[Podcast] Phân tích các yếu tố tác động đến ý định mua thực phẩm của sinh viên tại UEH Mekong

15 Tháng Một, 2025

Từ khóa: Ý định mua thực phẩm, Hành vi tiêu dùng, Sở thích của sinh viên, Ý thức về sức khỏe, Mối quan tâm về môi trường. 

Hành vi tiêu dùng thực phẩm của sinh viên đang trở thành một chủ đề được quan tâm trong bối cảnh thay đổi xu hướng sống xanh và lành mạnh. Trong bài nghiên cứu này, nhóm tác giả thuộc Phân hiệu Vĩnh Long của Đại học Kinh tế Thành phố Hồ Chí Minh (UEH Mekong) đã xác định năm yếu tố chính ảnh hưởng đến ý định mua thực phẩm của sinh viên: tác động môi trường, chất lượng thực phẩm, sức khỏe, sự tiện lợi và giá cả. Sử dụng dữ liệu từ 230 sinh viên cùng các phương pháp phân tích tiên tiến như Cronbach’s Alpha, EFA và hồi quy. Nghiên cứu không chỉ giúp hiểu rõ hơn hành vi mua sắm của sinh viên mà còn mang lại các gợi ý chiến lược cho doanh nghiệp trong việc phát triển sản phẩm và dịch vụ đáp ứng nhu cầu của nhóm khách hàng trẻ, đầy tiềm năng này. 

Thách thức và yếu tố định hình hành vi mua thực phẩm của sinh viên

Trong môi trường đại học, sinh viên thường đối mặt với nhiều thách thức trong việc ra quyết định mua thực phẩm, như ngân sách hạn chế, thiếu thời gian chuẩn bị bữa ăn, và hạn chế về kiến thức dinh dưỡng. Những yếu tố này dẫn đến việc ưu tiên các loại thực phẩm giá rẻ, dễ tiếp cận, nhưng lại tiềm ẩn nguy cơ tiêu thụ nhiều sản phẩm chế biến sẵn và thức ăn nhanh. Đây là nhóm thực phẩm không chỉ thiếu giá trị dinh dưỡng mà còn có thể gây ra những ảnh hưởng tiêu cực lâu dài đến sức khỏe.

Bên cạnh đó, nhận thức về tác động môi trường của việc sản xuất và tiêu thụ thực phẩm chưa được quan tâm đầy đủ, khiến yếu tố bền vững không được sinh viên xem xét kỹ lưỡng khi lựa chọn thực phẩm. Tại Đại học Kinh tế Thành phố Hồ Chí Minh – Phân hiệu Vĩnh Long (UEH Mekong), những thói quen tiêu thụ thực phẩm này phản ánh thực trạng chung của sinh viên đại học hiện nay, đặc biệt trong bối cảnh hạn chế thời gian và thiếu kiến thức dinh dưỡng. 

Nhằm bảo vệ sức khỏe người tiêu dùng, Chính phủ Việt Nam đã ban hành nhiều chính sách quan trọng, bao gồm Nghị định 15/2018/NĐ-CP, tập trung vào việc nâng cao quản lý chất lượng thực phẩm. Các quy định này không chỉ đảm bảo an toàn trong sản xuất, chế biến mà còn xây dựng môi trường tiêu thụ thực phẩm an toàn hơn, góp phần cải thiện sức khỏe cộng đồng, đặc biệt là sinh viên.

Trong bối cảnh này, nhóm tác giả đã nghiên cứu đặt mục tiêu xác định và đánh giá các yếu tố tác động đến quyết định mua thực phẩm của sinh viên, bao gồm các yếu tố như sức khỏe, chất lượng, giá cả, môi trường và sự tiện lợi. Dựa trên phương pháp định lượng, dữ liệu được thu thập thông qua bảng câu hỏi có cấu trúc, kết hợp mô hình hồi quy đa biến để kiểm định các giả thuyết nghiên cứu.

Kết quả dự kiến không chỉ góp phần làm sáng tỏ hành vi mua thực phẩm của sinh viên mà còn cung cấp cơ sở lý luận cho các chiến lược marketing và phát triển sản phẩm phù hợp với nhu cầu và thói quen tiêu dùng của nhóm khách hàng trẻ. Từ đó, nghiên cứu mở ra hướng đi mới nhằm nâng cao chất lượng cuộc sống và sức khỏe cho sinh viên, đồng thời thúc đẩy sự bền vững trong tiêu dùng thực phẩm.

Các yếu tố tác động đến ý định mua thực phẩm của sinh viên

Trong bài nghiên cứu này, nhóm tác giả đưa ra 5 yếu tố chính tác động đến ý định mua thực phẩm của sinh viên tại Phân hiệu Vĩnh Long.

