[Podcast] Tác động của mối lo ngại về quyền riêng tư đối với hành vi chia sẻ dữ liệu của du khách tại Việt Nam 

4 Tháng Mười Một, 2024

Từ khóa: Mối lo ngại về quyền riêng tư, hành vi chia sẻ dữ liệu, tính toán quyền riêng tư, khung APCO, ngành du lịch.

Trong thời đại số hóa, quyền riêng tư đang trở thành mối quan tâm hàng đầu của du khách, khi dữ liệu cá nhân được thu thập ngày càng nhiều trong ngành dịch vụ du lịch. Sự tiến bộ công nghệ làm mọi thứ trở nên dễ dàng hơn (đăng tải, chia sẻ hoặc cung cấp thông tin…) làm ảnh hưởng đến hầu hết mọi lĩnh vực kinh tế, đặc biệt là ngành du lịch tại Việt Nam. Trong bài nghiên cứu này, tác giả Đại học Kinh tế Thành phố Hồ Chí Minh (UEH) đã chỉ ra mối lo ngại của du khách về quyền riêng tư và tác động của nó đối với hành vi chia sẻ dữ liệu tại Việt Nam, giúp hiểu rõ hơn các yếu tố ảnh hưởng đến ngành du lịch, tối ưu hóa trải nghiệm khách hàng mà vẫn đảm bảo an toàn thông tin cá nhân.

Cùng với sự phát triển ngành du lịch và nhu cầu ngày càng cao về dịch vụ số hóa, các tổ chức và doanh nghiệp thu thập dữ liệu cá nhân ngày càng nhiều để cải thiện trải nghiệm người dùng, tạo điều kiện cho việc cá nhân hóa và tối ưu hóa dịch vụ. Tuy nhiên, quá trình này cũng đi kèm với những lo ngại của du khách về quyền riêng tư khi họ chia sẻ thông tin cá nhân của mình. Nghiên cứu về mối lo ngại này trở nên cấp thiết trong bối cảnh các vụ vi phạm dữ liệu tăng cao, gây mất lòng tin ở khách hàng và đe dọa sự phát triển bền vững của ngành du lịch Việt Nam. 

Nghiên cứu của tác giả UEH hướng đến các doanh nghiệp trong ngành du lịch Việt Nam, các nhà quản lý dữ liệu và khách hàng, nhằm tìm hiểu sâu sắc các yếu tố ảnh hưởng đến hành vi chia sẻ dữ liệu của du khách. Qua đó, đưa ra các đề xuất về cách cân bằng nhu cầu thu thập dữ liệu với việc bảo vệ quyền riêng tư, từ đó thúc đẩy sự phát triển bền vững của ngành du lịch.

Khái niệm về quyền riêng tư và chia sẻ dữ liệu trong ngành du lịch

*Mối lo ngại về quyền riêng tư: 

Mối lo ngại về quyền riêng tư thông tin hay quyền riêng tư là nhận thức của cá nhân về việc thiếu quyền kiểm soát đối với thông tin cá nhân của mình. Quyền riêng tư liên quan đến quyền của cá nhân trong việc kiểm soát thông tin cá nhân và quyết định cách thức sử dụng thông tin đó. Trong ngành du lịch, quyền riêng tư có thể bao gồm việc kiểm soát thông tin nhạy cảm như: tên, địa chỉ, số điện thoại, sở thích cá nhân, và thậm chí là chi tiết lịch sử du lịch của khách hàng. Du khách lo ngại về khả năng thông tin có thể bị rò rỉ, lạm dụng hoặc bị dùng cho mục đích không mong muốn, đặc biệt khi các doanh nghiệp sử dụng thông tin này để quảng cáo hoặc phục vụ các mục đích thương mại. Mối lo ngại về quyền riêng tư xuất hiện khi du khách không thể kiểm soát các thông tin được sử dụng và lưu trữ như thế nào. Vì thế, mối lo ngại này càng trở nên phức tạp trong bối cảnh Việt Nam đang hội nhập quốc tế và có sự phát triển mạnh mẽ về du lịch, đòi hỏi các tiêu chuẩn bảo mật dữ liệu và quản lý thông tin chặt chẽ.

