[Podcast] Sự tác động của thông tin kế toán quản trị tới việc ra quyết định trong các doanh nghiệp nhỏ và vừa tại Việt Nam: Vai trò điều tiết của điện toán đám mây

12 Tháng Chín, 2024

Từ khóa: thông tin kế toán quản trị, ra quyết định, điện toán đám mây, doanh nghiệp vừa và nhỏ

Sử dụng quan điểm dựa trên nguồn lực của lý thuyết doanh nghiệp (RBV), nghiên cứu của tác giả Đại học Kinh tế Thành phố Hồ Chí Minh (UEH) đã xem xét mối quan hệ giữa thông tin kế toán quản trị và việc ra quyết định ở các doanh nghiệp vừa và nhỏ (SME) ở Việt Nam. Đồng thời, khám phá vai trò điều tiết của điện toán đám mây trong mối quan hệ này.

Sự cần thiết của thông tin kế toán quản trị đối với việc ra quyết định của doanh nghiệp vừa và nhỏ

Doanh nghiệp nhỏ và vừa (DNNVV) là trụ cột trong nền kinh tế Việt Nam, chiếm 97,37% tổng số doanh nghiệp cả nước (Bộ kế hoạch và đầu tư, 2022). Môi trường kinh doanh của các DNNVV có đặc trưng là siêu cạnh tranh, hay thay đổi và phức tạp về công nghệ. Các DNNVV có nhiều hạn chế trong lĩnh vực vốn và nguồn nhân lực cũng như thiếu thông tin và ứng dụng công nghệ lạc hậu hơn so với các công ty quy mô lớn. Với môi trường kinh doanh và những hạn chế như vậy, việc có đủ thông tin để ra các quyết định quan trọng nhằm tối đa hóa lợi nhuận, tồn tại trong bối cảnh đầy cạnh tranh là rất quan trọng đối với các DNNVV.

Thông tin kế toán quản trị là một nguồn thông tin chứa cả thông tin tài chính và phi tài chính. Thông tin kế toán quản trị dành cho việc sử dụng của người dùng nội bộ vì lợi ích lâu dài của tổ chức; nó hỗ trợ việc lập kế hoạch, thực hiện và đánh giá các chiến lược. Thông tin kế toán quản trị hỗ trợ cho các mục đích khác nhau trong doanh nghiệp, từ hỗ trợ việc ra quyết định đến là một phương tiện để cải thiện hiệu quả của doanh nghiệp. Mặc dù hạn chế của các DNNVV là quy mô nhỏ và nguồn lực hạn chế, thông tin kế toán quản trị vẫn phù hợp để hỗ trợ sự hữu hiệu và hiệu quả trong kinh doanh của họ. Như vậy có thể thấy, thông tin kế toán quản trị rất cần thiết cho việc ra quyết định trong doanh nghiệp, kể cả DNNVV.

Theo số liệu được công bố tại hội thảo “Toàn cảnh công nghệ thông tin Việt Nam” năm 2019 về lập kế hoạch sử dụng điện toán đám mây trong tương lai tại các doanh nghiệp Việt Nam, 3% doanh nghiệp không có kế hoạch triển khai điện toán đám mây; 25% đang nghiên cứu công nghệ nhưng chưa có kế hoạch sử dụng nó; 8% dự định sử dụng điện toán đám mây trong 6 tháng tiếp theo; 39% đang sử dụng điện toán đám mây; và 19% đang và sẽ tiếp tục sử dụng điện toán đám mây. Theo báo cáo của Đại học Quốc gia Singapore năm 2017, Việt Nam là thị trường điện toán đám mây phát triển nhanh nhất Đông Nam Á. Năm 2018, Việt Nam đạt 41/100 điểm về mức độ phổ biến dịch vụ đám mây, đứng thứ 14 châu Á trong danh sách xếp hạng của Hiệp hội Điện toán Đám mây châu Á. Điện toán đám mây được coi là một tiến bộ vượt bậc của công nghệ thông tin, Internet vì nó cung cấp một môi trường mở để tích hợp trực tuyến và chia sẻ dữ liệu giữa những người dùng ở khoảng cách xa. Điện toán đám mây có vai trò to lớn trong việc cải thiện khả năng truy cập thông tin và sự gia tăng về quy mô, tốc độ và khối lượng xử lý dữ liệu sẽ nâng cao tốc độ và chất lượng của việc ra quyết định trong toàn doanh nghiệp. Việc sử dụng điện toán đám mây sẽ giúp các DNNVV tiết kiệm chi phí, thu hẹp khoảng cách về công nghệ so với các doanh nghiệp lớn.