Thứ nhất, mối quan tâm về sức khỏe: Sinh viên ngày càng chú ý đến lợi ích dinh dưỡng của thực phẩm, đặc biệt là các sản phẩm hỗ trợ lối sống lành mạnh. Ý thức về sức khỏe có ảnh hưởng sâu sắc đến quyết định tiêu dùng, với xu hướng chọn lựa thực phẩm hữu cơ và giàu dinh dưỡng đang ngày càng phổ biến.

Thứ hai, chất lượng thực phẩm: Yếu tố này không chỉ bao gồm giá trị dinh dưỡng mà còn liên quan đến hương vị, độ tươi ngon và hình thức hấp dẫn. Chất lượng cảm quan đóng vai trò quan trọng trong việc tạo dựng sự trung thành của người tiêu dùng đối với các sản phẩm thực phẩm.

Thứ ba, giá cả: Là yếu tố mang tính quyết định, đặc biệt với nhóm sinh viên có ngân sách hạn chế. Nghiên cứu cho thấy giá cả phải chăng sẽ thúc đẩy hành vi mua sắm, dù đôi khi sinh viên sẵn sàng trả thêm chi phí cho sản phẩm chất lượng cao hơn nếu phù hợp với khả năng tài chính.

Thứ tư, mối quan tâm về môi trường: Yếu tố này đang ngày càng nổi bật khi người tiêu dùng nhận thức sâu sắc hơn về tác động của thực phẩm đến hệ sinh thái. Sự ưu tiên dành cho các sản phẩm thân thiện với môi trường và có quy trình sản xuất bền vững đang trở thành xu hướng phổ biến.

Thứ năm, sự tiện lợi: Với lối sống bận rộn, sinh viên thường ưu tiên các sản phẩm dễ chế biến, nhanh chóng tiếp cận. Các sản phẩm tiện lợi không chỉ giúp tiết kiệm thời gian mà còn đáp ứng được nhu cầu thực tế của sinh viên.

Mô hình nghiên cứu

Dựa trên các yếu tố nêu trên, nhóm tác giả đã xây dựng và phát triển mô hình nghiên cứu dựa trên cơ sở lý thuyết của Wee et al. (2014), cùng các yếu tố bổ sung từ Steptoe et al. (1995), Sivathanu (2015), và Rai & Raj (2018). Mô hình bao gồm hai yếu tố bổ sung: giá trị cảm nhận về giá và sự tiện lợi.

Mô hình nghiên cứu dựa trên Wee et al. (2014) 

Kết quả nghiên cứu       

Phân tích dữ liệu cho thấy, mối quan tâm về môi trường là yếu tố có ảnh hưởng mạnh nhất đến ý định mua thực phẩm của sinh viên, vượt qua cả các yếu tố truyền thống như chất lượng và sức khỏe. Các yếu tố còn lại, bao gồm sự tiện lợi và giá cả, có tác động thấp hơn nhưng vẫn giữ vai trò quan trọng trong quyết định tiêu dùng.

Hàm ý, chính sách từ nghiên cứu

Bài nghiên cứu không chỉ đóng góp về mặt lý thuyết mà còn mang lại giá trị thực tiễn rõ rệt. Về lý thuyết, nghiên cứu nâng cao sự hiểu biết về hành vi người tiêu dùng, đặc biệt là các yếu tố ảnh hưởng đến ý định mua thực phẩm của sinh viên. Về thực tiễn, các phát hiện cung cấp cơ sở cho việc xây dựng chiến lược marketing mục tiêu, đề xuất các khuyến nghị chính sách nhằm nâng cao kiểm soát chất lượng thực phẩm, tăng cường nhận thức về an toàn thực phẩm trong sinh viên, từ đó góp phần cải thiện sức khỏe cộng đồng và giáo dục.

Dựa trên kết quả phân tích, các hệ số Beta trong mô hình hồi quy cho thấy mức độ ảnh hưởng khác nhau của từng yếu tố đến ý định mua thực phẩm, lần lượt là: mối quan tâm về môi trường (ảnh hưởng mạnh nhất), chất lượng, sức khỏe, sự tiện lợi, và cuối cùng là giá cả. Từ các kết quả này, nhóm tác giả đề xuất các hàm ý chính sách cụ thể như sau:

Thứ nhất, tăng cường nhận thức về môi trường: Các chiến lược truyền thông và giáo dục nên nhấn mạnh tầm quan trọng của việc bảo vệ môi trường trong tiêu dùng thực phẩm. Các chương trình giáo dục về bảo vệ môi trường cần được triển khai mạnh mẽ hơn tại các cơ sở giáo dục, đặc biệt là ở các trường đại học.

Thứ hai, cải thiện chất lượng thực phẩm: Các nhà cung cấp thực phẩm cần chú trọng nâng cao chất lượng sản phẩm để đáp ứng nhu cầu của sinh viên, đồng thời thực hiện các biện pháp bảo đảm an toàn thực phẩm để giảm thiểu rủi ro về sức khỏe.