*Hành vi chia sẻ dữ liệu: 

Hành vi chia sẻ dữ liệu chủ yếu tập trung vào sự sẵn lòng của du khách trong việc cung cấp thông tin cá nhân của mình. Để đạt hiệu quả tối ưu, ngành du lịch không chỉ cần dữ liệu, mà còn phải hiểu tâm lý và động lực của du khách khi họ chia sẻ thông tin cá nhân, đặt niềm tin vào nhà cung cấp dịch vụ và mức độ an toàn thông tin mà họ cảm thấy an tâm.

*Khung APCO trong nghiên cứu quyền riêng tư: 

Khung APCO (Awareness – Perception – Control – Outcome) là một mô hình nghiên cứu giúp phân tích mối quan tâm về quyền riêng tư. Trong bối cảnh du lịch, khung này sẽ giúp đánh giá: nhận thức của du khách về rủi ro quyền riêng tư, cảm nhận của họ về mức độ bảo mật, khả năng kiểm soát thông tin và tác động của các yếu tố này đến quyết định chia sẻ dữ liệu của họ.

Các yếu tố ảnh hưởng đến lo ngại quyền riêng tư và hành vi sẵn lòng chia sẻ thông tin

*Các yếu tố cá nhân gồm:

Niềm tin: Niềm tin của du khách vào nhà cung cấp dịch vụ là niềm tin vào khả năng của nhà cung cấp trong việc bảo vệ dữ liệu cá nhân, làm giảm các lo ngại về quyền riêng tư. Khi có niềm tin cao, du khách cảm thấy ít rủi ro và không chắc chắn về việc tiết lộ dữ liệu cá nhân. Bên cạnh đó, niềm tin vào các nhà cung cấp dịch vụ du lịch là yếu tố quyết định trong hành vi chia sẻ dữ liệu, khi du khách tin tưởng rằng thông tin của họ sẽ được bảo vệ an toàn, họ có xu hướng cung cấp thông tin một cách thoải mái hơn. Ngược lại, các vụ việc vi phạm quyền riêng tư hoặc lạm dụng thông tin trước đây sẽ gây mất lòng tin, làm giảm khả năng chia sẻ dữ liệu của khách hàng.

Xu hướng bảo vệ quyền riêng tư: Xu hướng nội tại của du khách trong việc coi trọng quyền riêng tư có tác động tích cực đến mức độ lo ngại về quyền riêng tư của họ. Những người có xu hướng bảo vệ quyền riêng tư mạnh mẽ sẽ có xu hướng cảm thấy thiếu sự kiểm soát đối với dữ liệu cá nhân của mình.

Nhận thức về quyền riêng tư: Sự nhận thức về các rủi ro và các thực hành bảo vệ quyền riêng tư làm tăng mức độ lo ngại của du khách. Khi du khách nhận thức rõ hơn về các vấn đề bảo mật qua các phương tiện truyền thông và những sự cố trước đây, họ sẽ quan ngại hơn về khả năng lạm dụng dữ liệu từ nhà cung cấp dịch vụ.

Kiểm soát quyền riêng tư nhận thức: Niềm tin vào khả năng kiểm soát thông tin cá nhân có thể giảm bớt các lo ngại về quyền riêng tư. Tuy nhiên, trong bối cảnh như ở Việt Nam, nơi công nghệ và luật pháp hỗ trợ còn hạn chế, yếu tố này có thể ít quan trọng và cần được nghiên cứu thêm.

Kinh nghiệm quyền riêng tư: Những trải nghiệm tiêu cực trước đây về quyền riêng tư (ví dụ: rò rỉ dữ liệu) làm tăng mức độ quan ngại. Những du khách đã từng tiếp xúc với các vấn đề về quyền riêng tư sẽ nhạy cảm hơn với các rủi ro tiềm ẩn về bảo mật dữ liệu. 

Kiến thức về quyền riêng tư: Kiến thức cao hơn về các thực hành và chính sách bảo vệ quyền riêng tư, chẳng hạn như hiểu biết về luật bảo vệ dữ liệu, cũng làm tăng mức độ quan ngại. Những du khách có kiến thức sẽ nhận thức rõ hơn về các rủi ro tiềm ẩn đối với quyền riêng tư của họ.

*Các yếu tố vĩ mô:

Nhận thức về quy định bảo vệ quyền riêng tư: Nhận thức của du khách về quy định của chính phủ về bảo vệ quyền riêng tư ảnh hưởng ngược lại đến mức độ quan ngại về quyền riêng tư. Các luật bảo vệ quyền riêng tư mạnh mẽ giúp du khách cảm thấy an toàn hơn, từ đó giảm bớt các lo ngại liên quan đến quyền riêng tư.

