[Podcast] Nghiên cứu đề xuất mô hình Living Lab cho khu đô thị sáng tạo tương tác cao phía đông thành phố 

9 Tháng Mười Hai, 2024

Từ khóa: Đổi mới sáng tạo, Đô thị thông minh, Đồng sáng tạo, Living Lab, Thành phố sáng tạo, Thủ Đức.

Lần đầu tiên tại Việt Nam, mô hình Living Lab được đề xuất một khung chiến lược phát triển cụ thể từ kinh nghiệm của các quốc gia thành công trên thế giới, ứng dụng phù hợp với bối cảnh của địa phương. Hoạt động nghiên cứu về mô hình đổi mới sáng tạo này là một hoạt động hợp tác giữa Viện Đổi mới sáng tạo (UII) và Viện Đô thị Thông minh và Quản lý (ISCM), thuộc Đại học Kinh tế Thành phố Hồ Chí Minh (UEH). 

Living Lab được xem là một mô hình hiệu quả để thúc đẩy các giải pháp đổi mới sáng tạo trong bối cảnh các đô thị phát triển nhanh chóng, càng ngày càng phải đối mặt với nhiều vấn đề như ô nhiễm môi trường, giao thông tắc nghẽn, sự mất cân bằng sinh thái do các hoạt động của con người, dân số phát triển quá mức, và thay đổi khắc nghiệt gây ra bởi biến đổi khí hậu.

Hình 1. TS. Trịnh Tú Anh – Viện trưởng ISCM trình bày về nền tảng khảo sát ý kiến người dân về kế hoạch phát triển đô thị có thiết kế hình ảnh hóa thân thiện và đơn giản hóa

Living Lab nên được coi là: Một nền tảng nghiên cứu tích hợp để cùng nhau nghiên cứu, thử nghiệm, phát triển, tạo ra các sản phẩm/dịch vụ/hệ thống thực để giải quyết triệt để từng vấn đề của quá trình đô thị hoá bằng ứng dụng công nghệ và đổi mới sáng tạo tại mỗi một địa phương/khu vực cụ thể. Nền tảng tích hợp này có thể là một khu vực vật lý cụ thể hoặc thực tế ảo, hoặc không gian tương tác, trong đó các bên liên quan hình thành mối quan hệ đối tác giữa các bên: khu vực công – khu vực tư nhân – con người. Đó chính là đại diện của các cơ quan nhà nước, trường đại học/viện nghiên cứu, doanh nghiệp, người sử dụng và các đối tác liên quan khác. Các đặc trưng của mô hình Living Lab gồm có: Được xây dựng dựa trên việc cần giải quyết một vấn đề cụ thể; Diễn ra ngay trong môi trường thực tế; Trọng tâm hướng đến người dùng và được tổ chức thực hiện trên tinh thần hợp tác 4P (Khu vực công, khu vực tư, người dân); Các hoạt động trong một dự án Living Lab là vô cùng đa dạng; Là yếu tố thúc đẩy sự đổi mới sáng tạo của các đô thị thông minh.

Trong dự án nghiên cứu này, Viện UII và Viện ISCM đã phối hợp với nhau để xây dựng một mô hình Living Lab cụ thể dành cho khu đô thị Trường Thọ, thành phố Thủ Đức, thành phố Hồ Chí Minh. Khu đô thị Trường Thọ đang phải đối mặt với 05 hệ quả nghiêm trọng của đô thị hóa như tất cả các đô thị khác trên thế giới, đó là: suy thoái tài nguyên đất, áp lực “dấu chân con người”, ô nhiễm môi trường, sự nóng lên toàn cầu, và sự bành trướng đô thị. Trường Thọ được lựa chọn quy hoạch là khu trung tâm hành chính, tài chính – thương mại của Thành phố Thủ Đức (Central Business District – CBD), với diện tích rộng thoáng có sẵn được chuyển đổi từ cụm cảng ICD Trường Thọ, Nhà máy xi măng Hà Tiên và các nhà máy lân cận. Kết hợp với trung tâm thể thao Rạch Chiếc, khu vực Trường Thọ trở thành một khu vực đặc trưng lớn để tạo được sức hút về mặt đầu tư, kiến tạo các hành lang kết nối hai khu vực và với bờ sông Sài Gòn, đồng thời kết nối về phía Bắc với khu vực chợ Thủ Đức, tạo nên điểm nhấn giữa phát triển xưa và nay. Như vậy việc xây dựng và phát triển Trường Thọ để đạt được những kỳ vọng của chính quyền thì phát triển thành phố thông minh hướng tới chất lượng cuộc sống và phát triển bền vững là yêu cầu bắt buộc cần phải thực hiện. Để thực hiện được kỳ vọng này, việc lựa chọn xây dựng và phát triển hệ thống Living Lab được xem là một công cụ hiệu quả.

Hình 2. Một bài chia sẻ về Living Lab đến cộng đồng của Viện (ISCM)

Trải qua quá trình nghiên cứu, phối hợp làm việc đồng sáng tạo với các đơn vị từ khu vực công, khu vực tư, người dân, Viện UII, Viện ISCM thuộc Đại học Kinh tế Thành phố Hồ Chí Minh đã tổ chức rất nhiều các buổi làm việc chuyên môn, hội nghị, hội thảo để đạt được sự đồng thuận và tiếp thu ý kiến chia sẻ của các bên.

