[Podcast] Báo cáo kinh tế TP.HCM: Phục hồi và Thách thức – Kỳ 3: Triển vọng kinh tế TP.HCM 6 tháng cuối năm 2024 và gợi ý chính sách

3 Tháng Tám, 2024

“Báo cáo Kinh tế Thành phố Hồ Chí Minh: Phục hồi và Thách thức” là ấn phẩm nghiên cứu khoa học do Đại học Kinh tế Thành phố Hồ Chí Minh và Cục Thống kê TP. Hồ Chí Minh phối hợp thực hiện nhằm cung cấp cái nhìn toàn diện về kinh tế Thành phố Hồ Chí Minh trong 06 tháng đầu năm 2024, kết quả đã đạt được, phân tích các thách thức, dự báo khả năng phục hồi, cũng như đề xuất các chính sách phát triển. Tại kỳ 3 của bài viết, nhóm tác giả đã phân tích những triển vọng của kinh tế TP.HCM 6 tháng cuối năm 2024 và đưa ra những gợi ý chính sách cho chính quyền Thành phố.

Triển vọng kinh tế TP. HCM 6 tháng cuối năm 2024

Triển vọng kinh tế 6 tháng cuối năm 2024 của TP. HCM trước hết phụ thuộc vào tình hình kinh tế của thế giới. Nhóm nghiên cứu đánh giá nền kinh tế thế giới sẽ tiếp tục đà phục hồi tiệm tiến trong 6 tháng cuối năm 2024. Hoạt động xuất khẩu của TP. HCM sẽ tiếp tục nhận được những lực kéo thuận lợi từ hai thị trường lớn là Mỹ và Trung Quốc. Tăng trưởng trong xuất khẩu sẽ tiếp tục hỗ trợ cho sự phục hồi của tổng cầu đối với hàng hóa và dịch vụ trên địa bàn TP. HCM.

Trong 6 tháng cuối năm 2024, tiêu dùng trên địa bàn TP. HCM sẽ tiếp tục xu hướng hồi phục so với cùng kỳ năm trước. Nhóm nghiên cứu đánh giá tăng trưởng tiêu dùng trên địa bàn TP. HCM đang có xu hướng nhỉnh hơn mặt bằng chung của cả nước. Tuy nhiên tốc độ hồi phục của tiêu dùng nhìn chung sẽ mang tính tiệm tiến do tâm lý phòng ngừa của người dân trước những rủi ro và bất định của nền kinh tế. Đây là phản ứng bình thường của người dân, tiêu dùng nhìn chung phụ thuộc rất nhiều vào kỳ vọng của người dân về nền kinh tế và thu nhập trong tương lai.

Tình hình của các doanh nghiệp quốc nội trên địa bàn TP. HCM là điều cần phải chú ý hơn trong 6 tháng cuối năm 2024. Nhóm nghiên cứu đánh giá tăng trưởng đầu tư trên địa bàn TP. HCM đang có xu hướng thấp hơn mặt bằng chung cả nước. Trong bối cảnh nợ xấu chưa có dấu hiệu giảm đi và mặt bằng lãi suất cho vay đang tăng lên, các doanh nghiệp nội địa có khả năng sẽ gặp nhiều khó khăn trong 6 tháng cuối năm 2024. Đây là điểm nóng mà TP. HCM cần phải tập trung theo dõi.

Gợi ý chính sách thúc đẩy tổng cầu

Trong 6 tháng cuối năm 2024, TP. HCM nên tiếp tục duy trì và đẩy mạnh các chương trình khuyến mãi giảm giá để kích thích tiêu dùng của người dân. Nghiên cứu kết nối các chương trình này với các sự kiện văn hóa, thể thao và du lịch để tăng hiệu ứng lan tỏa. Nghiên cứu tổ chức các sự kiện tập trung ở cấp quận/huyện nhằm hỗ trợ các doanh nghiệp quảng bá sản phẩm tới người dân. Nếu được tổ chức hiệu quả, các chương trình sự kiện này sẽ là một cách hỗ trợ rất thiết thực của TP. HCM đối với các doanh nghiệp. Tăng cường kết nối với các địa phương lân cận để hỗ trợ các doanh nghiệp của TP. HCM quảng bá sản phẩm tới các thị trường này và ngược lại.

