[Research Contribution] Chính sách giãn cách xã hội ảnh hưởng như thế nào đến nền kinh tế Việt Nam trong thời kỳ Covid-19?
23 Tháng Sáu, 2025
Từ khóa: Covid-19, Kinh tế Việt Nam, Giãn cách xã hội, Mô hình cân bằng tổng thể, TERM
Giãn cách toàn quốc hay giãn cách khu vực – chính sách nào tối ưu hơn dưới góc độ phân tích kinh tế trong kiểm soát dịch bệnh ? Một nghiên cứu từ tác giả thuộc Đại học Kinh tế Thành phố Hồ Chí Minh (UEH) sử dụng mô hình kinh tế TERM để “giải mã” tác động khác biệt của các chiến lược giãn cách xã hội tại Việt Nam trong đại dịch Covid-19. Kết quả cho thấy mỗi lựa chọn chính sách không chỉ làm thay đổi tổng thể GDP quốc gia mà còn tạo ra những tác động khác nhau lên các thành phần chi tiêu trong GDP cũng như lên sự đóng góp vào GDP của các ngành kinh tế theo từng vùng – điều mà các nhà hoạch định cần cân nhắc kỹ lưỡng trong những biến cố tương lai.
Bối cảnh nghiên cứu
Trong bối cảnh đại dịch Covid-19, các nhà hoạch định chính sách phải thường xuyên đối mặt với những lựa chọn khó khăn, đòi hỏi sự đánh đổi giữa hiệu quả kiểm soát dịch bệnh và duy trì ổn định kinh tế. Chính sách cách ly toàn xã hội tuy có thể giúp khống chế dịch bệnh nhanh chóng, nhưng đồng thời tiềm ẩn nguy cơ gây tổn thất lớn hơn đối với nền kinh tế so với các biện pháp cách ly xã hội áp dụng theo vùng.
Việt Nam đã trải qua bốn làn sóng dịch Covid-19, mỗi giai đoạn đi kèm với các chính sách ứng phó khác nhau. Đặc biệt, Chỉ thị 16 về giãn cách xã hội đã được áp dụng linh hoạt từ cấp độ quốc gia (làn sóng thứ nhất) cho đến cấp tỉnh hoặc địa phương (các làn sóng sau). Trong làn sóng dịch thứ tư, quy mô và tần suất áp dụng chính sách giãn cách xã hội đạt đến đỉnh điểm với hàng loạt tỉnh, thành phố lớn ở Nam Bộ thực hiện giãn cách toàn diện.
Thực tiễn này đặt ra yêu cầu cấp thiết về việc đánh giá hiệu quả và tác động của các phương án chính sách giãn cách theo phạm vi khác nhau. Trước bối cảnh này, tác giả thuộc UEH đã thực hiện đề tài nghiên cứu “So sánh tác động của chính sách cách ly toàn xã hội và cách ly xã hội một phần trong ứng phó dịch Covid-19 đối với nền kinh tế Việt Nam: Ứng dụng mô hình cân bằng tổng thể cho các vùng ở Việt Nam” nhằm cung cấp bằng chứng định lượng phục vụ quá trình ra quyết định chính sách trong tương lai, đặc biệt là trong các tình huống khủng hoảng có tính lan tỏa cao như đại dịch.
Mục tiêu chính của nghiên cứu là so sánh tác động kinh tế của chính sách cách ly toàn xã hội và cách ly xã hội một phần. Các câu hỏi nghiên cứu cụ thể bao gồm:
- Sự thay đổi của các thành phần chi tiêu trong GDP giữa các vùng trong các kịch bản khác nhau như thế nào?
- Đóng góp vào GDP của các ngành kinh tế theo từng vùng thay đổi ra sao trong các kịch bản được thiết lập?
Phương pháp nghiên cứu
Nghiên cứu này nhằm phân tích và so sánh tác động kinh tế giữa hai phương án chính sách – cách ly toàn xã hội và cách ly xã hội từng phần – thông qua mô hình Cân bằng tổng thể theo vùng (TERM) được điều chỉnh phù hợp với bối cảnh Việt Nam (TERM-VN). Mô hình TERM-VN được xây dựng dựa trên nền tảng của Viện Nghiên cứu Chính sách thuộc Đại học Victoria (Úc) và đã được ứng dụng rộng rãi trong phân tích các cú sốc kinh tế như thiên tai và dịch bệnh.