Dự án nghiên cứu đã thành công xây dựng một quy trình hoàn chỉnh trong thiết lập, thực hiện, đánh giá và nhân rộng mô hình Living Lab cho khu vực Trường Thọ do Trường Đại học, Viện nghiên cứu khởi xướng (Enabler Living Lab). Mô hình bao gồm 3 giai đoạn thực hiện và 13 bước, là sự đúc kết kinh nghiệm từ hơn 100 Living Lab tại các khu vực châu Âu, châu Á và châu Mỹ. Bên cạnh đó, một kế hoạch về đo lường các bước cho mô hình Living Lab trong và sau quá trình thực hiện, cũng như chiến lược thực hiện nền tảng đồng sáng tạo và quản trị nguồn lực được đề xuất cho khu vực nghiên cứu. Trong quá trình khảo sát, và các giải pháp đề xuất cho khu vực Trường Thọ có sự ứng dụng hiệu quả các công nghệ mới về thu thập, phân tích dữ liệu. Từ 04 mô hình Living Lab được đề xuất cho khu vực gồm: kinh tế tuần hoàn, hồi sinh đô thị, giao thông thông minh bền vững, đô thị xanh đổi mới, kết quả của kế hoạch đo lường đã chọn ra hai dự án ưu tiên cần được thực hiện ngay tại khu vực Trường Thọ là: (1) Đo lường cảm xúc người dân với phương án thiết kế đô thị – Công nghệ thực tế ảo (2) Quản lý giao thông thông minh – Công nghệ thị giác máy tính và máy bay không người lái.

Trong tương lai, sự kết nối và phát triển của các Living Lab và các trung tâm đổi mới sáng tạo theo chiến lược phát triển khu đô thị tương tác cao phía Đông, sẽ hỗ trợ cho việc thực thi các giải pháp tái cấu trúc khu đô thị cảng Trường Thọ trở thành khu đô thị thông minh và nâng cao chất lượng cuộc sống.

Nhóm tác giả: TS. Trịnh Tú Anh; PGS.TS. Phan Thị Bích Nguyệt; PGS.TS. Trịnh Thuỳ Anh,  ThS. Trần Thị Quỳnh Mai; ThS. Phạm Nguyễn Hoài; ThS. Hoàng Lê Nam Hải, ThS. Đỗ Lê Phúc Tâm, ThS. Nguyễn Thị Phương Thảo; ThS. Ngô Ngọc Quang; Lê Quốc Việt; Trương Vỹ Hiếu; Lê Phan Trường An, ThS Nguyễn Thị Thanh Huyền, ThS. Dương Thị Thùy Trang (Đại học Kinh tế Thành phố Hồ Chí Minh); ThS Phan Thị Như Quỳnh (Học viện Hàng Không Việt Nam).

Đây là bài viết nằm trong Chuỗi bài lan tỏa nghiên cứu và kiến thức ứng dụng từ UEH với thông điệp “Research Contribution For All – Nghiên Cứu Vì Cộng Đồng”, UEH trân trọng kính mời Quý độc giả cùng đón xem bản tin UEH Research Insights tiếp theo.

Tin, ảnh: Tác giả, Ban Truyền thông và Phát triển đối tác UEH

Giọng đọc: ThS. Phạm Nguyễn Hoài – Viện ISCM

Chu kỳ giảm giá của đồng USD?

TS. Đinh Thị Thu Hồng và nhóm nghiên cứu

26 Tháng Sáu, 2021

Việt Nam cần kịch bản cho thương mại tương lai

ThS. Tô Công Nguyên Bảo

26 Tháng Sáu, 2021

Hệ thống tiền tệ tiếp theo như thế nào?

TS. Lê Đạt Chí và nhóm nghiên cứu

26 Tháng Sáu, 2021

Chuyển đổi số trong khu vực công tại Việt Nam

Khoa Quản lý nhà nước

26 Tháng Sáu, 2021

Cần đưa giao dịch công nghệ lên sàn chứng khoán

Bộ Khoa học và Công nghệ

5 Tháng Sáu, 2021

Thiết kế đô thị: tầm nhìn vững chắc cho đô thị bền vững

Viện Đô thị thông minh và Quản lý

5 Tháng Sáu, 2021

Phục hồi du lịch và nỗ lực thoát khỏi vòng xoáy ảnh hưởng bởi Covid-19

Viện Đô thị thông minh và Quản lý

5 Tháng Sáu, 2021

2021 sẽ là năm khởi đầu của chu kỳ tăng trưởng mới

PGS.TS Nguyễn Khắc Quốc Bảo

5 Tháng Sáu, 2021

Quỹ vaccine sẽ khả thi khi có người dân đóng góp

Phạm Khánh Nam, Việt Dũng

5 Tháng Sáu, 2021

Kích thích kinh tế, gia tăng vận tốc dòng tiền

Quách Doanh Nghiệp

5 Tháng Sáu, 2021

Đi tìm chiến lược hậu Covid-19 cho doanh nghiệp bảo hiểm Việt Nam

PGS TS Nguyễn Khắc Quốc Bảo, ThS Lê Văn

5 Tháng Sáu, 2021

Insurtech – Cơ hội và thách thức cho Startup Việt

Ths. Lê Thị Hồng Hoa

5 Tháng Sáu, 2021