Như vậy, điện toán đám mây được cho là sẽ giúp tăng cường chất lượng của thông tin trong doanh nghiệp, trong đó có thông tin kế toán quản trị, điều này có khả năng ảnh hưởng đến mối quan hệ giữa thông tin kế toán quản trị và việc ra quyết định tại các DNNVV. Do đó, nghiên cứu về vai trò điều tiết của điện toán đám mây trong sự tác động của thông tin kế toán quản trị tới việc ra quyết định tại các DNNVV là rất cần thiết về mặt thực tiễn hiện nay, khi áp dụng điện toán đám mây là xu hướng không thể thay đổi của các doanh nghiệp, trong đó có các DNNVV.

Nghiên cứu của nhóm tác giả UEH có phạm vi nghiên cứu là 200 DNNVV ở Thành phố Hồ Chí Minh, Đồng Nai, Bình Dương, Bình Định có ứng dụng điện toán đám mây tại Việt Nam từ 01 năm trở lên. Phạm vi khảo sát là kế toán trưởng tại các doanh nghiệp này. Đề tài sử dụng phương pháp nghiên cứu định tính kết hợp định lượng.

Thông tin kế toán quản trị tác động cùng chiều vào việc ra quyết định tại doanh nghiệp

Các DNNVV Việt Nam nhận thấy rằng, thông tin kế toán quản trị rất hữu ích trong việc giúp họ đưa ra các quyết định đúng đắn dựa trên thông tin được cung cấp. Trong đó, phạm vi của thông tin kế toán quản trị được xem là một trong những đặc điểm hữu ích của thông tin kế toán quản trị, nó cung cấp thông tin tài chính và phi tài chính về môi trường bên trong và bên ngoài của doanh nghiệp, giúp các nhà quản lý tại doanh nghiệp có được nhiều thông tin hơn về đối thủ cạnh tranh và các sự kiện trong tương lai.

Tính kịp thời và tần suất báo cáo của thông tin kế toán quản trị là mức độ nhanh chóng và thường xuyên, được cung cấp ngay khi nhà quản lý có yêu cầu. Các nhà quản lý DNNVV rất thích thông tin được cập nhập vì nó cho phép các DNNVV phản hồi một cách nhanh chóng và đưa ra quyết định sớm nhất có thể một cách hiệu quả.

Khía cạnh tổng hợp của thông tin kế toán quản trị liên quan đến việc tóm tắt thông tin ở các giai đoạn và bộ phận khác nhau, cho phép các nhà quản lý có cái nhìn toàn cảnh về toàn bộ doanh nghiệp để có cơ sở ra quyết định. Khía cạnh tích hợp đề cập đến sự phụ thuộc và phối hợp lẫn nhau giữa các phòng ban khác nhau của doanh nghiệp trong việc chia sẻ thông tin. Các nhà quản lý của các DNNVV nhận thấy, khía cạnh này của thông tin kế toán quản trị là cần thiết trong việc phối hợp các phòng ban hoặc đơn vị phụ thuộc để có được thông tin cần thiết liên quan đến việc ra các quyết định của họ.

Phần lớn các DNNVV Việt Nam hiện nay chưa chú trọng đến kế toán quản trị mặc dù trong quá trình điều hành doanh nghiệp họ đều phải đưa ra quyết định trên những thông tin của kế toán quản trị. Thông tin có được là do xử lý một cách cảm quan và kinh nghiệm của nhà quản lý nên nó mang tính khoa học không cao. Do đó, kết quả nghiên cứu này sẽ là một bằng chứng, động lực thúc đẩy các DNNVV Việt Nam tăng cường vận dụng kế toán quản trị để có thể ra các quyết định quản lý, kinh doanh một cách tối ưu nhất.

Tác động của thông tin kế toán quản trị tới việc ra quyết định tại doanh nghiệp sẽ cao hơn khi doanh nghiệp có sử dụng điện toán đám mây

Điều này phù hợp với thực tế là công nghệ điện toán đám mây sẽ giúp việc cải thiện khả năng truy cập và chia sẻ thông tin theo thời gian thực, đồng thời tăng khối lượng, tốc độ và năng lực xử lý dữ liệu tại doanh nghiệp nhằm nâng cao tính kịp thời và chất lượng của việc ra quyết định tại các DNNVV. Ngoài ra, áp dụng điện toán đám mây sẽ giúp cải thiện khả năng cạnh tranh, năng lực kinh doanh cho các DNNVV bằng cách cắt giảm các chi phí liên quan đến việc áp dụng công nghệ thông tin hiện đại. Từ đó, doanh nghiệp có thể tập trung hơn vào kinh doanh khi điện toán đám mây luôn được cập nhập các tiến bộ kĩ thuật mới nhất, doanh nghiệp chỉ phải trả chi phí sử dụng định kỳ. Với mục tiêu mà Bộ Thông tin và Truyền thông đặt ra tại chương trình hỗ trợ DNNVV chuyển đổi số đầu năm 2021, với điện toán đám mây là một trong những công cụ đắc lực hỗ trợ doanh nghiệp tiến nhanh hơn trong quá trình chuyển đổi số, trong tương lai số lượng DNNVV hưởng được những lợi ích mà điện toán đám mây mang lại cho doanh nghiệp nói chung và kế toán nói riêng sẽ được tăng cao.