Nghiên cứu thực hiện năm kịch bản mô phỏng sự sụt giảm khuynh hướng tiêu dùng trung bình (APC) 10% xảy ra lần lượt trên: (1) toàn quốc, (2) miền Bắc, (3) miền Trung, (4) miền Đông Nam Bộ, và (5) vùng Đồng bằng sông Cửu Long.
Các chỉ tiêu kinh tế được phân tích bao gồm: GDP thực, chi tiêu của các thành phần trong GDP (tiêu dùng, đầu tư, xuất khẩu), lực lượng lao động, và chỉ số giá tiêu dùng (CPI).
Phương pháp số Gragg (bậc 2-4-6) được sử dụng để đảm bảo độ chính xác và ổn định trong tính toán của mô hình TERM.
Kết quả nghiên cứu
Kết quả nghiên cứu cho thấy, mức độ đánh đổi do cú sốc sụt giảm khuynh hướng tiêu dùng trung bình (APC) trên toàn quốc lớn hơn đáng kể so với khi cú sốc này chỉ xảy ra ở từng vùng. Điều này cho thấy, chính sách giãn cách toàn xã hội áp dụng đồng loạt trên cả nước có thể gây ra tác động tiêu cực sâu rộng hơn đối với nền kinh tế so với khi áp dụng giãn cách cục bộ theo vùng hay địa phương.
Kết quả từ mô hình còn chỉ ra rằng, mức độ ảnh hưởng từ cùng một cú sốc giảm APC không đồng đều giữa các vùng. Những vùng có cơ cấu sản xuất chủ yếu phục vụ thị trường trong nước chịu tác động mạnh hơn so với các vùng có thế mạnh xuất khẩu. Tương ứng, đóng góp của các ngành hàng vào GDP cũng biến động khác nhau dưới các kịch bản giảm APC: các ngành có thế mạnh xuất khẩu thường vẫn duy trì được mức đóng góp tích cực, trong khi các ngành khác lại suy giảm rõ rệt.
Nghiên cứu đã tiến hành so sánh mức độ tác động của cú sốc tiêu dùng khi xảy ra trên phạm vi toàn quốc so với từng vùng, điều này đặc biệt có ý nghĩa trong bối cảnh lựa chọn chính sách ứng phó với đại dịch Covid-19. Tại Việt Nam, diễn biến dịch bệnh có thể chia thành bốn giai đoạn: làn sóng thứ nhất với giãn cách toàn quốc theo Chỉ thị 16; làn sóng thứ hai với giãn cách tại Đà Nẵng; làn sóng thứ ba tại một số tỉnh miền Bắc; và làn sóng thứ tư, trong đó TP.HCM cùng nhiều tỉnh Nam Bộ thực hiện giãn cách nghiêm ngặt, riêng TP.HCM phải áp dụng đến lần thứ năm.
Kết quả từ mô hình cho thấy, cú sốc giảm APC trên toàn quốc làm suy giảm mạnh hơn các biến số vĩ mô quan trọng như GDP thực, tiêu dùng, đầu tư, lao động (ngoại trừ xuất khẩu) so với kịch bản giảm APC cục bộ. Điều này củng cố lập luận rằng, giãn cách toàn quốc kéo theo hậu quả kinh tế nghiêm trọng hơn so với giãn cách có chọn lọc theo vùng. Trong khi giãn cách từng vùng chủ yếu ảnh hưởng đến kinh tế địa phương đó và một phần các vùng có liên kết kinh tế chặt chẽ, thì giãn cách toàn quốc gây ra hiệu ứng lan tỏa tiêu cực trên diện rộng.
