[Podcast] Vai trò của chuyển đổi số đối với tăng trưởng kinh tế vùng Đông Nam Bộ, Việt Nam

21 Tháng Mười, 2024

Từ khoá: chuyển đổi số, tăng trưởng kinh tế, vùng Đông Nam Bộ

Chuyển đổi số được dự báo làm tăng từ 1,5%-2,5% GDP quốc gia. Vì vậy, chủ đề này đã thu hút sự quan tâm của nhiều nhà nghiên cứu trên thế giới và Việt Nam cũng không là ngoại lệ. Tuy nhiên, hầu hết các nghiên cứu trước đây đều xem xét chủ đề này ở cấp độ quốc gia, đề cập đến yếu tố công nghệ thông tin như là một yếu tố phụ mở rộng cho mô hình tăng trưởng kinh tế, chưa thực sự đánh giá đúng vai trò của chuyển đổi số như là yếu tố then chốt thúc đẩy tăng trưởng kinh tế trong dài hạn. Nhận thấy những giới hạn của các nghiên cứu trước đây, nhóm nghiên cứu của Đại học Kinh tế Thành phố Hồ Chí Minh (UEH) đã áp dụng kỹ thuật phân tích PMG (Pooled Mean Group) để cung cấp bằng chứng trong dài hạn về vai trò của chuyển đổi số đối với tăng trưởng kinh tế Vùng Đông Nam Bộ, Việt Nam.

Cộng đồng nghiên cứu và các nhà làm chính sách chú trọng đến vai trò của chuyển đổi số đối với tăng trưởng kinh tế

Trong thập niên gần đây, chuyển đổi số và công nghệ thông tin đã trở thành yếu tố quan trọng thúc đẩy tăng trưởng kinh tế thông qua việc tăng năng suất lao động, giảm chi phí vận hành, và tạo ra cơ hội kinh doanh mới. Những dự báo tích cực về tác động kinh tế của chuyển đổi số đã thu hút sự quan tâm rộng rãi của cộng đồng nghiên cứu và các nhà làm chính sách, đặc biệt trong bối cảnh Việt Nam đang nỗ lực đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin để phát triển kinh tế.

Nghiên cứu về vai trò của chuyển đổi số tại Vùng Đông Nam Bộ là cấp thiết vì nó cung cấp cái nhìn toàn diện về tác động của chuyển đổi số đến tăng trưởng kinh tế của Vùng trong dài hạn, điều mà các nghiên cứu trước đây chưa đánh giá đầy đủ. Nghiên cứu kỳ vọng cung cấp cơ sở khoa học cho các nhà hoạch định chính sách, nhà quản lý kinh tế, những người có vai trò quan trọng trong việc xây dựng và thực thi các chiến lược phát triển kinh tế dựa trên nền tảng công nghệ số.

Bằng chứng thực tiễn về vai trò của chuyển đổi số trong mô hình tăng trưởng kinh tế Vùng Đông Nam Bộ

Nghiên cứu sử dụng kết hợp khung lý thuyết mô hình tăng trưởng cổ điển và hiện đại nhằm đánh giá tác động của chuyển đổi số đến tăng trưởng kinh tế vùng Đông Nam Bộ. Sử dụng dữ liệu thứ cấp giai đoạn 2005 – 2021 của 6 tỉnh, thành phố thuộc vùng Đông Nam Bộ và phương pháp hồi quy Pooled Mean Group (PMG), kết quả nghiên cứu đã cung cấp bằng chứng về vai trò của chuyển đổi số. Cụ thể, chỉ số ICT Index có hệ số hồi quy đáng ấn tượng là 0,213, cho thấy mức độ tác động của chuyển đổi số lên tăng trưởng là khá lớn, khẳng định vai trò quan trọng của yếu tố này đến tăng trưởng. Chỉ số ICT Index càng cao cho thấy hạ tầng CNTT và khả năng ứng dụng CNTT tại các địa phương vùng kinh tế Đông Nam Bộ càng cao. Đây là động lực thúc đẩy khả năng cạnh tranh trong nền kinh tế quốc tế, làm nâng cao năng suất trong tất cả các lĩnh vực, kết quả cuối cùng làm tăng trưởng kinh tế nằm trong dự đoán. Kết quả thực nghiệm ủng hộ các quan điểm trước đó về vai trò tích cực của chuyển đổi số đến tăng trưởng, và đây cũng chính là cơ sở để các nhà chính sách quan tâm hơn đến yếu tố CNTT-TT trong các mục tiêu, kế hoạch phát triển kinh tế – xã hội.

