[Podcast] Ứng dụng Công nghệ san phẳng mặt ruộng điều khiển bằng tia laser trong sản xuất lúa: Giải pháp nông nghiệp chính xác thích ứng biến đổi khí hậu

14 Tháng Mười Một, 2024

Từ khóa: ngành nông nghiệp, ứng dụng công nghệ, sản xuất lúa, san phẳng mặt ruộng

Sau hơn ba năm triển khai dự án ứng dụng Công nghệ san phẳng mặt ruộng điều khiển bằng tia laser trong sản xuất lúa do Trung tâm Môi trường cho Phát triển (EfD) tại Việt Nam, Đại học Kinh tế Thành phố Hồ Chí Minh (UEH) tài trợ thực hiện tại huyện biên giới Giang Thành tỉnh Kiên Giang và Huyện Châu Phú tỉnh An Giang đã và đang mang lại hiệu quả kinh tế cao. Phương pháp này giúp nông dân giảm chi phí bơm nước, giống, phân bón, thuốc bảo vệ thực vật nhưng năng suất lại tăng lên. Đây là giải pháp nông nghiệp chính xác thích ứng biến đổi khí hậu mang tính đột phá quan trọng trong việc nâng cao giá trị gia tăng và phát triển bền vững ngành nông nghiệp.

Dự án “Đánh giá nhu cầu và hiệu quả sinh thái của công nghệ san phẳng mặt ruộng điều khiển bằng tia laser trong sản xuất lúa tại khu vực Đồng bằng sông Cửu Long, Việt Nam”

Dự án nghiên cứu với tên gọi “Đánh giá nhu cầu và hiệu quả sinh thái của công nghệ san phẳng mặt ruộng bằng tia laser trong sản xuất lúa tại khu vực Đồng bằng sông Cửu Long, Việt Nam” nhằm phân tích sự khác biệt về nhu cầu áp dụng công nghệ san phẳng mặt ruộng điều khiển bằng tia laser và các yếu tố quyết định việc nông dân chấp nhận công nghệ này, sử dụng mô hình Cragg trong 2 quyết định là: tham gia và mức sẵn lòng chi trả (WTP) cho việc áp dụng công nghệ. Dự án cũng phân tích các tác động của việc áp dụng công nghệ  này lên hiệu quả sử dụng các đầu vào và năng suất, sau đó sử dụng các kết quả này đưa vào phân tích lợi ích chi phí trong việc áp dụng công nghệ này trong sản xuất lúa. Những đóng góp khoa học của nghiên cứu nằm ở việc phân tích sự khác biệt về nhu cầu đối với dịch vụ san phẳng mặt ruộng bằng tia laser trong hệ thống chuyên canh tác lúa và các tác động của sự phân mảnh đất đai thông qua chỉ số Simpson đối với việc sẵn sàng trả phí WTP cho dịch vụ. Ngoài ra, nghiên cứu cũng như phân tích tác động đối với hiệu quả đầu vào, năng suất, và phát thải khí nhà kính (GHGs) và hiệu quả về chi phí – lợi ích xã hội của sản xuất lúa trong nhóm áp dụng công nghệ so với nhóm không áp dụng công nghệ bằng phương pháp thử nghiệm ngẫu nhiên có đối chứng.  

Nhóm nghiên cứu của UEH đã triển khai nhiều hoạt động khác nhau trong dự án:

Đầu tiên, sau khi chọn các xã chưa áp dụng công nghệ san phẳng mặt ruộng điều khiển bằng tia laser trong sản xuất lúa vào năm 2020, nhóm nghiên cứu đã mời các chuyên gia tổ chức 10 hội thảo cung cấp kiến thức thông tin về công nghệ này và dịch vụ cung cấp và giải đáp của nông dân về công nghệ này cho khoảng 500 nông dân quan tâm. Nhóm đã phỏng vấn 303 hộ gia đình trong số những người tham gia hội thảo và thực sự quan tâm đầu tư áp dụng công nghệ này cho các thửa ruộng lúa.  

Thứ hai, ngoài nguồn tài trợ từ Trung tâm Môi trường cho Phát triển Việt Nam (EfD) thuộc Viện Kinh tế Môi trường Đông Nam Á, nhóm nghiên cứu đã phối hợp với các cán bộ địa phương để kết hợp với “Dự án hỗ trợ san phẳng mặt ruộng sản xuất lúa” của địa phương với nguồn kinh phí tài trợ được phê duyệt từ chính phủ. Nguồn kinh phí địa phương này hỗ trợ nông dân triển khai dịch vụ san laser với mức hỗ trợ 2 triệu đồng cho mỗi hec1ta, và mức hỗ trợ lên đến 5 ha mỗi hộ gia đình.

