[Podcast] Tác động của năng lực phân tích dữ liệu lớn đến hiệu suất thực hiện kinh tế tuần hoàn tại đơn vị hành chính sự nghiệp khu vực Nam Bộ

18 Tháng Mười, 2024

Từ khóa: dữ liệu lớn, đơn vị hành chính sự nghiệp, hệ thống thông tin kế toán, kinh tế tuần hoàn

Kinh tế tuần hoàn ngày càng nhận được quan tâm sâu sắc từ các tổ chức kinh tế – xã hội và cộng đồng khoa học do nó có quan hệ cũng như tác động đến nhiều lĩnh vực trong cuộc sống, trong đó kế toán là một hoạt động được xem là cốt lõi của mọi tổ chức. Do đó, nâng cao hiệu suất thực hiện kinh tế tuần hoàn được xem là căn cứ cho việc xây dựng lộ trình, đường lối chính sách nhằm đảm bảo thực hiện thành công và đồng bộ mô hình kinh tế tuần hoàn. Liên quan vấn đề này, nhóm tác giả thuộc Đại học Kinh tế Thành phố Hồ Chí Minh (UEH) đã thực hiện đề tài nghiên cứu “Tác động của năng lực phân tích dữ liệu lớn đến năng lực hệ thống thông tin kế toán năng động nhằm nâng cao hiệu suất thực hiện kinh tế tuần hoàn tại đơn vị hành chính sự nghiệp khu vực Nam Bộ”.

Bối cảnh nghiên cứu

Kinh tế tuần hoàn được xem là một giải pháp hiệu quả để giải quyết những thách thức hiện tại có liên quan đến vấn đề bền vững và chuyển đổi từ mô hình sản xuất, tiêu dùng tuyến tính thành mô hình quản lý tài nguyên tuần hoàn. Do đó, việc triển khai thực hiện kinh tế tuần hoàn ngày càng nhận được mối quan tâm sâu sắc từ Chính phủ, các cơ quan quản lý, các tổ chức kinh tế – xã hội cũng như cộng đồng các nhà khoa học trên toàn thế giới. Mặc dù khu vực công và khu vực tư được nêu bật là những tác nhân chính trong quá trình chuyển đổi kinh tế tuần hoàn, nhưng có thể thấy rằng phần lớn hầu hết các nghiên cứu về kinh tế tuần hoàn ở cấp độ vi mô của các tổ chức tập trung chủ yếu vào các tổ chức thuộc khu vực tư, trong khi khu vực công dường như chủ yếu được xem xét ở cấp độ vĩ mô của các chính sách hoặc quy định.

Dựa theo kết quả từ những nghiên cứu trước, khu vực công cũng là một tác nhân trọng yếu trong việc thúc đẩy phát triển bền vững ở cấp độ vi mô. Các tổ chức thuộc khu vực công đóng vai trò quan trọng trong nền kinh tế và là hình mẫu cho các đơn vị khác, các tổ chức phi chính phủ, khu vực tư nhân cũng như người dân. Tuy nhiên, nghiên cứu về việc áp dụng kinh tế tuần hoàn trong các tổ chức tại khu vực công vẫn chưa nhận được sự quan tâm thỏa đáng từ những nhà nghiên cứu. Việc triển khai thành công kinh tế tuần hoàn trong các đơn vị thuộc khu vực công đòi hỏi phải có các nguồn lực cần thiết nhưng kiến thức về cách các đơn vị công nhận thức đúng đắn để có thể vận dụng mô hình kinh tế tuần hoàn một cách hiệu quả vẫn còn hạn chế. Do đó, việc nghiên cứu các yếu tố bên trong – chẳng hạn như nguồn lực và khả năng cần thiết để nâng cao hiệu suất thực hiện kinh tế tuần hoàn (CEP) trong các đơn vị công vẫn chưa được triển khai nghiên cứu một cách thỏa đáng.