Bên cạnh đó, vai trò của đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) và vốn con người (được đo lường bằng tỷ lệ người lao động có trình độ cao đẳng trở lên) cũng được xác nhận trong mô hình tăng trưởng. 

Đầu tư FDI và vốn con người đều có tác động tích cực đến tăng trưởng ở các tỉnh, thành Đông Nam Bộ ở mức ý nghĩa lần lượt là 5% và 10% với hệ số hồi quy lần lượt là 0,124 và 0,121. Đầu tư trực tiếp nước ngoài được xem là một trong các yếu tố chính trong mô hình tăng trưởng, nhiều nghiên cứu đã khẳng định vai trò của nguồn vốn này trong nâng cao cơ sở vật chất hạ tầng kỹ thuật và chuyển giao công nghệ, tác động tích cực đến kết quả cuối cùng của hoạt động sản xuất kinh doanh và tăng trưởng. Đồng thời, các nghiên cứu gần đây cũng khẳng định tầm quan trọng của FDI khi cho rằng yếu tố này tạo nên môi trường cạnh tranh giữa các doanh nghiệp trong nước và ngoài nước, giúp nâng cao năng lực cạnh tranh và sinh tồn của các doanh nghiệp tư nhân, từ đó thúc đẩy tăng trưởng kinh tế. Vốn con người cũng là yếu tố được nhấn mạnh trong cả mô hình tăng trưởng hiện đại. Đây chính là yếu tố cần thiết trong quá trình hội nhập và chuyển giao cũng như áp dụng công nghệ kỹ thuật vào sản xuất, chất lượng lao động thúc đẩy tăng trưởng. Kết quả này hàm ý các nhà chính sách nên có những biện pháp hỗ trợ thu hút đầu tư, đồng thời chú trọng đến đào tạo lao động chất lượng cao. 

Một phát hiện thú vị của nghiên cứu là tác động của thể chế được đánh giá ở khía cạnh chính sách phát triển kinh tế tư nhân hay dịch vụ hỗ trợ doanh nghiệp không giúp làm tăng GRDP của vùng như kỳ vọng. Chỉ số chính sách phát triển kinh tế tư nhân là chỉ số có nhiều thành phần nhất (24 chỉ tiêu) trong bộ dữ liệu đo lường năng lực cạnh tranh cấp tỉnh, chỉ số chính sách phát triển kinh tế tư nhân thể hiện tỷ lệ doanh nghiệp từng được tiếp cận với các dịch vụ tư vấn cũng như hỗ trợ từ chính quyền trong phát triển kinh tế tư nhân. Điều này cho thấy tỷ lệ được tiếp cận với các dịch vụ hỗ trợ cao không hàm ý điều gì cụ thể đối với mô hình tăng trưởng của các địa phương. Có nhiều chỉ tiêu trong chấm điểm chỉ số chính sách phát triển kinh tế tư nhân như: Doanh nghiệp đã sử dụng nhà cung cấp tư nhân cho dịch vụ tư vấn pháp luật, hay % doanh nghiệp từng sử dụng dịch vụ liên quan tới công nghệ… gần như đều chỉ phản ánh tỷ lệ tiếp cận của doanh nghiệp với các chính sách hỗ trợ doanh nghiệp mà chưa phản ánh đến chất lượng, kết quả của dịch vụ hỗ trợ. Việc các doanh nghiệp tiếp cận nhiều các dịch vụ cũng hàm ý rằng chất lượng thông tin chưa tốt nên cần sự hỗ trợ. Đây cũng là vấn đề đặt ra cho các nhà làm chính sách quan tâm hơn đến chất lượng dịch vụ hỗ trợ doanh nghiệp thay vì tập trung vào số lượng.

