nguyên nhân chủ yếu dẫn đến tranh chấp, khiếu kiện giữa NLĐ và DN, từ đó suy yếu hệ thống an sinh xã hội, đặc biệt là chế độ hưu trí.
Tính đến đầu năm 2024, chỉ khoảng 30,14% doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh Vĩnh Long đăng ký tham gia BHXH, với tỷ lệ lao động tham gia BHXH bắt buộc ở mức 28,88%. Những con số này phản ánh một thực trạng đáng quan ngại về mức độ tuân thủ chính sách BHXH trong khu vực doanh nghiệp. Nhiều doanh nghiệp viện dẫn lý do khó khăn kinh doanh để trì hoãn hoặc né tránh trách nhiệm đóng BHXH, trong khi người lao động – do nhận thức hạn chế, tâm lý e ngại mất việc hoặc vì lợi ích trước mắt – thường không chủ động yêu cầu thực hiện quyền lợi chính đáng của mình.
Trên cơ sở đó, nhóm tác giả đã tập trung phân tích các nhân tố ảnh hưởng đến hành vi không tham gia BHXH cho NLĐ của DN tại tỉnh Vĩnh Long. Kết quả nghiên cứu cung cấp bằng chứng thực nghiệm giúp các cơ quan quản lý BHXH đưa ra những chính sách nhằm nâng cao nhận thức của DN và NLĐ trong tuân thủ Luật pháp BHXH.
Nhân tố ảnh hưởng hành vi không tham gia BHXH của DN: Tiếp cận từ mô hình định lượng
Nghiên cứu của nhóm tác giả UEH Mekong dựa trên dữ liệu DN không tham gia BHXH cho NLĐ từ hệ thống quản lý nợ BHXH của Phòng Thanh tra – Kiểm tra BHXH và hệ thống quản lý thông tin pháp lý DN tỉnh Vĩnh Long; tập trung vào các biến định tính khó đo lường thông qua dữ liệu thứ cấp.
Kết quả mô hình định lượng cho thấy, 07 nhân tố có ảnh hưởng đáng kể đến hành vi không tuân thủ của doanh nghiệp. Cụ thể: Doanh nghiệp hoạt động lâu năm, có dòng tiền ổn định và kinh nghiệm vượt qua các cú sốc kinh tế, thường tuân thủ BHXH tốt hơn. Bên cạnh đó, mối quan hệ của DN: bao gồm Quan hệ với khách hàng, chính quyền và nhà cung cấp tốt thường tuân thủ BHXH để duy trì uy tín và trách nhiệm xã hội.
Ngoài ra, các loại rủi ro – bao gồm rủi ro danh tiếng, rủi ro chi phí hoạt động, rủi ro bị kiểm tra và bị xử phạt – đều có tác dụng răn đe, làm giảm hành vi né tránh nghĩa vụ BHXH.
Tuy nhiên, kết quả cũng cho thấy rằng tình hình kinh doanh không thuận lợi làm gia tăng xu hướng doanh nghiệp không tham gia BHXH cho người lao động. Đặc biệt, bất cân xứng thông tin giữa doanh nghiệp với cơ quan BHXH và người lao động góp phần đáng kể vào hành vi này. Khi cơ quan quản lý và người lao động không có đủ dữ liệu về tình hình tài chính của doanh nghiệp – nhất là đối với doanh nghiệp vừa và nhỏ – chủ doanh nghiệp có thể tận dụng lợi thế thông tin để né tránh nghĩa vụ đóng BHXH.
Bên cạnh đó, nhận thức hạn chế của chủ doanh nghiệp về vai trò và lợi ích lâu dài của BHXH, hoặc quan điểm cho rằng mức đóng hiện tại là cao và chưa hợp lý, cũng khiến họ có xu hướng thuyết phục người lao động – đặc biệt là những người chưa hiểu rõ quyền lợi BHXH – từ chối tham gia để nhận mức lương cao hơn trong ngắn hạn. Cuối cùng, các chế tài xử lý vi phạm chưa đủ sức răn đe cũng là nguyên nhân khiến tình trạng không tuân thủ tiếp tục kéo dài trong khu vực doanh nghiệp.