TP. HCM cần phải tập trung nguồn lực để tháo gỡ khó khăn cho các doanh nghiệp quốc nội nhằm thúc đẩy đầu tư tư nhân. Thứ nhất, trong bối cảnh nợ xấu gia tăng, các doanh nghiệp vừa và nhỏ không có nhiều tài sản cầm cố giá trị sẽ gặp khó khăn trong việc tiếp cận tín dụng để duy trì và đầu tư mở rộng sản xuất kinh doanh. Trong khuôn khổ chức năng của mình, TP. HCM cần phải tìm ra những giải pháp để hỗ trợ các doanh nghiệp tiếp cận được tín dụng. Thứ hai, tiếp tục đẩy mạnh cải cách thủ tục hành chính để giảm thiểu thời gian, chi phí cho người dân, doanh nghiệp trong việc đăng ký đầu tư, sản xuất và kinh doanh, đặc biệt là trong lĩnh vực xây dựng và bất động sản.

TP. HCM phải nhanh chóng đánh giá một cách chi tiết hoạt động xuất khẩu của các doanh nghiệp để kịp thời đưa ra các chương trình hỗ trợ các doanh nghiệp tận dụng tối đa cơ hội đến từ sự phục hồi của thị trường thế giới, đẩy mạnh hoạt động xuất khẩu trong 6 tháng cuối năm 2024. Bên cạnh đó, TP. HCM nên tận dụng thời cơ này và tranh thủ thời gian để giảm mức độ phụ thuộc vào xuất khẩu. Cụ thể, TP. HCM cần phải nghiên cứu các chương trình hành động cụ thể để hỗ trợ cho các doanh nghiệp trên địa bàn mở rộng sang các thị trường tiềm năng ngoài Trung Quốc và Mỹ nhằm đa dạng hóa thị trường xuất khẩu⁴. Chi phí cố định để tìm hiểu về thị trường, các quy định và yêu cầu của nước sở tại đối với hàng hóa nhập khẩu từ Việt Nam sẽ tương đối cao đối với một doanh nghiệp đơn lẻ. TP. HCM cần phải chủ động nghiên cứu và hỗ trợ các thông tin cho các doanh nghiệp.

Cuối cùng, TP. HCM cần phải nỗ lực hết sức trong 6 tháng cuối năm để giải ngân đầu tư công nhanh hơn, đặc biệt là các công trình, dự án trọng điểm. Bên cạnh đóng góp trực tiếp của các khoản chi đầu tư công vào tăng trưởng kinh tế, việc hoàn thành các công trình, dự án trọng điểm sẽ góp phần giảm thiểu chi phí sản xuất kinh doanh và gia tăng lợi nhuận, từ đó góp phần thúc đẩy đầu tư tư nhân và đầu tư trực tiếp nước ngoài.

Kết luận

Trong 6 tháng đầu năm 2024, kinh tế TP. HCM nói riêng và Việt Nam nói chung đều đạt được tốc độ tăng trưởng tích cực, tiếp tục đà phục hồi sau một thời kỳ chịu ảnh hưởng nặng nề bởi Đại dịch COVID. Những con số tăng trưởng này phản ánh tổng cầu đối với hàng hóa và dịch vụ vẫn đang tiếp tục phục hồi một cách ổn định. Tại TP. HCM, tiêu dùng là một yếu tố quan trọng đóng góp vào sự phục hồi của tổng cầu. Tuy nhiên, tốc độ phục hồi của tiêu dùng vẫn chưa cao. Cùng với sự hồi phục của nền kinh tế toàn cầu, đặc biệt là hai thị trường lớn là Mỹ và Trung Quốc, xuất khẩu cũng là một yếu tố góp phần vào sự phục hồi của tổng cầu. Trong khi đó, đầu tư đang phục hồi với một tốc độ khá khiêm tốn. Đầu tư tư nhân đang có dấu hiệu tăng trưởng chậm lại và các doanh nghiệp nội địa đang gặp nhiều khó khăn, trong khi giải ngân đầu tư công vẫn còn khá chậm.