Trong đó, các yếu tố chính ảnh hưởng đến mối lo ngại về quyền riêng tư của du khách là nhận thức về quyền riêng tư và kinh nghiệm về quyền riêng tư. Và những yếu tố chính ảnh hưởng đến sự sẵn lòng chia sẻ thông tin là niềm tin, lợi ích nhận thức và mối quan ngại về quyền riêng tư. 

Ngoài ra, các nhà hoạch định chính sách nên xây dựng niềm tin của du khách thông qua việc phát triển và thực thi các chính sách quyền riêng tư rõ ràng và dễ hiểu để giảm thiểu tác động tiêu cực của những lo ngại về quyền riêng tư. Hơn nữa, du khách có xu hướng kết nối với những nhà cung cấp có giá trị tương đồng với họ, những du khách có niềm tin và lòng trung thành mạnh mẽ sẽ sẵn lòng chia sẻ thông tin cá nhân với các thương hiệu đáng tin cậy. 

Bên cạnh đó, kết quả cho thấy rằng “kinh nghiệm quyền riêng tư ảnh hưởng đến mối lo ngại về quyền riêng tư của du khách, từ đó dẫn đến sự sẵn lòng chia sẻ thông tin”. Một phương án thay thế là phát triển các ứng dụng tăng cường quyền riêng tư dưới dạng phần mềm độc lập hoặc bổ sung, trong đó người tiêu dùng đánh giá rủi ro của các nhà cung cấp dịch vụ (tức là liệu họ có nguy hiểm hay đáng tin cậy), quyết định mức độ và loại thông tin cá nhân mà họ sẵn sàng chia sẻ. 

Giải pháp đảm bảo quyền riêng tư và tăng cường hành vi chia sẻ dữ liệu của du khách

Minh bạch trong thu thập và xử lý dữ liệu: Các doanh nghiệp cần minh bạch, rõ ràng về các loại dữ liệu được thu thập, mục đích sử dụng và thời gian lưu trữ. Điều này giúp khách hàng an tâm hơn và tạo niềm tin, khuyến khích họ chia sẻ thông tin cần thiết.

Cung cấp quyền kiểm soát cho khách hàng: Khi khách hàng có quyền kiểm soát thông tin cá nhân, chẳng hạn như: quyền xóa hoặc chỉnh sửa thông tin, họ có xu hướng chia sẻ dữ liệu một cách cởi mở hơn. Điều này cũng tạo cảm giác an toàn và tăng cường mức độ tin tưởng vào doanh nghiệp.

Đảm bảo an toàn thông tin qua công nghệ bảo mật cao: Các doanh nghiệp nên đầu tư vào công nghệ bảo mật hiện đại như mã hóa dữ liệu và hệ thống giám sát để bảo vệ thông tin của khách hàng. Ngoài ra, việc tuân thủ các quy định bảo vệ dữ liệu quốc tế (như GDPR) cũng giúp doanh nghiệp đạt được uy tín cao hơn.

Giáo dục và nâng cao nhận thức về quyền riêng tư cho khách hàng: Các chiến dịch truyền thông nhằm giải thích các biện pháp bảo mật và quyền lợi của khách hàng trong việc bảo vệ dữ liệu cá nhân giúp khách hàng an tâm hơn, từ đó khuyến khích họ sẵn lòng chia sẻ thông tin.

Như vậy, các tổ chức nên tăng cường nỗ lực để nâng cấp các chương trình cá nhân hóa hiện tại cũng như tạo ra những chương trình mới và sáng tạo. Theo nghiên cứu gần đây, 57% khách du lịch đồng ý rằng các doanh nghiệp nên cá nhân hóa thông tin và cá nhân hóa các tương tác dựa trên mong đợi cá nhân và thói quen trước đó và 36% mong đợi sẽ trả nhiều hơn cho các dịch vụ được cá nhân hóa. Vì vậy, rõ ràng có nhu cầu mạnh mẽ đối với các trải nghiệm cá nhân hóa và ý nghĩa hơn. Khi du khách lên kế hoạch cho kỳ nghỉ, chẳng hạn, có hàng nghìn lựa chọn cho chuyến bay hoặc chỗ ở; việc tìm kiếm địa điểm tùy chỉnh dựa trên ngân sách chi tiêu, dịch vụ yêu thích và sở thích cá nhân sẽ dễ dàng cân bằng mong muốn cụ thể của người tiêu dùng và có thể mang lại giá trị đáng kể. Các đề xuất cá nhân hóa, chẳng hạn như: các hành trình thông tin dựa trên hoạt động gần đây, lịch sử tìm kiếm và sở thích cá nhân, cũng có thể thêm giá trị, rõ rằng bạn quan tâm đến nhu cầu của họ bằng cách cung cấp các ưu đãi, phần thưởng hoặc khuyến mãi được cá nhân hóa dựa trên sở thích, khu vực, chức danh nghề nghiệp và việc sử dụng dịch vụ của bạn trước đó.