Thứ ba, nhóm nghiên cứu đã kết nối nông dân địa phương với các nhà cung cấp dịch vụ san laser bên ngoài tỉnh và bố trí  các chuyên gia sửa chữa nâng cấp các máy san cũ.

Thứ tư, các chuyên gia kỹ thuật của dự án đã tư vấn cho các nông dân trúng thầu trong quá trình triển khai áp dụng công nghệ san phẳng điều khiển bằng tia laser.

Và cuối cùng, dự án đã cung cấp cho chính quyền địa phương các đánh giá về hiệu quả hiệu quả san phẳng mặt ruộng điều khiển bằng tia laser nhằm hỗ trợ việc tuyên truyền thêm và đảm bảo phê duyệt tài trợ từ chính phủ trong việc triển khai áp dụng trên diện rộng .

Đưa nghiên cứu khoa học từ dự án vào ứng dụng thực tiễn và nhân rộng

Trung tâm Môi trường cho Phát triển Việt Nam EfD đã tài trợ kinh phí cho nhóm nghiên cứu của Đại học Kinh tế Thành phố Hồ Chí Minh triển khai dự án với mục tiêu đặt ra là giải quyết vấn đề khan hiếm nguồn nước, thích ứng biến đổi khí hậu cũng như giảm tác động do phát thải khí nhà kính trong canh tác lúa tại Đồng bằng sông Cửu Long. Huyện Giang Thành và Châu Phú tại Kiên Giang và An Giang là những địa phương có quy mô canh tác lúa lớn và nhu cầu sử dụng công nghệ San phẳng mặt ruộng điều khiển bằng tia laser là thực sự cần thiết.

Bước đầu thực hiện dự án này, nhóm nghiên cứu UEH đã phối hợp với Phòng Nông nghiệp các huyện và nông dân tiến hành khảo sát đồng ruộng để thuận tiện cho việc san phẳng và đánh giá hiệu quả trước khi triển khai công nghệ san phẳng này. Đồng thời thực hiện phương pháp đấu giá thí nghiệm để chọn hộ dân có điều kiện đối ứng và đảm bảo tính ngẫu nhiên để tham gia mô hình vào 2 nhóm: nhóm triển khai thực hiện và nhóm đối chứng. Khi tham gia vào đề án, nông dân hỗ trợ một phần chi phí cho các hoạt động, được nhận hỗ trợ về kỹ thuật từ chuyên gia của dự án và chi phí vận chuyển thiết bị san đến từng thửa ruộng.

Theo ghi nhận thực tế cho thấy lợi ích rõ ràng nhất của việc áp dụng san phẳng mặt ruộng điều khiển bằng thiết bị laser trong sản xuất lúa là giảm lượng giống gieo sạ, tránh ngập úng, giảm phân bón, thuốc trừ sâu; giảm đáng kể lượng nước tưới. Nhờ đó, thông qua dự án này, công nghệ san phẳng mặt ruộng sử dụng tia laser trong sản xuất lúa đã được địa phương đầu tư nhân rộng nhằm đáp ứng nhu cầu tự phát đầu tư triển khai nhân rộng của nông dân sau khi thấy được các hiệu quả dự án đem lại từ các hộ nông dân tham gia dự án.

Đánh giá về dự án, ông Nguyễn Thành Được – Trưởng Phòng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn huyện Giang Thành cho biết: “Qua 3 năm triển khai dự án, diện tích san phẳng mặt ruộng bằng tia laser trên địa bàn huyện Giang Thành hiện tại là trên 1000 ha, qua việc chuyển giao khoa học kỹ thuật mô hình này đã mang lại rất nhiều hiệu quả cho bà con nông dân tham gia dự án, cụ thể là giảm chi phí trong bơm nước từ 15 – 17%, chi phí phân bón 15 – 20%, giảm đổ ngã khoảng 20%, trong đó đặc biệt nhất là giảm lượng giống gieo sạ, qua đó tăng hiệu quả cho bà con nông dân, góp phần tăng thu nhập cho bà con nông dân, từ đó giảm nghèo, xây dựng nông thôn mới trên địa bàn huyện Giang Thành”.

