[Podcast] Đổi mới sáng tạo chuỗi cung ứng và kết quả hoạt động của doanh nghiệp sản xuất tại các nước ASEAN: Động lực thúc đẩy tăng trưởng bền vững

1 Tháng Mười Một, 2024

Từ khoá: Đổi mới sáng tạo chuỗi cung ứng, kết quả tài chính, doanh nghiệp sản xuất, các nước ASEAN

Trong bối cảnh hiện nay, đổi mới sáng tạo gắn với tri thức và công nghệ mới nhất được xem là một trong những động lực quan trọng cho tăng trưởng kinh tế. Đặc biệt, hoạt động đổi mới sáng tạo chuỗi cung ứng từ quy trình kinh doanh, công nghệ thông tin, tìm nguồn cung ứng, hậu cần, phân phối và các hoạt động hỗ trợ khác được đề xuất như một cách tiếp cận hiệu quả nhằm đạt được lợi thế cạnh tranh và duy trì hiệu suất lâu dài cho doanh nghiệp. Vì thế, trong bài nghiên cứu này, tác giả Đại học Kinh tế Thành phố Hồ Chí Minh (UEH) đã chỉ ra vai trò của đổi mới sáng tạo chuỗi cung ứng tác động đến kết quả hoạt động của các doanh nghiệp sản xuất tại các quốc gia ASEAN, đồng thời đề xuất giải pháp tối ưu hóa chuỗi cung ứng trong môi trường cạnh tranh khốc liệt này.

Trong chuỗi cung ứng toàn cầu, nhiều doanh nghiệp trong mạng lưới sản xuất phức tạp bao gồm các nhà cung cấp, điểm trung chuyển và thị trường cuối cùng đang được đặt tại các nước khu vực ASEAN. Đặc biệt, khối doanh nghiệp sản xuất đóng góp đáng kể vào sự tăng trưởng kinh tế và phát triển xã hội. Đổi mới sáng tạo là một cách tiếp cận quan trọng nhằm tìm kiếm các cơ hội cải tiến trong chuỗi giá trị sản xuất. Vì thế, xu hướng này thu hút nhiều sự chú ý của các học giả và có nhiều nghiên cứu về đổi mới sáng tạo chuỗi cung ứng đang được quan tâm tại các quốc gia mới nổi ở Châu Á. Tuy nhiên, do hạn chế về nguồn lực, hiệu quả của đổi mới chuỗi cung ứng vẫn còn chưa được thể hiện rõ hoặc đang thể hiện ở mức thấp tại các nước đang phát triển.

Để giải quyết vấn đề này, nhóm tác giả UEH đã chỉ ra vai trò của đổi mới chuỗi cung ứng với kết quả hoạt động trong các doanh nghiệp sản xuất tại các nước ASEAN. Ngoài ra, còn xem xét tác động điều tiết của đổi mới tổ chức, tạo điều kiện cho mối quan hệ giữa đổi mới chuỗi cung ứng và hiệu quả tài chính của doanh nghiệp. Chính vì vậy, đổi mới sáng tạo trong chuỗi cung ứng không chỉ là một nhu cầu mà còn là yếu tố sống còn đối với các doanh nghiệp sản xuất tại ASEAN.

Đổi mới sáng tạo chuỗi cung ứng là gì?

Đổi mới sáng tạo chuỗi cung ứng (Supply Chain Innovation) là “những thay đổi từ cấp độ gia tăng đến đột phá trong sản phẩm, quy trình, marketing, công nghệ, tài nguyên hoặc tổ chức” có sự tham gia của các bên liên quan. Sự thay đổi này đến từ 3 khía cạnh – Quy trình, Công nghệ và Cấu trúc, với mục tiêu tạo ra những giá trị tốt đẹp cho các bên liên quan.

Trên cơ sở đó, đổi mới chuỗi cung ứng được xem là quá trình cải tiến và áp dụng các giải pháp mới nhằm tối ưu hóa toàn bộ quy trình từ sản xuất, phân phối, đến vận hành logistics. Bao gồm việc sử dụng công nghệ mới như: Trí tuệ nhân tạo (AI), phân tích dữ liệu lớn (Big Data), tự động hóa hay blockchain trong quản lý chuỗi cung ứng, nhằm tăng tính minh bạch và hiệu quả. Hơn nữa, việc doanh nghiệp có khả năng ứng dụng đổi mới sáng tạo trong chuỗi cung ứng sẽ mang lại lợi thế vượt trội. Đối với các doanh nghiệp sản xuất tại ASEAN, đổi mới chuỗi cung ứng không chỉ đáp ứng nhu cầu thị trường mà còn giúp doanh nghiệp thích ứng với những thay đổi của công nghệ và môi trường kinh doanh. Do đó, tất cả các đối tác liên quan trong toàn bộ mạng lưới chuỗi cung ứng đều được hưởng lợi từ các hoạt động này.