Bên cạnh các kết quả mô phỏng, nghiên cứu cũng tổng hợp các dữ liệu thực tế phản ánh biến động kinh tế sau từng làn sóng dịch, đặc biệt là những thay đổi về thu nhập, lao động, chi tiêu sau đợt giãn cách toàn quốc kéo dài 15 ngày từ ngày 31/01/2020. Nghiên cứu cũng tiến hành so sánh tình hình kinh tế trong làn sóng dịch thứ tư (quý III và IV năm 2021) với cùng kỳ năm trước (sau làn sóng dịch thứ hai), góp phần củng cố tính hợp lý của mô hình TERM trong việc đánh giá tác động của các chính sách giãn cách.
Từ đó, nghiên cứu khẳng định rằng việc ứng dụng mô hình TERM là công cụ hữu ích giúp mô phỏng và so sánh các kịch bản kinh tế khi cùng một cú sốc xảy ra ở cấp vùng hoặc toàn quốc. Điều này hỗ trợ các nhà hoạch định chính sách đưa ra quyết định phù hợp hơn, cân nhắc được mức độ đánh đổi trước khi triển khai các biện pháp ứng phó với các cú sốc kinh tế tương tự trong tương lai.
Xem toàn bộ bài nghiên cứu So sánh tác động của chính sách cách ly toàn xã hội và cách ly xã hội một phần trong ứng phó dịch Covid-19 đối với nền kinh tế Việt Nam: Ứng dụng mô hình cân bằng tổng thể cho các vùng ở Việt Nam TẠI ĐÂY.
Tác giả: TS. Nguyễn Thị Hoàng Oanh – Đại học Kinh tế Thành phố Hồ Chí Minh.
Đây là bài viết nằm trong Chuỗi bài lan tỏa nghiên cứu và kiến thức ứng dụng từ UEH với thông điệp “Research Contribution For All – Nghiên Cứu Vì Cộng Đồng”. UEH trân trọng kính mời Quý độc giả cùng đón xem bản tin UEH Research Insights tiếp theo.
Tin, ảnh: Tác giả, Ban Truyền thông và Phát triển đối tác UEH
Giọng đọc: Thanh Kiều
[Research Contribution] Phát triển bền vững – Góc nhìn đa chiều về hạnh phúc
8 Tháng Mười, 2025
[Research Contribution] Những góc nhìn mới về tương lai của thế giới ảo
16 Tháng Sáu, 2025
[Podcast] Góp ý giải pháp phát triển giáo dục Đại học
5 Tháng Hai, 2025
[Podcast] Các yếu tố ảnh hưởng đến động lực học tập của sinh viên
22 Tháng Một, 2025
[Podcast] “Mô hình Campus thích ứng – Giải pháp dành cho Mekong bền vững”
13 Tháng Một, 2025
[Podcast] Đào tạo nhân lực Mekong tương lai: Trao quyền hành động bền vững
30 Tháng Mười Hai, 2024
[Podcast] Dự án Phát triển khung công bằng giao thoa nhằm khuyến khích khả năng đi bộ
30 Tháng Mười Hai, 2024
[Podcast] Chiến lược thiết kế hậu kỹ thuật số trong nghệ thuật truyền thông
27 Tháng Mười Một, 2024
[Podcast] Đồng sáng tạo và xây dựng cộng đồng ArtTech hướng tới tương lai bền vững
26 Tháng Mười Một, 2024
[Podcast] Quản trị công nghệ trong kỷ nguyên 4.0: Tổng quan và nhu cầu thị trường
21 Tháng Mười Một, 2024
[Podcast] Công nghệ thông tin – truyền thông và sự ổn định của hệ thống ngân hàng
21 Tháng Mười Một, 2024
[Podcast] Vai trò của chính sách vĩ mô thận trọng đối với tăng trưởng tín dụng tại Việt Nam
21 Tháng Mười Một, 2024
[Podcast] Đề xuất hoàn thiện pháp luật về hoạt động môi giới chứng khoán tại Việt Nam
21 Tháng Mười Một, 2024
[Podcast] NFTs – Cuộc cách mạng nghệ thuật hay cơn sốt nhất thời?