Như vậy, điện toán đám mây thực sự đóng vai trò điều tiết trong mối quan hệ giữa thông tin kế toán quản trị và việc ra quyết định tại các DNNVV Việt Nam. Hiệu quả của thông tin KTQT tác động đến việc ra quyết định tại các DNNVV Việt Nam sẽ cao hơn khi doanh nghiệp có sử dụng điện toán đám mây.

Hàm ý cho các doanh nghiệp vừa và nhỏ Việt Nam

Nghiên cứu đã chỉ ra sự tác động của thông tin kế toán quản trị đến việc ra quyết định tại các DNNVV. Kế toán quản trị là bộ phận không thể thiếu trong doanh nghiệp, được xem có vai trò chủ chốt chi phối hoạt động công ty. Những thông tin mà kế toán quản trị cung cấp giúp nhà lãnh đạo đưa ra quyết định đúng đắn và phù hợp với kế hoạch dài hạn hoặc ngắn hạn. Thông tin của kế toán quản trị đặc biệt quan trọng trong quá trình vận hành của doanh nghiệp, đồng thời phục vụ việc kiểm soát, đánh giá doanh nghiệp đó. Thông tin mà kế toán quản trị cần nắm bắt bao gồm cả thông tin tài chính và thông tin phi tài chính. Cả 04 khía cạnh của thông tin kế toán quản trị là phạm vi, tính kịp thời và tần suất báo cáo, tổng hợp, tích hợp đều được tìm thấy có sự tác động đến việc ra quyết định tại các DNNVV.

Bên cạnh đó, nghiên cứu cũng đã chỉ ra nếu doanh nghiệp sử dụng điện toán đám mây thì sự ảnh hưởng của thông tin kế toán quản trị đến việc ra quyết định tại các DNNVV sẽ cao hơn hay nói cách khác, điện toán đám mây có vai trò điều tiết trong mối quan hệ giữa thông tin kế toán quản trị và việc ra quyết định tại doanh nghiệp. Điện toán đám mây là công cụ số hóa quản trị doanh nghiệp xuất sắc và đóng một vai trò quan trọng trong tiến bộ công nghệ ngày nay. Nhiều doanh nghiệp đã sử dụng điện toán đám mây để quản lý và xử lý lượng thông tin lớn. Nhờ vào điện toán đám mây, thông tin kế toán quản trị sẽ được xử lý nhanh chóng và đầy đủ hơn, giúp nhà quản trị doanh nghiệp có thể dựa vào đó để đưa ra các quyết định chính xác, kịp thời, nâng cao khả năng cạnh tranh, tồn tại của doanh nghiệp trong bối cảnh toàn cầu hóa hiện nay.

Do đó, các DNNVV cần lên kế hoạch áp dụng điện toán đám mây để có thể đáp ứng các yêu cầu mới trong hoàn cảnh hiện nay. Điện toán đám mây giúp các DNNVV tiết kiệm chi phí bằng cách loại bỏ nhu cầu xây dựng cơ sở hạ tầng riêng, ví dụ như một trung tâm dữ liệu, đồng thời cũng không đòi hỏi doanh nghiệp phải duy trì một đội ngũ công nghệ thông tin lớn. Điện toán đám mây cũng cho phép các doanh nghiệp tăng và giảm nhu cầu sử dụng ngay lập tức. Ngoài ra, điện toán đám mây là công nghệ hỗ trợ đắc lực cho các chủ doanh nghiệp hoặc những ai di chuyển nhiều do tính chất công việc. Họ có thể dễ dàng theo dõi và quản lý doanh nghiệp từ xa.

Xem toàn bộ bài nghiên cứu Sự tác động của thông tin kế toán quản trị tới việc ra quyết định trong các doanh nghiệp nhỏ và vừa tại Việt Nam: Vai trò điều tiết của điện toán đám mây TẠI ĐÂY.

Tác giả: TS. Phạm Ngọc Toàn – Đại học Kinh tế Thành phố Hồ Chí Minh, TS. Đào Nhật Minh – Trường Đại học Quy Nhơn.

Đây là bài viết nằm trong Chuỗi bài lan tỏa nghiên cứu và kiến thức ứng dụng từ UEH với thông điệp “Research Contribution For All – Nghiên Cứu Vì Cộng Đồng”, UEH trân trọng kính mời Quý độc giả cùng đón xem bản tin UEH Research Insights tiếp theo.

Tin, ảnh: Tác giả, Phòng Marketing – Truyền thông UEH

Giọng đọc: Khánh Hòa