Vai trò đổi mới sáng tạo chuỗi cung ứng trong kết quả hoạt động doanh nghiệp

Nghiên cứu chỉ ra rằng, chuỗi cung ứng có tác động trực tiếp đến các yếu tố cốt lõi của doanh nghiệp như chi phí sản xuất, chất lượng sản phẩm và tốc độ phân phối. Một chuỗi cung ứng linh hoạt và hiệu quả giúp doanh nghiệp đáp ứng nhanh chóng nhu cầu của thị trường, giảm thiểu chi phí không cần thiết và nâng cao hiệu suất hoạt động.

Đối với các doanh nghiệp sản xuất tại các quốc gia ASEAN, chuỗi cung ứng không chỉ đảm bảo việc sản xuất hàng hóa diễn ra trơn tru, mà còn phải đối mặt với áp lực ngày càng gia tăng từ phía khách hàng về việc đảm bảo chất lượng, giao hàng đúng thời gian và tối ưu hóa chi phí. Đổi mới sáng tạo trong chuỗi cung ứng không chỉ giúp cải thiện hiệu quả vận hành mà còn gia tăng khả năng thích ứng của doanh nghiệp trong môi trường biến đổi không ngừng.

Các yếu tố tác động đến đổi mới sáng tạo chuỗi cung ứng trong hoạt động doanh nghiệp tại ASEAN

Tiếp cận công nghệ và số hóa chuỗi cung ứng: Một trong những yếu tố quan trọng thúc đẩy đổi mới sáng tạo chuỗi cung ứng là khả năng tiếp cận và áp dụng công nghệ. Các công nghệ như tự động hóa, trí tuệ nhân tạo và blockchain giúp doanh nghiệp cải thiện tính minh bạch, giảm chi phí và tối ưu hóa quy trình vận hành. Tuy nhiên, ở ASEAN mức độ áp dụng công nghệ trong chuỗi cung ứng vẫn chưa đồng đều giữa các quốc gia và nhiều doanh nghiệp vẫn gặp khó khăn trong việc tiếp cận các công nghệ tiên tiến. Cải tiến công nghệ trong chuỗi cung ứng bao gồm từ việc sử dụng hệ thống ERP (Enterprise Resource Planning) để quản lý toàn diện các hoạt động doanh nghiệp, cho đến việc triển khai hệ thống giám sát logistics bằng AI để tối ưu hóa lộ trình giao hàng và giảm chi phí. Đối với các doanh nghiệp sản xuất, việc ứng dụng các giải pháp này có thể giúp tăng cường năng lực cạnh tranh trong khu vực và quốc tế.

Chính sách hỗ trợ từ chính phủ và hợp tác khu vực: Chính phủ các nước ASEAN đang đóng vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy đổi mới sáng tạo chuỗi cung ứng thông qua việc ban hành các chính sách khuyến khích đổi mới công nghệ, đầu tư cơ sở hạ tầng logistics và phát triển các khu vực sản xuất tập trung. Tuy nhiên, sự khác biệt về chính sách giữa các nước cũng tạo ra những thách thức đối với các doanh nghiệp muốn mở rộng hoạt động trong khu vực. Bên cạnh đó, sự hợp tác khu vực thông qua các hiệp định thương mại tự do và các chương trình hợp tác kinh tế cũng đóng vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy đổi mới sáng tạo chuỗi cung ứng. Các sáng kiến như AEC (Cộng đồng Kinh tế ASEAN) đã tạo điều kiện thuận lợi hơn cho các doanh nghiệp trong việc tiếp cận thị trường, nguồn lực và công nghệ tiên tiến.