Mặt khác, một trong những rào cản khiến các tổ chức gặp nhiều khó khăn trong triển khai kinh tế tuần hoàn xuất phát từ việc thiếu thông tin hữu ích. Trong bối cảnh đó, phân tích dữ liệu lớn (Big Data Analytics – BDA) giúp các tổ chức đạt được mục tiêu này. Thật vậy, phân tích dữ liệu lớn là một cách tiếp cận hiệu quả giúp các tổ chức ra quyết định đúng đắn về các chiến lược và hành động trong quá trình thực hiện kinh tế tuần hoàn; đồng thời, năng lực phân tích dữ liệu lớn (Big Data Analytics Capabilities – BDAC) cũng được chứng minh sẽ góp phần đáng kể trong việc giúp tổ chức thực hiện kinh tế tuần hoàn. Mặc dù vậy, mối quan hệ giữa BDAC và hiệu suất thực hiện kinh tế tuần hoàn trong bối cảnh các đơn vị công vẫn chưa nhận được nhiều sự quan tâm từ các nhà nghiên cứu. Ngoài ra, mối quan hệ giữa thực hiện hiệu suất thực hiện kinh tế tuần hoàn và công tác kế toán đã được thực hiện bởi các học giả trước đây. Đáng chú ý, những lợi thế của hệ thống thông tin kế toán năng động (Dynamic accounting information system – DAIS) vốn được xem là một trong những mối quan tâm của nhiều tổ chức và nhà nghiên cứu trong nhiều thập kỷ. Theo đó, các thành phần trong năng lực hệ thống thông tin kế toán năng động (Dynamic accounting information system capabilities – DAISC) tác động đáng kể đến hiệu suất thực hiện các hoạt động nhằm tạo điều kiện cho tổ chức đạt được sự phát triển theo định hướng bền vững. Thêm vào đó, việc áp dụng mô hình kinh tế tuần hoàn tại các tổ chức được cho rằng sẽ tạo điều kiện cho các tổ chức đạt được sự phát triển theo định hướng bền vững. Do đó, những đơn vị có tiềm năng về hệ thống thông tin kế toán năng động càng cao sẽ có nhiều lợi thế hơn trong việc thực hiện kinh tế tuần hoàn.

Xuất phát từ những phân tích nêu trên, nghiên cứu của tác giả UEH hướng đến việc giải quyết các câu hỏi nghiên cứu: (i) Tìm hiểu tác động của năng lực phân tích dữ liệu lớn đến hiệu suất thực hiện kinh tế tuần hoàn trong các đơn vị hành chính sự nghiệp (HCSN) tại khu vực Nam Bộ; (ii) Tìm hiểu vai trò của năng lực hệ thống thông tin kế toán năng động đối với mối quan hệ giữa năng lực phân tích dữ liệu lớn và hiệu suất thực hiện kinh tế tuần hoàn trong các đơn vị HCSN tại khu vực Nam Bộ.

Phương pháp nghiên cứu và kết quả

Dựa trên lập luận của các nghiên cứu trước, các đơn vị thuộc khu vực công có những đặc điểm khác biệt so với những đơn vị thuộc khu vực tư nhân. Theo đó, các đơn vị thuộc khu vực công chủ yếu hướng đến việc cung cấp dịch vụ thay vì sản xuất các loại sản phẩm và hàng hóa. Do đó, điều quan trọng là phải xem xét các đặc điểm cụ thể có liên quan đến lĩnh vực hành chính công vì điều này có thể tạo ra những tác động đến quá trình thực hiện kinh tế tuần hoàn. Trong nghiên cứu này, các đơn vị HCSN được lựa chọn. Mặt khác, sự phát triển kinh tế vượt bậc của khu vực miền Nam Việt Nam, khu vực này đã được lựa chọn để thực hiện điều tra với quy mô rộng trong nghiên cứu này. Ngoài ra, các đơn vị thuộc khu vực công được xem là các đơn vị được yêu cầu tuân thủ pháp luật nghiêm ngặt nhất trong quá trình hoạt động của mình. Do đó, hầu hết các đơn vị thuộc khu vực công tại Việt Nam đều có thể lấy kết quả của nghiên cứu này làm tài liệu tham khảo. Hơn nữa, với lợi thế về điều kiện kinh tế và môi trường thuận lợi, khu vực miền Nam tại Việt Nam luôn nhận được nguồn đầu tư nước ngoài hơn nhiều hơn một số vùng khác trong cả nước. Vì vậy, đây là khu vực có sự phát triển đáng kể trong áp dụng công nghệ hiện đại.