18 Tháng Mười Một, 2024
[Podcast] CareFeeder – Giải pháp công nghệ hỗ trợ người già và bệnh nhân Parkinson tự ăn uống
11 Tháng Mười Một, 2024
[Podcast] Ứng dụng học máy trong phân tích dữ liệu quản trị nguồn nhân lực
11 Tháng Mười Một, 2024
[Podcast] Nghệ thuật dân gian thời 4.0: Múa rối nước tự động dựa trên nền tảng robot
7 Tháng Mười Một, 2024
[Podcast] Bứt phá hiệu suất sáng tạo nhân viên nhờ phản hồi mang tính phát triển
7 Tháng Mười Một, 2024
[Podcast] Giải pháp MPIA: Lối thoát tạm thời cho cuộc khủng hoảng thương mại quốc tế?
7 Tháng Mười Một, 2024
[Podcast] “Căn bệnh Hà Lan” trong việc nhận kiều hối và trường hợp Việt Nam
31 Tháng Mười, 2024
[Podcast] Giải pháp nâng cao hoạt động vận động cho sinh viên
9 Tháng Tám, 2024
[Podcast] Phong Cách Lãnh Đạo Đạo Đức Và Hành Vi Ngoài Vai Trò Của Công Chức
29 Tháng Bảy, 2024
[Podcast] Định Hình Chiến Lược Phát Triển Toàn Diện, Bền Vững Cho Đất Nước
25 Tháng Bảy, 2024
[Podcast] Mô Hình Đại Học Bền Vững Dành Cho Các Thị Trường Mới Nổi
19 Tháng Bảy, 2024
[Podcast] Những Tiếp Cận Mới Nhất Dành Cho Các Đại Học Bền Vững
11 Tháng Bảy, 2024
[Podcast] Tác Động Của Nguồn Nhân Lực Xanh Đến Các Mục Tiêu Về Môi Trường
24 Tháng Năm, 2024
Kinh Tế Xã Hội Và Sự Phát Thải CO2 Ở Việt Nam Giai Đoạn 1990 – 2018
23 Tháng Năm, 2024
Pháp Luật Dữ Liệu – Kỳ 1: Cần Một Cách Tiếp Cận Mới
15 Tháng Năm, 2024
[Podcast] Pháp Luật Dữ Liệu – Kỳ 1: Cần Một Cách Tiếp Cận Mới
14 Tháng Năm, 2024
Đánh Giá Quảng Cáo Trên Nền Tảng Tiktok
8 Tháng Năm, 2024
[Podcast] Đánh Giá Quảng Cáo Trên Nền Tảng Tiktok
7 Tháng Năm, 2024
[podcast] Phản Ứng Của Chính Sách Xã Hội Đối Với Đại Dịch Covid-19 Ở Một Số Quốc Gia (Kỳ 1)
8 Tháng Mười Hai, 2023
Promoting Learner Autonomy in English Language Learning (Part 2)
28 Tháng Mười Một, 2023
[Podcast] Ngoại giao kinh tế Việt Nam trong thời kỳ đổi mới và hội nhập quốc tế
10 Tháng Mười Một, 2023
ArtTech and sustainable development
27 Tháng Mười, 2023
Cộng đồng ArtTech đầu tiên tại Việt Nam – Một năm nhìn lại
9 Tháng Mười, 2023
ArtTech – Một xu hướng tương lai
5 Tháng Mười, 2023
ArtTech và phát triển bền vững
3 Tháng Mười, 2023
[Podcast] Máy Tính Và Công Nghệ “Không Đi Một Mình” – Phần 4
24 Tháng Bảy, 2023
[Podcast] Tác Động Của Đồng Tiền Kỹ Thuật Số Đến Tỷ Giá Hối Đoái
14 Tháng Mười Một, 2022
[Podcast] Chuyển Đổi Số Trong Ngành Du Lịch Việt Nam
5 Tháng Năm, 2022
[Podcast] Chuyển Đổi Số Trong Lĩnh Vực Y Tế Ở Việt Nam
25 Tháng Ba, 2022
[Podcast] Phân Tích Dữ Liệu Con Người Tại Việt Nam