Trong 6 tháng cuối năm 2024, xuất khẩu của TP. HCM nói riêng và Việt Nam nói chung sẽ tiếp tục được hưởng lợi từ tăng trưởng kinh tế toàn cầu, đặc biệt là hai thị trường lớn là Mỹ và Trung Quốc. Tuy nhiên tất cả các nền kinh tế này đều đang phải đối mặt với các vấn đề khó khăn riêng và chưa thực sự đi vào quỹ đạo hồi phục một cách vững chắc. Vì thế rủi ro và bất ổn vẫn có thể xảy ra, gây ảnh hưởng tiêu cực đến xuất khẩu.

Một nhóm chính sách quan trọng mà TP. HCM nói riêng và Việt Nam nói chung cần phải chú trọng nhiều hơn trong 6 tháng cuối năm 2024 là nhanh chóng kích cầu tiêu dùng và đầu tư nội địa. Nhóm chính sách này vừa giúp tổng cầu hồi phục nhanh hơn và giảm phụ thuộc vào xuất khẩu, qua đó giảm thiểu tính chu kỳ của nền kinh tế trước những biến động của nền kinh tế thế giới. Vấn đề này sẽ càng trở nên bức thiết hơn trong bối cảnh TP. HCM nói riêng và Việt Nam nói chung phải thích nghi với nền kinh tế thế giới ngày càng trở nên rủi ro và bất định.

Nếu nền kinh tế thế giới diễn biến thuận lợi như kỳ vọng trong 6 tháng cuối năm 2024, cộng thêm việc TP. HCM quyết liệt triển khai hiệu quả đồng bộ các giải pháp thì cả năm 2024 TP. HCM có thể đạt mức tăng trưởng 7-7,5%. Quan trọng hơn cả con số tăng trưởng năm 2024, TP. HCM cần phải tập trung đẩy nhanh quá trình chuyển đổi mô hình tăng trưởng theo hướng công nghệ cao và xanh hóa. Đây là yếu tố then chốt giúp TP. HCM nâng cao tốc độ tăng trưởng trong trung hạn.

Xem toàn bộ Báo cáo Kinh tế Thành phố Hồ Chí Minh: Phục hồi và Thách thức TẠI ĐÂY.

Nhóm tác giả: TS. Hồ Hoàng Anh – Đại học Kinh tế Thành phố Hồ Chí Minh (chủ biên); ThS. Nguyễn Văn Thắng – Cục Thống kê TP.HCM (đồng chủ biên); Lê Minh Hùng – Cục Thống kê TP. HCM; TS. Nguyễn Thanh Bình, Cục Thống kê TP. HCM; ThS. Võ Đức Hoàng Vũ – Đại học Kinh tế Thành phố Hồ Chí Minh.

Ban cố vấn: GS.TS. Nguyễn Đông Phong – Bí thư Đảng ủy, Chủ tịch Hội đồng Đại học Kinh tế Thành phố Hồ Chí Minh; GS.TS. Sử Đình Thành – Giám đốc Đại học Kinh tế Thành phố Hồ Chí Minh; ThS. Nguyễn Khắc Hoàng – Cục trưởng Cục Thống kê TP. HCM; GS.TS. Nguyễn Trọng Hoài – Tổng biên tập Tạp chí Nghiên cứu Kinh tế và Kinh doanh Châu Á, Đại học Kinh tế Thành phố Hồ Chí Minh; PGS.TS. Phạm Khánh Nam – Hiệu trưởng Trường Kinh tế, Luật và Quản lý Nhà nước UEH.

Đây là bài viết nằm trong Chuỗi bài lan tỏa nghiên cứu và kiến thức ứng dụng từ UEH với thông điệp “Research Contribution For All – Nghiên Cứu Vì Cộng Đồng”, UEH trân trọng kính mời Quý độc giả cùng đón xem bản tin UEH Research Insights #129 tiếp theo.

Tin, ảnh: Tác giả, Phòng Marketing – Truyền thông UEH

Giọng đọc: Ngọc Quí