Đối tượng khảo sát của nghiên cứu này là các kế toán viên tại các đơn vị. Lý do cho việc lựa chọn này là do kế toán viên được xem là những cá nhân có sự am hiểu nhất định về hệ thống thông tin kế toán. Ngoài việc thực hiện các công việc có liên quan đến công tác kế toán tại đơn vị, kế toán viên còn đảm nhận vai trò tham mưu và tư vấn cho lãnh đạo đơn vị trong nhiều hoạt động quản lý khác. Việc triển khai áp dụng những tiến bộ công nghệ của cuộc cách mạng công nghiệp 4.0 cũng như thực hiện kinh tế tuần hoàn là một trong những vấn đề sẽ được áp dụng tại đơn vị. Do đó, kế toán viên được cho rằng sẽ là những đối tượng cần nắm bắt rõ những vấn đề liên quan đến các nội dung nêu trên để có những tư vấn chính xác cho lãnh đạo đơn vị.

Dữ liệu khảo sát với 712 đáp viên của các đơn vị HCSN tại khu vực Nam bộ được phân tích bằng Mô hình cấu trúc tuyến tính cùng sự hỗ trợ của phần mềm phân tích dữ liệu SPSS 29 và AMOS 28 đã làm sáng tỏ vai trò của năng lực phân tích dữ liệu lớn trong việc nâng cao hiệu suất thực hiện kinh tế tuần hoàn tại các đơn vị HCSN của khu vực Nam bộ. Bên cạnh đó, kết quả nghiên cứu hiện tại cũng chứng minh rõ được vai trò trung gian một phần (partial mediator) của năng lực hệ thống thông tin kế toán năng động trong mối quan hệ giữa năng lực phân tích dữ liệu lớn và hiệu suất thực hiện kinh tế tuần hoàn tại các đơn vị HCSN thuộc khu vực Nam bộ.

Đóng góp của nghiên cứu

Khu vực công không chỉ bao gồm các cơ quan quản lý và hoạch định chính sách mà còn được xem là một tác nhân kinh tế chính. Do đó, khu vực công sẽ tạo ra những tác động đáng kể đến tính bền vững. Một trong những chức năng khác của khu vực công được nhiều tác giả quan tâm khi thực hiện các nghiên cứu về thực hiện kinh tế tuần hoàn chính là khu vực công sẽ đóng vai trò là một hình mẫu trong thực hiện kinh tế tuần hoàn cho tất cả các tổ chức kinh tế – xã hội. Điều này là do các đơn vị thuộc khu vực công là những đơn vị có mức độ ảnh hưởng đáng kể đến các tổ chức kinh tế – xã hội khác. Cụ thể, các đơn vị thuộc khu vực công có nhiệm vụ thiết kế và ban hành các chính sách và quy định cũng như thiết lập định hướng tổng thể cho các chiến lược hành động cho các tổ chức kinh tế – xã hội triển khai và thực hiện kinh tế tuần hoàn.

Do đó, với tầm quan trọng và tiềm năng của các đơn vị thuộc khu vực công trong việc thực hiện kinh tế tuần hoàn, các đơn vị này được yêu cầu phải áp dụng các nguyên tắc kinh tế tuần hoàn vào việc quản lý các nguồn lực tại đơn vị. Thật vậy, việc tích hợp các nguyên tắc kinh tế tuần hoàn vào hoạt động của các đơn vị công được xem là một yếu tố rất quan trọng nhằm giúp loại hình đơn vị này đạt được mức độ bền vững cao hơn. Do đó, kết quả nghiên cứu này góp phần đáp lại lời kêu gọi về việc gia tăng các nghiên cứu về thực hiện kinh tế tuần hoàn tại khu vực công. Mặt khác, kết quả nghiên cứu này góp phần mở rộng những hiểu biết sâu sắc về hiệu suất thực hiện kinh tế tuần hoàn tại các đơn vị HCSN nói riêng, các đơn vị công nói chung.

Ngày nay, các tổ chức đều dựa trên dữ liệu để đạt được năng suất và tăng trưởng cao hơn. Tuy nhiên, một trong những rào cản khiến các tổ chức gặp nhiều khó khăn trong triển khai kinh tế tuần hoàn xuất phát từ việc thiếu thông tin hữu ích về các bên liên quan chính – những đối tượng được cho rằng sẽ hưởng lợi trực tiếp và gián tiếp trong quá trình đơn vị triển khai thực hiện kinh tế tuần hoàn. Thật vậy, sự phát triển vượt bậc của các công nghệ tiên tiến của Cuộc cách mạng công nghiệp 4.0 đã tạo ra một nguồn tài nguyên mới dưới dạng dữ liệu được đặc trưng bởi khối lượng khổng lồ, tính đa biến và tốc độ ngày càng nhanh, được gọi là “dữ liệu lớn”. Khối lượng dữ liệu khổng lồ này được tạo ra từ mọi khía cạnh hoạt động trong xã hội và có nguồn gốc từ nhiều khu vực địa lý khác nhau. Điều này tạo ra thách thức cho các tổ chức trong việc đối phó với sự không chắc chắn liên quan đến dữ liệu bên cạnh giá trị mà nó tạo ra.