18 Tháng Ba, 2022
[Podcast] Chuyển Đổi Số Trong Nông Nghiệp Ở Việt Nam
11 Tháng Ba, 2022
[Podcast] Mô Hình Kinh Tế Chia sẻ: Các Vấn Đề Quản Lý Ở Việt Nam
21 Tháng Một, 2022
[Podcast] Nâng Cao Trải Nghiệm Khách Hàng Trực Tuyến Trong Ngành Du Lịch
15 Tháng Một, 2022
[Podcast] Chính Sách Lao Động Việc Làm Cho TP. HCM Trong Giai Đoạn Sau Giãn Cách
28 Tháng Mười Hai, 2021
[Podcast] Xây Dựng Thị Trường Chứng Khoán Phi Tập Trung Dựa Trên Công Nghệ Blockchain
24 Tháng Mười Hai, 2021
[Podcast] Học Tập Suốt Đời Trong Thế Giới Số: Góc Nhìn Từ Nghề Nghiệp Kế Toán, Kiểm toán
21 Tháng Mười Hai, 2021
[Podcast] Học Tập Suốt Đời Tại UEH: Hướng Đến Đại Học Bền Vững
14 Tháng Mười Hai, 2021
[Podcast] Xu Hướng Kinh Doanh Bán Lẻ Trực Tuyến Thời Kỳ Covid
10 Tháng Mười Hai, 2021
[Podcast] Big Data Cho Mục Tiêu Phát Triển Bền Vững: Kinh Nghiệm Quốc Tế
7 Tháng Mười Hai, 2021
[Podcast] Cải Cách Luật Đất Đai Để Thúc Đẩy Phát Triển Kinh Tế
2 Tháng Mười Hai, 2021
[Podcast] Cuộc Cách Mạng Trong Kinh Tế Học Thực Nghiệm
30 Tháng Mười Một, 2021
[Podcast] Chỉ Số Giá Tiêu Dùng Từ Góc Nhìn Khai Thác Dữ Liệu Lớn (Big Data)
17 Tháng Mười Một, 2021
[Podcast] Toàn Cảnh Tiền Tệ Kỹ Thuật Số – Phần 5 : Tiền Ổn Định Tư Nhân Diem
5 Tháng Mười Một, 2021
Đứt gãy chuỗi cung ứng vùng trọng điểm phía Nam: 8 giải pháp
20 Tháng Mười, 2021
[Podcast]Toàn Cảnh Tiền Tệ Kỹ Thuật Số – Phần 2: Những Cột Mốc Phát Triển
19 Tháng Mười, 2021
[Podcast] Toàn cảnh tiền tệ kỹ thuật số – Phần 1: Xu thế của thời đại
15 Tháng Mười, 2021
NGÂN HÀNG BẮT TAY FINTECH (Phần 3): Các Giải Pháp Hỗ Trợ
8 Tháng Mười, 2021
UEH chủ trì thành công Hội thảo ICBF 2021
7 Tháng Mười, 2021
GRSD 2021- Hội thảo khoa học “Tăng trưởng xanh và phát triển bền vững”
6 Tháng Mười, 2021
NGÂN HÀNG BẮT TAY FINTECH (phần 2): Chọn đối tác theo tiêu chí nào?
4 Tháng Mười, 2021
‘Đổi mới giáo dục nghề nghiệp là động cơ tăng trưởng kinh tế’
30 Tháng Chín, 2021
Giải pháp “mở cửa” an toàn với các khu công nghiệp tại TP Hồ Chí Minh
27 Tháng Chín, 2021
Khi cuộc sống “bình thường mới”, nơi ở cho người lao động cần được quan tâm
9 Tháng Chín, 2021
Hướng phát triển mô hình đào tạo luân phiên (Dual Education) tại Việt Nam
6 Tháng Chín, 2021
Webinar: Tương lai ngành Thẩm định giá trong thập niên mới
17 Tháng Tám, 2021
Hãy là người dùng thông minh khi đón nhận và chia sẻ thông tin
9 Tháng Tám, 2021
Webinar: An toàn thông tin kế toán trong kỷ nguyên số
3 Tháng Tám, 2021
Có nên đưa lãi suất tiền gửi VND về 0 phần trăm?