Thứ ba, khuyến khích lựa chọn thực phẩm lành mạnh: Các doanh nghiệp nên cung cấp các lựa chọn thực phẩm lành mạnh, dễ tiếp cận và thuận tiện cho sinh viên. Các chiến dịch tiếp thị có thể tập trung vào lợi ích sức khỏe của việc tiêu thụ thực phẩm tươi ngon và an toàn.

Thứ tư, cải thiện sự tiện lợi trong mua sắm thực phẩm: Các hình thức mua sắm trực tuyến hoặc giao hàng tận nơi có thể giúp sinh viên tiết kiệm thời gian và công sức, từ đó khuyến khích họ lựa chọn thực phẩm tốt hơn.

Thứ năm, duy trì giá cả hợp lý: Giá cả vẫn là một yếu tố quan trọng đối với sinh viên khi quyết định mua thực phẩm. Các doanh nghiệp cần nghiên cứu và cung cấp các sản phẩm có giá cả hợp lý, phù hợp với túi tiền của sinh viên.

Những khuyến nghị này không chỉ giúp cải thiện hành vi tiêu dùng thực phẩm trong sinh viên mà còn góp phần nâng cao hiệu quả của các chiến lược kinh doanh, chính sách công và giáo dục trong lĩnh vực an toàn thực phẩm.

Xem toàn bộ bài nghiên cứu Yếu tố tác động đến ý định mua thực phẩm của sinh viên tại Phân hiệu Vĩnh Long TẠI ĐÂY.

Nhóm tác giả: Phan Thị Thúy Kiều, Võ Thanh Trúc, Lê Thị Hồng Gấm, Nguyễn Ngọc Tuấn – Đại học Kinh tế Thành phố Hồ Chí Minh.

Chào mừng dấu ấn 5 năm thành lập và hướng đến hành trình mới của UEH Mekong – chuỗi bài lan tỏa nghiên cứu và kiến thức ứng dụng với thông điệp “For a More Sustainable Mekong – Vì một Đồng bằng sông Cửu Long bền vững” chính thức ra mắt với mục tiêu lan tỏa tri thức, đóng góp cho sự phát triển bền vững của Mekong.

Đây cũng là bài viết nằm trong Chuỗi bài lan tỏa nghiên cứu và kiến thức ứng dụng từ UEH với thông điệp “Research Contribution For All – Nghiên Cứu Vì Cộng Đồng”, UEH trân trọng kính mời Quý độc giả cùng đón xem bản tin UEH Research Insights tiếp theo.

Tin, ảnh: Tác giả, Phòng Tuyển sinh – Truyền thông UEH Mekong, Ban Truyền thông và Phát triển đối tác UEH

Giọng đọc: Thanh Kiều

Chu kỳ giảm giá của đồng USD?

TS. Đinh Thị Thu Hồng và nhóm nghiên cứu

26 Tháng Sáu, 2021

Việt Nam cần kịch bản cho thương mại tương lai

ThS. Tô Công Nguyên Bảo

26 Tháng Sáu, 2021

Hệ thống tiền tệ tiếp theo như thế nào?

TS. Lê Đạt Chí và nhóm nghiên cứu

26 Tháng Sáu, 2021

Chuyển đổi số trong khu vực công tại Việt Nam

Khoa Quản lý nhà nước

26 Tháng Sáu, 2021

Cần đưa giao dịch công nghệ lên sàn chứng khoán

Bộ Khoa học và Công nghệ

5 Tháng Sáu, 2021

Thiết kế đô thị: tầm nhìn vững chắc cho đô thị bền vững

Viện Đô thị thông minh và Quản lý

5 Tháng Sáu, 2021

Phục hồi du lịch và nỗ lực thoát khỏi vòng xoáy ảnh hưởng bởi Covid-19

Viện Đô thị thông minh và Quản lý

5 Tháng Sáu, 2021

2021 sẽ là năm khởi đầu của chu kỳ tăng trưởng mới

PGS.TS Nguyễn Khắc Quốc Bảo

5 Tháng Sáu, 2021

Quỹ vaccine sẽ khả thi khi có người dân đóng góp

Phạm Khánh Nam, Việt Dũng

5 Tháng Sáu, 2021

Kích thích kinh tế, gia tăng vận tốc dòng tiền

Quách Doanh Nghiệp

5 Tháng Sáu, 2021

Đi tìm chiến lược hậu Covid-19 cho doanh nghiệp bảo hiểm Việt Nam

PGS TS Nguyễn Khắc Quốc Bảo, ThS Lê Văn

5 Tháng Sáu, 2021

Insurtech – Cơ hội và thách thức cho Startup Việt

Ths. Lê Thị Hồng Hoa

5 Tháng Sáu, 2021