Tác động của môi trường kinh doanh và văn hóa quản lý: Môi trường kinh doanh và văn hóa quản lý tại các quốc gia ASEAN có ảnh hưởng lớn đến khả năng đổi mới sáng tạo của doanh nghiệp. Một môi trường kinh doanh ổn định và thân thiện với doanh nghiệp sẽ tạo điều kiện thuận lợi cho các hoạt động đầu tư và cải tiến. Ngoài ra, văn hóa quản lý của từng quốc gia cũng ảnh hưởng đến cách thức doanh nghiệp triển khai các giải pháp đổi mới sáng tạo trong chuỗi cung ứng. Các doanh nghiệp sản xuất tại ASEAN cần linh hoạt trong việc điều chỉnh mô hình chuỗi cung ứng của mình để thích ứng với các thay đổi về môi trường kinh doanh và văn hóa quản lý tại mỗi quốc gia. Điều này bao gồm cả việc hợp tác với các đối tác địa phương, tận dụng nguồn lực sẵn có và điều chỉnh chiến lược quản lý cho phù hợp với điều kiện thực tế.

Kết quả đã chỉ ra vai trò quan trọng của đổi mới chuỗi cung ứng trong việc cải thiện hiệu quả tài chính của các công ty tại các quốc gia ASEAN. Hơn nữa, đổi mới tổ chức điều tiết đáng kể mối quan hệ giữa đổi mới chuỗi cung ứng và hiệu quả tài chính của các công ty này.

Hàm ý chính sách về đổi mới sáng tạo chuỗi cung ứng cho doanh nghiệp các nước ASEAN

Vì ASEAN là nơi có nền kinh tế phát triển nhanh nhất thế giới, nên khu vực này tự nhiên hướng tới toàn cầu hóa trong cả lĩnh vực sản xuất và thông tin. Để tận dụng những cơ hội này, các quốc gia ASEAN nên đầu tư thêm nguồn lực vào việc phát triển năng lực khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo của mình. Với vị trí gần Trung Quốc và là một trong ba trung tâm sản xuất toàn cầu hàng đầu, khu vực ASEAN đang thu hút ngày càng nhiều nhà đầu tư quốc tế từ những nơi như Hoa Kỳ và Trung Quốc.

Các quốc gia đang phát triển trong ASEAN vẫn còn lạc hậu so với biên giới công nghệ của thế giới và thiếu hụt lao động có kỹ năng, khiến cho các chiến lược quản lý đổi mới chuỗi cung ứng trở nên cấp thiết hơn. Các nhà quản lý chuỗi cung ứng cần tập trung nỗ lực, chẳng hạn như các phương pháp sản xuất/dịch vụ, hoạt động hỗ trợ và logistics, cả trong các khu vực thượng nguồn và hạ nguồn của mạng lưới chuỗi cung ứng. Kết quả này cung cấp cái nhìn mới mẻ về chiến lược quản lý trong các doanh nghiệp các nước ASEAN, làm sáng tỏ những cơ hội để thúc đẩy hiệu suất doanh nghiệp.

Trong môi trường kinh doanh luôn biến đổi, khả năng đưa ra quyết định sáng suốt và phát triển chiến lược hiệu quả phụ thuộc vào sự nắm bắt vững chắc các tác động đổi mới chuỗi cung ứng. Nghiên cứu cung cấp kết quả thực nghiệm về tác động của các khía cạnh đổi mới chuỗi cung ứng và vai trò điều tiết của đổi mới tổ chức:

Đầu tiên, các nhà lãnh đạo phải hiểu rằng thực tiễn đổi mới chuỗi cung ứng có thể cải thiện hiệu quả vận hành, giảm chi phí hoạt động, logistics và phân phối bằng cách triển khai các công nghệ hiện đại như tự động hóa, Internet vạn vật (IoT) và trí tuệ nhân tạo (AI). Bằng cách này, các nhà quản lý có thể đưa ra các quyết định sáng suốt về phân bổ nguồn lực, đầu tư công nghệ và phát triển, thực thi các chiến lược chuỗi cung ứng hỗ trợ việc đạt được các mục tiêu của tổ chức.

Thứ hai, để cạnh tranh tốt hơn và thích ứng trong thị trường hiện tại, các nhà sản xuất tại các nước ASEAN có thể tiến hành đổi mới trong quy trình sản xuất, hoạt động hỗ trợ và/hoặc quy trình logistics. Đặc biệt, nghiên cứu này cung cấp bằng chứng hỗ trợ rằng đổi mới chuỗi cung ứng là rất quan trọng đối với sự thành công của doanh nghiệp ở các quốc gia ASEAN. Tác giả khuyến nghị thường xuyên xem xét và nâng cao hiệu suất của tất cả các hoạt động chuỗi cung ứng.