20 Tháng Bảy, 2021
Chu kỳ giảm giá của đồng USD?
TS. Đinh Thị Thu Hồng và nhóm nghiên cứu
26 Tháng Sáu, 2021
Việt Nam cần kịch bản cho thương mại tương lai
ThS. Tô Công Nguyên Bảo
26 Tháng Sáu, 2021
Hệ thống tiền tệ tiếp theo như thế nào?
TS. Lê Đạt Chí và nhóm nghiên cứu
26 Tháng Sáu, 2021
Chuyển đổi số trong trường đại học: Dạy học trực tuyến sẽ trở thành xu hướng tất yếu
GS.TS. Nguyễn Trọng Hoài
26 Tháng Sáu, 2021
Tiền số ngân hàng Trung ương – Vận hành và thử nghiệm
Châu Văn Thành
26 Tháng Sáu, 2021
Chuyển đổi số trong khu vực công tại Việt Nam
Khoa Quản lý nhà nước
26 Tháng Sáu, 2021
“Cấp cứu” doanh nghiệp trước làn sóng COVID-19 thứ 4
23 Tháng Sáu, 2021
Chuyên gia UEH: Việt Nam nên kết hợp tiêm vaccine miễn phí và dịch vụ
23 Tháng Sáu, 2021
Hội thảo khoa học về Thị trường bảo hiểm Việt Nam (Conference on Vietnam’s Insurance Industry – CVII)
Khoa Toán – Thống Kê
7 Tháng Sáu, 2021
Muốn có trung tâm tài chính phải có chiến lược thích ứng
Khoa Tài chính
5 Tháng Sáu, 2021
Cần đưa giao dịch công nghệ lên sàn chứng khoán
Bộ Khoa học và Công nghệ
5 Tháng Sáu, 2021
Sự hữu ích của Lý thuyết trò chơi: Thảo luận về giải Nobel Kinh tế năm 2020
JABES
5 Tháng Sáu, 2021
Đoán định tư pháp: Xu thế mới trong hành nghề Luật
Khoa Luật
5 Tháng Sáu, 2021
Thiết kế đô thị: tầm nhìn vững chắc cho đô thị bền vững
Viện Đô thị thông minh và Quản lý
5 Tháng Sáu, 2021
Phục hồi du lịch và nỗ lực thoát khỏi vòng xoáy ảnh hưởng bởi Covid-19
Viện Đô thị thông minh và Quản lý
5 Tháng Sáu, 2021
Nghiên cứu Kinh tế học lao động trong sự biến động của thế giới
JABES
5 Tháng Sáu, 2021
Kết hợp Nghệ thuật và Công nghệ hướng đến Thành phố thông minh đáng sống
Viện Đô thị thông minh và Quản lý
5 Tháng Sáu, 2021
Chuỗi bài “The Basics of B2B”: Thị trường việc làm rộng mở nhiều sinh viên chuyên ngành Marketing đang bỏ quên
TS. Đinh Tiên Minh
5 Tháng Sáu, 2021
Môi trường không phải để nhà đầu tư xài miễn phí!
TS. Phạm Khánh Nam
5 Tháng Sáu, 2021
2021 sẽ là năm khởi đầu của chu kỳ tăng trưởng mới
PGS.TS Nguyễn Khắc Quốc Bảo
5 Tháng Sáu, 2021
Quỹ vaccine sẽ khả thi khi có người dân đóng góp
Phạm Khánh Nam, Việt Dũng
5 Tháng Sáu, 2021
Kích thích kinh tế, gia tăng vận tốc dòng tiền
Quách Doanh Nghiệp
5 Tháng Sáu, 2021
Đi tìm chiến lược hậu Covid-19 cho doanh nghiệp bảo hiểm Việt Nam
PGS TS Nguyễn Khắc Quốc Bảo, ThS Lê Văn
5 Tháng Sáu, 2021
Insurtech – Cơ hội và thách thức cho Startup Việt
Ths. Lê Thị Hồng Hoa
5 Tháng Sáu, 2021