Là nông dân trực tiếp ứng dụng công nghệ san phẳng mặt ruộng bằng tia laser trong vụ mùa thứ 3 liên tiếp, ông Hoàng Huy Thắng ngụ ấp Đồng Cơ, xã Vĩnh Phú, huyện Giang Thành cho biết, với 15 ha đất canh tác lúa của gia đình, sau mỗi vụ thu hoạch, ông đã áp dụng san phẳng mặt ruộng với công nghệ mới này và cho hiệu quả rõ rệt qua từng năm. Bên cạnh đó, khi thực hiện ông cũng được hỗ trợ rất nhiều về chi phí làm đất, san phẳng ruộng, giống, phân bón và thuốc bảo vệ thực vật cũng như kỹ thuật canh tác lúa. Khi áp dụng công nghệ san phẳng mặt ruộng điều khiển bằng tia laser đã tạo được sự đồng đều bề mặt ruộng; giúp giảm lượng giống gieo sạ khoảng 15 đến 30%, giảm số lần đưa nước vào ruộng trong một vụ lúa, giảm công dặm lúa, giảm phân bón. Đặc biệt năng suất tăng hơn trước khoảng 20% và giảm thất thoát sau thu hoạch.

Ông Nguyễn Văn Bình, nông dân ở ấp Đồng Cơ, xã Vĩnh Phú, huyện Giang Thành cũng chia sẻ: “Tôi thấy rằng ứng dụng san phẳng mặt bằng bằng tia laser giảm được lượng nước bơm, giảm chi phí xăng dầu, giảm lúa giống, giảm công xịt thuốc, và bảo vệ sức khỏe.”

Từ hiệu quả mang lại của đề án, từ vụ lúa 2021-2022 cho đến nay – năm 2024, Ngành Nông nghiệp huyện Giang Thành đang hình thành và triển khai công nghệ san phẳng mặt ruộng sử dụng tia laser đóng góp vào việc hình thành các cánh đồng lớn, áp dụng các công nghệ nông nghiệp chính sách trong canh tác lúa thích ứng biến đổi khí hậu khoảng trên 2 ngàn hecta, góp phần giảm chi phí sản xuất, tăng năng suất và hướng đến nền nông nghiệp bền vững tại Đồng bằng Sông Cửu Long.

Có thể khẳng định, ứng dụng Công nghệ san phẳng mặt ruộng điều khiện bằng tia laser được coi là một công nghệ nông nghiệp thông minh phù hợp để sản xuất lúa thích ứng với rủi ro do biến đổi khí hậu, khan hiếm nguồn nước tưới và giảm thiểu khí thải nhà kính, giảm thời gian lao động và cải thiện hiệu quả sử dụng đầu vào, đặc biệt là nước tưới. Qua thời gian thực hiện và khảo sát cho thấy, san phẳng đồng ruộng bằng tia laser chi phí sản xuất bình quân giảm từ 2 đến gần 3 triệu đồng/ha/vụ nhờ năng suất lúa tăng lên, tiết kiệm chi phí bơm tưới, dễ diệt cỏ dại, giảm được lượng giống và nhân công, hạn chế sâu bệnh…

Giá trị thiết thực đem lại từ dự án

Dự án của nhóm nghiên cứu UEH đã tạo ra những tác động đáng kể trong việc thúc đẩy triển khai nhân rộng các công nghệ về nông nghiệp chính xác thích ứng biến đổi khí hậu và tiết kiệm tài nguyên nước, cụ thể là công nghệ san phẳng mặt ruộng điều khiển bằng tia laser, cũng như trong việc thực hiện chiến lược giảm phát thải khí nhà kính (GHG) trong sản xuất lúa ở khu vực Đồng bằng sông Cửu Long.

Cụ thể, dự án đã thúc đẩy mạng lưới học tập xã hội giữa các chuyên gia, nông dân, cán bộ và các nhà cung cấp dịch vụ san phẳng thông qua các buổi hội thảo,  tư vấn chuyên gia, và báo cáo nghiên cứu khoa học. Điều này đã nâng cao kiến thức về nông nghiệp chính xác cho nông dân và cán bộ, đồng thời  đào tạo và chuyển giao thực hành cho các nông dân tiêu biểu và thành viên hợp tác xã. Bên cạnh đó, mạng lưới xã hội này đã tạo ra hiệu ứng trong việc nhân rộng các ứng dụng kỹ thuật công nghệ vào thực tiễn đi từ nghiên cứu khoa học. Việc triển khai thành công công nghệ san phẳng mặt ruộng sử dụng tia laser và những kết quả lợi nhuận thu được đã thúc đẩy sự phổ biến, chấp nhận rộng rãi và nhu cầu về dịch vụ san phẳng này trong khu vực, dẫn đến việc chính quyền địa phương và các nông dân chủ chốt đầu tư vào thiết bị máy móc để tự triển khai công nghệ. Cuối cùng, kết quả của dự án khẳng định tính khả thi về kinh tế của công nghệ san phẳng mặt ruộng sử dụng tia laser, được thể hiện qua các phân tích kinh tế tư nhân và xã hội, nhấn mạnh việc tiết kiệm nước và giảm phát thải GHG trong canh tác lúa.