Đánh giá tác động gián tiếp từ mô hình cho thấy hai yếu tố: mối quan hệ với các bên liên quan và việc ứng dụng VssID có vai trò quan trọng trong việc hạn chế hành vi không tham gia BHXH. Cả hai yếu tố này đều góp phần làm giảm nhận thức sai lệch về BHXH, nâng cao ý thức về rủi ro, thu hẹp bất cân xứng thông tin và tăng cường nhận thức về hậu quả khi vi phạm quy định.
Tuy vậy, kết quả cũng chỉ ra rằng, doanh nghiệp vẫn có thể không tham gia BHXH ngay cả khi có quan hệ tốt với các bên liên quan, nếu họ đánh giá rủi ro vi phạm là thấp và nắm giữ lợi thế thông tin. Tương tự, việc sử dụng VssID không đảm bảo hành vi tuân thủ nếu doanh nghiệp có nhận thức hạn chế về BHXH và thiếu kết nối với các bên liên quan. Điều này cho thấy: mối quan hệ và công cụ hỗ trợ chỉ phát huy hiệu quả khi được đặt trong một hệ sinh thái quản trị toàn diện và có nhận thức đầy đủ từ phía doanh nghiệp.
Ý nghĩa thực tiễn và hàm ý chính sách
Tham gia BHXH không chỉ bảo vệ quyền lợi NLĐ mà còn mang lại sự phát triển bền vững cho DN khi thực hiện được cam kết trách nhiệm xã hội và tạo dựng uy tín với các bên liên quan. Để thúc đẩy DN tham gia BHXH, nhóm tác giả đề xuất ba nhóm giải pháp chính:
Thứ nhất, cơ quan bảo hiểm cần cung cấp hướng dẫn rõ ràng về quy trình đăng ký và các hình thức xử phạt, giúp DN dễ dàng tiếp nhận và tuân thủ. Cần nhấn mạnh rằng hành vi không tham gia BHXH không chỉ kéo theo chi phí xử phạt mà còn tiềm ẩn rủi ro về uy tín và danh tiếng của doanh nghiệp.
Thứ hai, tăng cường hoạt động thanh tra – kiểm tra, cả định kỳ lẫn đột xuất. Việc chọn mẫu kiểm tra nên dựa trên lịch sử đóng BHXH và đặc điểm DN như: tình hình kinh doanh kém, DN có thời gian hoạt động ngắn hoặc số lượng lao động chưa sử dụng VssID. Khi phát hiện vi phạm, cơ quan bảo hiểm cần áp dụng biện pháp xử lý phù hợp như xử phạt hành chính hoặc công khai tình trạng nợ BHXH trên cổng thông tin BHXH và trang chủ của DN nhằm tăng tính rủi ro khi bị phát hiện vi phạm và tính răn đe khi bị xử lý.
Thứ ba, đẩy mạnh truyền thông về vai trò của ứng dụng VssID – BHXH số như một công cụ quản trị nhân sự hiệu quả. Ứng dụng không chỉ giúp tra cứu thông tin mà cho phép NLĐ giám sát việc đóng BHXH của DN, góp phần minh bạch thông tin và hạn chế tình trạng nợ, trốn đóng.
Nhìn chung, kết quả nghiên cứu là cơ sở khoa học đóng góp về mặt lý thuyết và thực tiễn giúp các nhà quản lý có cái nhìn tổng quan và sâu sắc hơn về các nhân tố ảnh hưởng đến hành vi không tham gia BHXH cho NLĐ của DN trên địa bàn tỉnh Vĩnh Long, từ đó giúp các cơ quan quản lý BHXH đưa ra những chính sách nhằm nâng cao nhận thức của DN và NLĐ trong tuân thủ Luật pháp BHXH.