Cuối cùng, các nhà lập pháp nên phát triển các chính sách để bảo vệ quyền riêng tư của mọi người, có các hình phạt hợp lý để mọi người có thể tin tưởng và sẵn lòng chia sẻ thông tin cá nhân.

Nghiên cứu này đã mang lại cái nhìn sâu sắc về tác động của lo ngại quyền riêng tư đối với hành vi chia sẻ dữ liệu của du khách tại Việt Nam. Việc tạo dựng lòng tin thông qua các biện pháp bảo vệ dữ liệu không chỉ giúp nâng cao trải nghiệm khách hàng mà còn là yếu tố then chốt giúp ngành du lịch phát triển bền vững. Với sự phát triển mạnh mẽ của công nghệ và nhu cầu cá nhân hóa dịch vụ, việc đảm bảo quyền riêng tư là nền tảng vững chắc cho một hệ sinh thái du lịch an toàn và uy tín.

Xem toàn bộ bài nghiên cứu Tác động của mối lo ngại về quyền riêng tư đối với hành vi chia sẻ dữ liệu của du khách tại Việt Nam TẠI ĐÂY.

Tác giả: TS. Đinh Tiên Minh, Nguyễn Thị Hồng Tươi, Nguyễn Lê Nhật Minh – Đại học Kinh tế Thành phố Hồ Chí Minh.

Đây là bài viết nằm trong Chuỗi bài lan tỏa nghiên cứu và kiến thức ứng dụng từ UEH với thông điệp “Research Contribution For All – Nghiên Cứu Vì Cộng Đồng”, UEH trân trọng kính mời Quý độc giả cùng đón xem bản tin UEH Research Insights tiếp theo.

Tin, ảnh: Tác giả, Ban Truyền thông và Phát triển đối tác UEH

Giọng đọc: Thanh Kiều

Chu kỳ giảm giá của đồng USD?

TS. Đinh Thị Thu Hồng và nhóm nghiên cứu

26 Tháng Sáu, 2021

Việt Nam cần kịch bản cho thương mại tương lai

ThS. Tô Công Nguyên Bảo

26 Tháng Sáu, 2021

Hệ thống tiền tệ tiếp theo như thế nào?

TS. Lê Đạt Chí và nhóm nghiên cứu

26 Tháng Sáu, 2021

Chuyển đổi số trong khu vực công tại Việt Nam

Khoa Quản lý nhà nước

26 Tháng Sáu, 2021

Cần đưa giao dịch công nghệ lên sàn chứng khoán

Bộ Khoa học và Công nghệ

5 Tháng Sáu, 2021

Thiết kế đô thị: tầm nhìn vững chắc cho đô thị bền vững

Viện Đô thị thông minh và Quản lý

5 Tháng Sáu, 2021

Phục hồi du lịch và nỗ lực thoát khỏi vòng xoáy ảnh hưởng bởi Covid-19

Viện Đô thị thông minh và Quản lý

5 Tháng Sáu, 2021

2021 sẽ là năm khởi đầu của chu kỳ tăng trưởng mới

PGS.TS Nguyễn Khắc Quốc Bảo

5 Tháng Sáu, 2021

Quỹ vaccine sẽ khả thi khi có người dân đóng góp

Phạm Khánh Nam, Việt Dũng

5 Tháng Sáu, 2021

Kích thích kinh tế, gia tăng vận tốc dòng tiền

Quách Doanh Nghiệp

5 Tháng Sáu, 2021

Đi tìm chiến lược hậu Covid-19 cho doanh nghiệp bảo hiểm Việt Nam

PGS TS Nguyễn Khắc Quốc Bảo, ThS Lê Văn

5 Tháng Sáu, 2021

Insurtech – Cơ hội và thách thức cho Startup Việt

Ths. Lê Thị Hồng Hoa

5 Tháng Sáu, 2021