TS: Lê Thanh Loan – Trưởng bộ môn Kinh tế Nông nghiệp Tài nguyên môi trường, Đại học Kinh tế Thành phố Hồ Chí Minh, trưởng nhóm nghiên cứu dự án chia sẻ: “Từ một nghiên cứu khoa học với phương pháp thử nghiệm ngẫu nhiên có đối chứng, dự án đã kết nối được sự tham gia của nhiều bên liên quan như chính quyền địa phương, các tổ chức khuyến nông, hợp tác xã, người nông dân, người cung cấp dịch vụ công nghệ nông nghiệp chính xác, nhà khoa học và chuyên gia trong lĩnh vực công nghệ kỹ thuật. Sự hợp tác của các bên cùng với tính cần thiết và giá trị ứng dụng thực tiễn của nghiên cứu khoa học này, dự án đã gặt hái được các kết quả minh chứng thực tế về hiệu quả về kinh tế của công nghệ và việc nhân rộng công nghệ san phẳng mặt ruộng điều khiển bằng tia laser. Từ những kết quả thiết thực này, tôi mong muốn giá trị của dự án ngày một lan tỏa về mặt xã hội trong việc nâng cao hiệu quả kinh tế trong canh tác lúa vốn là nguồn sinh kế quan trọng của hộ nông dân và lan tỏa về khía cạnh môi trường trong việc thúc đẩy ngành nông nghiệp bền vững tiết kiệm tài nguyên nước và thích ứng biến đổi khí hậu.”

Tác giả: TS. Lê Thanh Loan – Đại học Kinh tế Thành phố Hồ Chí Minh.

Đây là bài viết nằm trong Chuỗi bài lan tỏa nghiên cứu và kiến thức ứng dụng từ UEH với thông điệp “Research Contribution For All – Nghiên Cứu Vì Cộng Đồng”, UEH trân trọng kính mời Quý độc giả cùng đón xem bản tin UEH Research Insights tiếp theo.

Tin, ảnh: Tác giả, Phòng Marketing – Truyền thông UEH

Giọng đọc: Ngọc Quí

Chu kỳ giảm giá của đồng USD?

TS. Đinh Thị Thu Hồng và nhóm nghiên cứu

26 Tháng Sáu, 2021

Việt Nam cần kịch bản cho thương mại tương lai

ThS. Tô Công Nguyên Bảo

26 Tháng Sáu, 2021

Hệ thống tiền tệ tiếp theo như thế nào?

TS. Lê Đạt Chí và nhóm nghiên cứu

26 Tháng Sáu, 2021

Chuyển đổi số trong khu vực công tại Việt Nam

Khoa Quản lý nhà nước

26 Tháng Sáu, 2021

Cần đưa giao dịch công nghệ lên sàn chứng khoán

Bộ Khoa học và Công nghệ

5 Tháng Sáu, 2021

Thiết kế đô thị: tầm nhìn vững chắc cho đô thị bền vững

Viện Đô thị thông minh và Quản lý

5 Tháng Sáu, 2021

Phục hồi du lịch và nỗ lực thoát khỏi vòng xoáy ảnh hưởng bởi Covid-19

Viện Đô thị thông minh và Quản lý

5 Tháng Sáu, 2021

2021 sẽ là năm khởi đầu của chu kỳ tăng trưởng mới

PGS.TS Nguyễn Khắc Quốc Bảo

5 Tháng Sáu, 2021

Quỹ vaccine sẽ khả thi khi có người dân đóng góp

Phạm Khánh Nam, Việt Dũng

5 Tháng Sáu, 2021

Kích thích kinh tế, gia tăng vận tốc dòng tiền

Quách Doanh Nghiệp

5 Tháng Sáu, 2021

Đi tìm chiến lược hậu Covid-19 cho doanh nghiệp bảo hiểm Việt Nam

PGS TS Nguyễn Khắc Quốc Bảo, ThS Lê Văn

5 Tháng Sáu, 2021

Insurtech – Cơ hội và thách thức cho Startup Việt

Ths. Lê Thị Hồng Hoa

5 Tháng Sáu, 2021