Bên cạnh đó, những biến động của khách hàng, công nghệ và cạnh tranh trong thế giới doanh nghiệp hiện nay luôn thay đổi. Bởi thế, đổi mới chuỗi cung ứng được coi là lực đẩy cho phép các doanh nghiệp giành lợi thế cạnh tranh so với đối thủ và cải thiện lợi nhuận dài hạn. Các học giả đã ngày càng quan tâm đến các thị trường mới nổi (như ASEAN) trong hai thập kỷ qua, nhưng bằng chứng thực nghiệm gần đây về mối liên hệ giữa các hoạt động đổi mới chuỗi cung ứng và hiệu suất doanh nghiệp ở cấp độ doanh nghiệp vẫn chưa được nghiên cứu đầy đủ.

Tổng kết lại, nghiên cứu này đã chỉ ra tác động của đổi mới sáng tạo chuỗi cung ứng đối với kết quả hoạt động của các doanh nghiệp sản xuất tại ASEAN cung cấp những cái nhìn sâu sắc về vai trò của chuỗi cung ứng trong việc nâng cao năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp. Kết quả nghiên cứu không chỉ giúp doanh nghiệp trong khu vực ASEAN hiểu rõ hơn về tầm quan trọng của đổi mới sáng tạo chuỗi cung ứng, mà còn cung cấp những giải pháp thiết thực trong khu vực, góp phần thúc đẩy sự phát triển bền vững và cạnh tranh của ASEAN trên thị trường toàn cầu.

Xem toàn bộ bài nghiên cứu Đổi mới sáng tạo chuỗi cung ứng và kết quả hoạt động của doanh nghiệp sản xuất tại các nước ASEAN TẠI ĐÂY.

Tác giả: TS. Nguyễn Huệ Minh, TS. Nguyễn Văn Dũng, ThS. Hoàng Thu Hằng, ThS. Trịnh Huỳnh Quang Cảnh – Đại học Kinh tế Thành phố Hồ Chí Minh.

Đây là bài viết nằm trong Chuỗi bài lan tỏa nghiên cứu và kiến thức ứng dụng từ UEH với thông điệp “Research Contribution For All – Nghiên Cứu Vì Cộng Đồng”, UEH trân trọng kính mời Quý độc giả cùng đón xem bản tin UEH Research Insights tiếp theo.

Tin, ảnh: Tác giả, Ban Truyền thông và Phát triển đối tác, UEH

Giọng đọc: Thanh Kiều

 

Chu kỳ giảm giá của đồng USD?

TS. Đinh Thị Thu Hồng và nhóm nghiên cứu

26 Tháng Sáu, 2021

Việt Nam cần kịch bản cho thương mại tương lai

ThS. Tô Công Nguyên Bảo

26 Tháng Sáu, 2021

Hệ thống tiền tệ tiếp theo như thế nào?

TS. Lê Đạt Chí và nhóm nghiên cứu

26 Tháng Sáu, 2021

Chuyển đổi số trong khu vực công tại Việt Nam

Khoa Quản lý nhà nước

26 Tháng Sáu, 2021

Cần đưa giao dịch công nghệ lên sàn chứng khoán

Bộ Khoa học và Công nghệ

5 Tháng Sáu, 2021

Thiết kế đô thị: tầm nhìn vững chắc cho đô thị bền vững

Viện Đô thị thông minh và Quản lý

5 Tháng Sáu, 2021

Phục hồi du lịch và nỗ lực thoát khỏi vòng xoáy ảnh hưởng bởi Covid-19

Viện Đô thị thông minh và Quản lý

5 Tháng Sáu, 2021

2021 sẽ là năm khởi đầu của chu kỳ tăng trưởng mới

PGS.TS Nguyễn Khắc Quốc Bảo

5 Tháng Sáu, 2021

Quỹ vaccine sẽ khả thi khi có người dân đóng góp

Phạm Khánh Nam, Việt Dũng

5 Tháng Sáu, 2021

Kích thích kinh tế, gia tăng vận tốc dòng tiền

Quách Doanh Nghiệp

5 Tháng Sáu, 2021

Đi tìm chiến lược hậu Covid-19 cho doanh nghiệp bảo hiểm Việt Nam

PGS TS Nguyễn Khắc Quốc Bảo, ThS Lê Văn

5 Tháng Sáu, 2021

Insurtech – Cơ hội và thách thức cho Startup Việt

Ths. Lê Thị Hồng Hoa

5 Tháng Sáu, 2021