Xem toàn bộ bài nghiên cứu: Thúc đẩy tham gia bảo hiểm xã hội cho doanh nghiệp tại Vĩnh Long: Mối quan hệ với các bên liên quan và ứng dụng VSSID TẠI ĐÂY.
Nhóm tác giả: Nguyễn Hoàng Long, ThS. Trần Thị Hồng Cúc, ThS. Đoàn Thị Thanh Hòa, ThS. Nguyễn Thị Diễm – Đại học Kinh tế Thành phố Hồ Chí Minh
Đây là bài viết nằm trong chuỗi bài lan tỏa nghiên cứu và kiến thức ứng dụng với thông điệp “For a More Sustainable Mekong – Vì một Đồng bằng sông Cửu Long bền vững”, thuộc chương trình “Research Contribution For All – Nghiên Cứu Vì Cộng Đồng” do UEH thực hiện. UEH trân trọng kính mời Quý độc giả cùng đón xem bản tin UEH Research Insights tiếp theo.
Tin, ảnh: Tác giả, Phòng Tuyển sinh – Truyền thông UEH Mekong, Ban Truyền thông và Phát triển đối tác UEH
Giọng đọc: Thanh Kiều
[Research Contribution] Những góc nhìn mới về tương lai của thế giới ảo
16 Tháng Sáu, 2025
[Podcast] Góp ý giải pháp phát triển giáo dục Đại học
5 Tháng Hai, 2025
[Podcast] Các yếu tố ảnh hưởng đến động lực học tập của sinh viên
22 Tháng Một, 2025
[Podcast] “Mô hình Campus thích ứng – Giải pháp dành cho Mekong bền vững”
13 Tháng Một, 2025
[Podcast] Đào tạo nhân lực Mekong tương lai: Trao quyền hành động bền vững
30 Tháng Mười Hai, 2024
[Podcast] Dự án Phát triển khung công bằng giao thoa nhằm khuyến khích khả năng đi bộ
30 Tháng Mười Hai, 2024
[Podcast] Chiến lược thiết kế hậu kỹ thuật số trong nghệ thuật truyền thông
27 Tháng Mười Một, 2024
[Podcast] Đồng sáng tạo và xây dựng cộng đồng ArtTech hướng tới tương lai bền vững
26 Tháng Mười Một, 2024
[Podcast] Quản trị công nghệ trong kỷ nguyên 4.0: Tổng quan và nhu cầu thị trường
21 Tháng Mười Một, 2024
[Podcast] Công nghệ thông tin – truyền thông và sự ổn định của hệ thống ngân hàng
21 Tháng Mười Một, 2024
[Podcast] Vai trò của chính sách vĩ mô thận trọng đối với tăng trưởng tín dụng tại Việt Nam
21 Tháng Mười Một, 2024
[Podcast] Đề xuất hoàn thiện pháp luật về hoạt động môi giới chứng khoán tại Việt Nam
21 Tháng Mười Một, 2024
[Podcast] NFTs – Cuộc cách mạng nghệ thuật hay cơn sốt nhất thời?
18 Tháng Mười Một, 2024
[Podcast] CareFeeder – Giải pháp công nghệ hỗ trợ người già và bệnh nhân Parkinson tự ăn uống
11 Tháng Mười Một, 2024
[Podcast] Ứng dụng học máy trong phân tích dữ liệu quản trị nguồn nhân lực
11 Tháng Mười Một, 2024
[Podcast] Nghệ thuật dân gian thời 4.0: Múa rối nước tự động dựa trên nền tảng robot
7 Tháng Mười Một, 2024
[Podcast] Bứt phá hiệu suất sáng tạo nhân viên nhờ phản hồi mang tính phát triển
7 Tháng Mười Một, 2024
[Podcast] Giải pháp MPIA: Lối thoát tạm thời cho cuộc khủng hoảng thương mại quốc tế?