Trong bối cảnh đó, phân tích dữ liệu lớn sẽ giúp các đơn vị nắm bắt giá trị này. Phân tích dữ liệu lớn đề cập đến tất cả các công cụ và kỹ thuật phân tích dữ liệu kinh doanh đa dạng để tạo ra những hiểu biết sâu sắc có ý nghĩa cho việc ra quyết định. Phân tích dữ liệu lớn chủ yếu được thúc đẩy bởi các quy trình quản lý và phân tích dữ liệu liên quan đến việc thu thập, lưu trữ và truy xuất dữ liệu để sử dụng. Theo đó, kết quả nghiên cứu đã góp phần khẳng định vai trò của phân tích dữ liệu lớn trong việc đạt được thành công trong triển khai thực hiện kinh tế tuần hoàn tại đơn vị. Đồng thời, kết quả nghiên cứu cũng góp phần mở rộng hiểu biết về năng lực phân tích dữ liệu lớn trong vai trò là yếu tố thúc đẩy các đơn vị HCSN đạt được hiệu suất thực hiện kinh tế tuần hoàn.

Bên cạnh đó, kết quả của nghiên cứu này đã nêu bật vai trò của của năng lực hệ thống thông tin kế toán năng động là chất xúc tác trong mối quan hệ giữa năng lực phân tích dữ liệu lớn và hiệu suất thực hiện kinh tế tuần hoàn. Thông qua đó, kết quả nghiên cứu đạt được góp phần mở rộng sự hiểu biết của các nhà nghiên cứu và tạo tiền đề cho các nghiên cứu tiếp theo trong tương lai về vai trò của năng lực phân tích dữ liệu lớn trong các đơn vị HCSN nói riêng, các đơn vị công nói chung.

Hàm ý chính sách

Nghiên cứu của tác giả UEH cố gắng cung cấp các hướng dẫn quản lý quan trọng cho các nhà lãnh đạo tại các đơn vị HCSN có thể phát triển một bộ chiến lược khả thi để từng bước triển khai thực hiện kinh tế tuần hoàn tại đơn vị. Theo đó, nhà lãnh đạo các đơn vị HCSN cần nhận thức được sự cần thiết phải tập trung vào phát triển cơ cấu, quy trình và văn hóa tổ chức để tạo điều kiện thuận lợi cho việc học tập, thử nghiệm và đổi mới. Bằng cách đó, các nhà quản lý có thể xây dựng một tổ chức linh hoạt và dễ thích ứng hơn để triển khai thành công mô hình kinh tế tuần hoàn, các đơn vị HCSN phải tham gia lập kế hoạch vận hành toàn diện và thể hiện sự hiểu biết toàn diện về năng lực của chính họ cũng như hiện trạng của mô hình kinh tế tuần hoàn trong tổ chức.

Để bắt đầu, các tổ chức có ý định triển khai mô hình kinh tế tuần hoàn phải có một bộ phận chuyên trách phân tích dữ liệu lớn, với các chức năng chuyên biệt để quản lý tài sản, thiết kế sản phẩm và quy trình, hậu cần và kiểm toán. Điều này đòi hỏi nhân viên từ cả bộ phận phân tích dữ liệu lớn phải xác định được sự thiếu hiệu quả trong việc tiêu thụ tài nguyên của họ ở các giai đoạn hoạt động khác nhau. Điều quan trọng là các nhà quản lý phải tập trung vào phát triển các kỹ năng của lực lượng lao động thông qua các chương trình đào tạo phù hợp để cung cấp cho nhân viên các kỹ thuật lập trình phân tích dữ liệu lớn mới nhất. Mặt khác, Ban lãnh đạo phải tập trung vào các nguồn lực hữu hình như cơ sở hạ tầng phân tích dữ liệu lớn, nền tảng kỹ thuật số, công nghệ và các nguồn lực cơ bản để thực hiện các dự án phân tích dữ liệu lớn đó.