Kết luận

Kết quả nghiên cứu một lần nữa khẳng định vai trò của chuyển đổi số, đầu tư, giáo dục và thể chế đến tăng trưởng. Đặc biệt, tác động của yếu tố công nghệ thông tin – Truyền thông, đại diện cho biến chuyển đổi số, cần được quan tâm như là yếu tố tác động then chốt, giữ vai trò quan trọng là động lực thúc đẩy tăng trưởng. Nghiên cứu cũng đóng góp vào khung lý thuyết về tăng trưởng trong sự kết hợp giữa mô hình tăng trưởng truyền thống và hiện đại trong phân tích. Mô hình hồi quy PMG được sử dụng như là một phương pháp phù hợp đánh giá tác động dài hạn của các yếu tố đến tăng trưởng. Tuy nhiên, nghiên cứu vẫn còn có hạn chế khi chưa hoàn toàn lý giải được kết quả nghiên cứu về tác động không có ý nghĩa thống kê của chỉ tiêu chính sách hỗ trợ doanh nghiệp đến tăng trưởng vùng Đông Nam Bộ. Ở những hướng nghiên cứu tiếp theo trong tương lai, nghiên cứu định tính kết hợp với bộ dữ liệu đầy đủ và mở rộng hơn có thể giúp đánh giá và giải thích tác động của chỉ số này đến tăng trưởng một cách toàn diện và hệ thống hơn. 

Xem toàn bộ bài nghiên cứu Vai trò của chuyển đổi số đối với tăng trưởng kinh tế vùng Đông Nam Bộ, Việt Nam TẠI ĐÂY.

Nhóm tác giả: Nguyễn Lê Hoàng Thuỵ Tố Quyên & Phạm Quang Anh Thư – Đại học Kinh tế Thành phố Hồ Chí Minh.

Đây là bài viết nằm trong Chuỗi bài lan tỏa nghiên cứu và kiến thức ứng dụng từ UEH với thông điệp “Research Contribution For All – Nghiên Cứu Vì Cộng Đồng”, UEH trân trọng kính mời Quý độc giả cùng đón xem bản tin UEH Research Insights tiếp theo.

Tin, ảnh: Tác giả, Ban Truyền thông và Phát triển đối tác UEH

Giọng đọc: Thanh Kiều

 

Chu kỳ giảm giá của đồng USD?

TS. Đinh Thị Thu Hồng và nhóm nghiên cứu

26 Tháng Sáu, 2021

Việt Nam cần kịch bản cho thương mại tương lai

ThS. Tô Công Nguyên Bảo

26 Tháng Sáu, 2021

Hệ thống tiền tệ tiếp theo như thế nào?

TS. Lê Đạt Chí và nhóm nghiên cứu

26 Tháng Sáu, 2021

Chuyển đổi số trong khu vực công tại Việt Nam

Khoa Quản lý nhà nước

26 Tháng Sáu, 2021

Cần đưa giao dịch công nghệ lên sàn chứng khoán

Bộ Khoa học và Công nghệ

5 Tháng Sáu, 2021

Thiết kế đô thị: tầm nhìn vững chắc cho đô thị bền vững

Viện Đô thị thông minh và Quản lý

5 Tháng Sáu, 2021

Phục hồi du lịch và nỗ lực thoát khỏi vòng xoáy ảnh hưởng bởi Covid-19

Viện Đô thị thông minh và Quản lý

5 Tháng Sáu, 2021

2021 sẽ là năm khởi đầu của chu kỳ tăng trưởng mới

PGS.TS Nguyễn Khắc Quốc Bảo

5 Tháng Sáu, 2021

Quỹ vaccine sẽ khả thi khi có người dân đóng góp

Phạm Khánh Nam, Việt Dũng

5 Tháng Sáu, 2021

Kích thích kinh tế, gia tăng vận tốc dòng tiền

Quách Doanh Nghiệp

5 Tháng Sáu, 2021

Đi tìm chiến lược hậu Covid-19 cho doanh nghiệp bảo hiểm Việt Nam

PGS TS Nguyễn Khắc Quốc Bảo, ThS Lê Văn

5 Tháng Sáu, 2021

Insurtech – Cơ hội và thách thức cho Startup Việt

Ths. Lê Thị Hồng Hoa

5 Tháng Sáu, 2021