7 Tháng Mười Một, 2024
[Podcast] “Căn bệnh Hà Lan” trong việc nhận kiều hối và trường hợp Việt Nam
31 Tháng Mười, 2024
[Podcast] UEH hướng đến trung hòa carbon: Bước đi đầu tiên
22 Tháng Tám, 2024
[Podcast] Giải pháp nâng cao hoạt động vận động cho sinh viên
9 Tháng Tám, 2024
[Podcast] Phong Cách Lãnh Đạo Đạo Đức Và Hành Vi Ngoài Vai Trò Của Công Chức
29 Tháng Bảy, 2024
[Podcast] Định Hình Chiến Lược Phát Triển Toàn Diện, Bền Vững Cho Đất Nước
25 Tháng Bảy, 2024
[Podcast] Mô Hình Đại Học Bền Vững Dành Cho Các Thị Trường Mới Nổi
19 Tháng Bảy, 2024
[Podcast] Những Tiếp Cận Mới Nhất Dành Cho Các Đại Học Bền Vững
11 Tháng Bảy, 2024
[Podcast] Tác Động Của Nguồn Nhân Lực Xanh Đến Các Mục Tiêu Về Môi Trường
24 Tháng Năm, 2024
Kinh Tế Xã Hội Và Sự Phát Thải CO2 Ở Việt Nam Giai Đoạn 1990 – 2018
23 Tháng Năm, 2024
Pháp Luật Dữ Liệu – Kỳ 1: Cần Một Cách Tiếp Cận Mới
15 Tháng Năm, 2024
[Podcast] Pháp Luật Dữ Liệu – Kỳ 1: Cần Một Cách Tiếp Cận Mới
14 Tháng Năm, 2024
Đánh Giá Quảng Cáo Trên Nền Tảng Tiktok
8 Tháng Năm, 2024
[Podcast] Đánh Giá Quảng Cáo Trên Nền Tảng Tiktok
7 Tháng Năm, 2024
[podcast] Phản Ứng Của Chính Sách Xã Hội Đối Với Đại Dịch Covid-19 Ở Một Số Quốc Gia (Kỳ 1)
8 Tháng Mười Hai, 2023
Promoting Learner Autonomy in English Language Learning (Part 2)
28 Tháng Mười Một, 2023
[Podcast] Ngoại giao kinh tế Việt Nam trong thời kỳ đổi mới và hội nhập quốc tế
10 Tháng Mười Một, 2023
ArtTech and sustainable development
27 Tháng Mười, 2023
Cộng đồng ArtTech đầu tiên tại Việt Nam – Một năm nhìn lại
9 Tháng Mười, 2023
ArtTech – Một xu hướng tương lai
5 Tháng Mười, 2023
ArtTech và phát triển bền vững
3 Tháng Mười, 2023
[Podcast] Máy Tính Và Công Nghệ “Không Đi Một Mình” – Phần 4
24 Tháng Bảy, 2023
[Podcast] Tác Động Của Đồng Tiền Kỹ Thuật Số Đến Tỷ Giá Hối Đoái
14 Tháng Mười Một, 2022
[Podcast] Chuyển Đổi Số Trong Ngành Du Lịch Việt Nam
5 Tháng Năm, 2022
[Podcast] Chuyển Đổi Số Trong Lĩnh Vực Y Tế Ở Việt Nam
25 Tháng Ba, 2022
[Podcast] Phân Tích Dữ Liệu Con Người Tại Việt Nam
18 Tháng Ba, 2022
[Podcast] Chuyển Đổi Số Trong Nông Nghiệp Ở Việt Nam
11 Tháng Ba, 2022
[Podcast] Mô Hình Kinh Tế Chia sẻ: Các Vấn Đề Quản Lý Ở Việt Nam
21 Tháng Một, 2022
[Podcast] Nâng Cao Trải Nghiệm Khách Hàng Trực Tuyến Trong Ngành Du Lịch