Kết quả của nghiên cứu này chỉ ra vai trò trung gian một phần của năng lực hệ thống thông tin kế toán năng động trong mối quan hệ giữa năng lực phân tích dữ liệu lớn và hiệu suất thực hiện kinh tế tuần hoàn mà các nhà hoạch định chính sách có thể xem xét để khai thác các năng lực khác nhau của năng lực hệ thống thông tin kế toán năng động một cách hữu hiệu và hiệu quả. Nói cách khác, các đơn vị mong muốn đạt được hiệu suất thực hiện kinh tế tuần hoàn thông qua năng lực phân tích dữ liệu lớn cần có chiến lược phân tích và hiểu các quan điểm khác nhau về các vấn đề có liên quan đến năng lực hệ thống thông tin kế toán năng động. Ngoài ra, những phát hiện từ nghiên cứu hiện tại cũng đưa ra hướng dẫn chính sách cho Chính phủ và cơ quan quản lý trong việc xây dựng, ban hành chính sách có liên quan đến việc triển khai thực hiện kinh tế tuần hoàn tại khu vực công thông qua ứng dụng những tiến bộ công nghệ của Cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư.

Xem toàn bộ bài nghiên cứu Tác động của năng lực phân tích dữ liệu lớn đến năng lực hệ thống thông tin kế toán năng động nhằm nâng cao hiệu suất thực hiện kinh tế tuần hoàn tại đơn vị HCSN khu vực Nam Bộ TẠI ĐÂY.

Nhóm Tác giả: Phạm Quang Huy, Vũ Kiến Phúc – Đại học Kinh tế Thành phố Hồ Chí Minh.

Đây là bài viết nằm trong Chuỗi bài lan tỏa nghiên cứu và kiến thức ứng dụng từ UEH với thông điệp “Research Contribution For All – Nghiên Cứu Vì Cộng Đồng”, UEH trân trọng kính mời Quý độc giả cùng đón xem bản tin UEH Research Insights tiếp theo.

Tin, ảnh: Tác giả, Ban Truyền thông và Phát triển đối tác UEH

Giọng đọc: Thanh Kiều

 

 

 

Chu kỳ giảm giá của đồng USD?

TS. Đinh Thị Thu Hồng và nhóm nghiên cứu

26 Tháng Sáu, 2021

Việt Nam cần kịch bản cho thương mại tương lai

ThS. Tô Công Nguyên Bảo

26 Tháng Sáu, 2021

Hệ thống tiền tệ tiếp theo như thế nào?

TS. Lê Đạt Chí và nhóm nghiên cứu

26 Tháng Sáu, 2021

Chuyển đổi số trong khu vực công tại Việt Nam

Khoa Quản lý nhà nước

26 Tháng Sáu, 2021

Cần đưa giao dịch công nghệ lên sàn chứng khoán

Bộ Khoa học và Công nghệ

5 Tháng Sáu, 2021

Thiết kế đô thị: tầm nhìn vững chắc cho đô thị bền vững

Viện Đô thị thông minh và Quản lý

5 Tháng Sáu, 2021

Phục hồi du lịch và nỗ lực thoát khỏi vòng xoáy ảnh hưởng bởi Covid-19

Viện Đô thị thông minh và Quản lý

5 Tháng Sáu, 2021

2021 sẽ là năm khởi đầu của chu kỳ tăng trưởng mới

PGS.TS Nguyễn Khắc Quốc Bảo

5 Tháng Sáu, 2021

Quỹ vaccine sẽ khả thi khi có người dân đóng góp

Phạm Khánh Nam, Việt Dũng

5 Tháng Sáu, 2021

Kích thích kinh tế, gia tăng vận tốc dòng tiền

Quách Doanh Nghiệp

5 Tháng Sáu, 2021

Đi tìm chiến lược hậu Covid-19 cho doanh nghiệp bảo hiểm Việt Nam

PGS TS Nguyễn Khắc Quốc Bảo, ThS Lê Văn

5 Tháng Sáu, 2021

Insurtech – Cơ hội và thách thức cho Startup Việt

Ths. Lê Thị Hồng Hoa

5 Tháng Sáu, 2021