15 Tháng Một, 2022
[Podcast] Chính Sách Lao Động Việc Làm Cho TP. HCM Trong Giai Đoạn Sau Giãn Cách
28 Tháng Mười Hai, 2021
[Podcast] Xây Dựng Thị Trường Chứng Khoán Phi Tập Trung Dựa Trên Công Nghệ Blockchain
24 Tháng Mười Hai, 2021
[Podcast] Học Tập Suốt Đời Trong Thế Giới Số: Góc Nhìn Từ Nghề Nghiệp Kế Toán, Kiểm toán
21 Tháng Mười Hai, 2021
[Podcast] Học Tập Suốt Đời Tại UEH: Hướng Đến Đại Học Bền Vững
14 Tháng Mười Hai, 2021
[Podcast] Xu Hướng Kinh Doanh Bán Lẻ Trực Tuyến Thời Kỳ Covid
10 Tháng Mười Hai, 2021
[Podcast] Big Data Cho Mục Tiêu Phát Triển Bền Vững: Kinh Nghiệm Quốc Tế
7 Tháng Mười Hai, 2021
[Podcast] Cải Cách Luật Đất Đai Để Thúc Đẩy Phát Triển Kinh Tế
2 Tháng Mười Hai, 2021
[Podcast] Cuộc Cách Mạng Trong Kinh Tế Học Thực Nghiệm
30 Tháng Mười Một, 2021
[Podcast] Chỉ Số Giá Tiêu Dùng Từ Góc Nhìn Khai Thác Dữ Liệu Lớn (Big Data)
17 Tháng Mười Một, 2021
[Podcast] Toàn Cảnh Tiền Tệ Kỹ Thuật Số – Phần 5 : Tiền Ổn Định Tư Nhân Diem
5 Tháng Mười Một, 2021
Đứt gãy chuỗi cung ứng vùng trọng điểm phía Nam: 8 giải pháp
20 Tháng Mười, 2021
[Podcast]Toàn Cảnh Tiền Tệ Kỹ Thuật Số – Phần 2: Những Cột Mốc Phát Triển
19 Tháng Mười, 2021
[Podcast] Toàn cảnh tiền tệ kỹ thuật số – Phần 1: Xu thế của thời đại
15 Tháng Mười, 2021
NGÂN HÀNG BẮT TAY FINTECH (Phần 3): Các Giải Pháp Hỗ Trợ
8 Tháng Mười, 2021
UEH chủ trì thành công Hội thảo ICBF 2021
7 Tháng Mười, 2021
GRSD 2021- Hội thảo khoa học “Tăng trưởng xanh và phát triển bền vững”
6 Tháng Mười, 2021
NGÂN HÀNG BẮT TAY FINTECH (phần 2): Chọn đối tác theo tiêu chí nào?
4 Tháng Mười, 2021
‘Đổi mới giáo dục nghề nghiệp là động cơ tăng trưởng kinh tế’
30 Tháng Chín, 2021
Giải pháp “mở cửa” an toàn với các khu công nghiệp tại TP Hồ Chí Minh
27 Tháng Chín, 2021
Khi cuộc sống “bình thường mới”, nơi ở cho người lao động cần được quan tâm
9 Tháng Chín, 2021
Hướng phát triển mô hình đào tạo luân phiên (Dual Education) tại Việt Nam
6 Tháng Chín, 2021
Webinar: Tương lai ngành Thẩm định giá trong thập niên mới
17 Tháng Tám, 2021
Hãy là người dùng thông minh khi đón nhận và chia sẻ thông tin
9 Tháng Tám, 2021
Webinar: An toàn thông tin kế toán trong kỷ nguyên số
3 Tháng Tám, 2021
Có nên đưa lãi suất tiền gửi VND về 0 phần trăm?
20 Tháng Bảy, 2021
Chu kỳ giảm giá của đồng USD?
TS. Đinh Thị Thu Hồng và nhóm nghiên cứu
26 Tháng Sáu, 2021
Việt Nam cần kịch bản cho thương mại tương lai
ThS. Tô Công Nguyên Bảo
26 Tháng Sáu, 2021
Hệ thống tiền tệ tiếp theo như thế nào?
TS. Lê Đạt Chí và nhóm nghiên cứu
26 Tháng Sáu, 2021
Chuyển đổi số trong trường đại học: Dạy học trực tuyến sẽ trở thành xu hướng tất yếu
GS.TS. Nguyễn Trọng Hoài
26 Tháng Sáu, 2021
Tiền số ngân hàng Trung ương – Vận hành và thử nghiệm
Châu Văn Thành
26 Tháng Sáu, 2021
Chuyển đổi số trong khu vực công tại Việt Nam
Khoa Quản lý nhà nước
26 Tháng Sáu, 2021
“Cấp cứu” doanh nghiệp trước làn sóng COVID-19 thứ 4
23 Tháng Sáu, 2021
Chuyên gia UEH: Việt Nam nên kết hợp tiêm vaccine miễn phí và dịch vụ
23 Tháng Sáu, 2021
Hội thảo khoa học về Thị trường bảo hiểm Việt Nam (Conference on Vietnam’s Insurance Industry – CVII)
Khoa Toán – Thống Kê
7 Tháng Sáu, 2021
Muốn có trung tâm tài chính phải có chiến lược thích ứng
Khoa Tài chính
5 Tháng Sáu, 2021
Cần đưa giao dịch công nghệ lên sàn chứng khoán
Bộ Khoa học và Công nghệ
5 Tháng Sáu, 2021
Sự hữu ích của Lý thuyết trò chơi: Thảo luận về giải Nobel Kinh tế năm 2020
JABES
5 Tháng Sáu, 2021
Đoán định tư pháp: Xu thế mới trong hành nghề Luật
Khoa Luật
5 Tháng Sáu, 2021
Thiết kế đô thị: tầm nhìn vững chắc cho đô thị bền vững
Viện Đô thị thông minh và Quản lý
5 Tháng Sáu, 2021
Phục hồi du lịch và nỗ lực thoát khỏi vòng xoáy ảnh hưởng bởi Covid-19
Viện Đô thị thông minh và Quản lý
5 Tháng Sáu, 2021
Nghiên cứu Kinh tế học lao động trong sự biến động của thế giới
JABES
5 Tháng Sáu, 2021
Kết hợp Nghệ thuật và Công nghệ hướng đến Thành phố thông minh đáng sống
Viện Đô thị thông minh và Quản lý
5 Tháng Sáu, 2021
Chuỗi bài “The Basics of B2B”: Thị trường việc làm rộng mở nhiều sinh viên chuyên ngành Marketing đang bỏ quên
TS. Đinh Tiên Minh
5 Tháng Sáu, 2021
Môi trường không phải để nhà đầu tư xài miễn phí!
TS. Phạm Khánh Nam
5 Tháng Sáu, 2021
2021 sẽ là năm khởi đầu của chu kỳ tăng trưởng mới
PGS.TS Nguyễn Khắc Quốc Bảo
5 Tháng Sáu, 2021
Quỹ vaccine sẽ khả thi khi có người dân đóng góp
Phạm Khánh Nam, Việt Dũng
5 Tháng Sáu, 2021
Kích thích kinh tế, gia tăng vận tốc dòng tiền
Quách Doanh Nghiệp
5 Tháng Sáu, 2021
Đi tìm chiến lược hậu Covid-19 cho doanh nghiệp bảo hiểm Việt Nam
PGS TS Nguyễn Khắc Quốc Bảo, ThS Lê Văn
5 Tháng Sáu, 2021
Insurtech – Cơ hội và thách thức cho Startup Việt
Ths. Lê Thị Hồng Hoa
5 Tháng Sáu, 2021