[Podcast] Chuyển Đổi Số Trong Ngành Du Lịch Việt Nam

5 Tháng Năm, 2022

Trong bối cảnh của cuộc cách mạng công nghệ 4.0, nền kinh tế kỹ thuật số đã và đang chuyển đổi việc tương tác với khách du lịch và tiếp thị dịch vụ du lịch, đồng thời mở ra những cách thức mới và mang tính sáng tạo cao nhằm cung cấp dịch vụ du lịch hiệu quả, nâng cao trải nghiệm của du khách. Việt Nam, trong những năm gần đây, ngành du lịch đã và đang đạt được những thành tựu nhất định; trong đó phải kể đến những nỗ lực thực hiện chuyển đổi từ khâu tiếp thị, tiếp cận thị trường đến cách quản lý thông qua ứng dụng hệ thống công nghệ thông tin. Mục tiêu của bài viết này là hệ thống hoá các nội dung liên quan đến chuyển đổi số trong du lịch, nhận định thực trạng và xu hướng chuyển đổi số trong du lịch tại Việt Nam, từ đó đề xuất những giải pháp mang tính khả thi đến các bên có liên quan.

Hình ảnh Vịnh Hạ Long. Nguồn ảnh sưu tầm

Trải qua hơn hai thập kỷ, ngành công nghiệp du lịch toàn cầu đã đi đầu trong lĩnh vực đổi mới kỹ thuật số và nó cũng đang dẫn đầu về sự tiến triển hệ sinh thái kinh doanh, trở thành một trong những lĩnh vực tăng trưởng nhanh nhất trên thế giới (UNWTO, 2018), đóng góp quan trọng cho sự phát triển kinh tế – xã hội. Ở Việt Nam, ngành du lịch đã và đang đạt được những thành tựu nhất định, có triển vọng tăng trưởng về lượng khách quốc tế đến, cạnh tranh cùng Singapore, Malaysia và thậm chí là Thái Lan. Các bên tham gia trong lĩnh vực này đã ứng dụng công nghệ thông tin để theo kịp xu hướng của thời đại, đi từ số hoá (digitisation) đến ứng dụng công nghệ số (digitalisation), chuyển đổi số (digital transformation) và sáng chế số (digital reinvention).

04 điểm quan trọng trong quá trình chuyển đổi số trong ngành du lịch tại Việt Nam

Một là, quá trình chuyển đổi số trong du lịch đã trải qua bốn giai đoạn. Trước sự phát triển nhanh chóng của công nghệ, ngành du lịch đòi hỏi tư duy mới về ngành, các mô hình phát triển sản phẩm mới, các phương thức kinh doanh và hệ sinh thái mới cũng như các cách tiếp cận mới để hỗ trợ và xây dựng năng lực (Bảng 1). Các phản ứng có mục tiêu, hiệu quả đối với quá trình chuyển đổi số đòi hỏi một mạng lưới hợp tác và môi trường học tập được thiết lập để các doanh nghiệp vừa và nhỏ có thể được truyền cảm hứng từ các doanh nghiệp hiểu biết về công nghệ cả trong và ngoài ngành du lịch và có thể học hỏi và hợp tác cùng nhau. Khu vực công và các hiệp hội nghề nghiệp có vai trò quan trọng trong việc thiết lập và nuôi dưỡng môi trường này. Vì vậy, giải pháp liên quan đến cơ sở đào tạo là thiết yếu.

Thay đổi cách truyền thống bằng công nghệ mới

Cấu hình mới tốt hơn trên các giao diện

Mô hình kinh doanh mới, chuỗi giá trị và hệ sinh thái

Thay đổi vai trò của người tiêu dùng và người cung cấp

Vai trò mới của các tổ chức du lịch

Dữ liệu lớn cải thiện quản lý.

Sự thay đổi cách truyền thống đối với các nhà điều hành và áp lực phải chấp nhận lại các mô hình kinh doanh truyền thống.

Sự trỗi dậy của nền kinh tế chia sẻ, kinh doanh theo yêu cầu.

Cơ hội tạo giá trị mới.

Sự xuất hiện của chuỗi giá trị toàn cầu.

Kỹ thuật số hóa cho phép tùy chỉnh tốt hơn trải nghiệm của khách truy cập, các điểm đến tùy chỉnh mới xuất hiện.

Các tác nhân mới như nền tảng trực tuyến đóng vai trò trung gian thông tin (ví dụ: Expedia, TripAdvisor, v.v.) cung cấp nhiều dịch vụ. Các nền tảng kỹ thuật số (ví dụ: Airbnb, Uber) đang mở rộng ra ngoài các sản phẩm lưu trú để quản lý, điều phối và tạo điều kiện thuận lợi cho trải nghiệm của du khách tại một điểm đến.

Du khách đã trở thành những người tiêu dùng tích cực sản xuất và tiêu thụ trải nghiệm của chính họ (prosumer). Họ đảm nhận các vai trò khác nhau, bao gồm đặt chỗ, (tự) hướng dẫn, đánh giá, chia sẻ và tiếp thị điểm đến.

Tiếp thị điểm đến và phát triển sản phẩm, vai trò truyền thống của các tổ chức du lịch, được thay đổi, và các tổ chức này ngày càng có vai trò thúc đẩy và nâng cao năng lực. Tuy nhiên sức ảnh hưởng ngày càng ít trực tiếp đến phát triển, đổi mới và tiếp thị điểm đến.

Bảng 1: Chuyển đổi trong du lịch do số hoá.

Hai là, kinh nghiệm chuyển đổi số của một số quốc gia cho thấy họ thường sáng chế cách thức quản lý qua hệ thống thông tin dữ liệu quốc gia. Việc xây dựng hệ thống dữ liệu này cần sự chuyển đổi số của nhiều bên có liên quan và đây được đánh giá là một trong những giải pháp đầu tiên phải thực hiện.

Ba là, thực trạng chuyển đổi số trong ngành du lịch Việt Nam bao gồm cả thành tựu và hạn chế. Về thành tựu, thể chế, chính sách của Đảng và Chính phủ đã tạo điều kiện thuận lợi cho các địa phương xây dựng điểm đến du lịch thông minh; chỉ số sẵn sàng cho ứng dụng và phát triển công nghệ thông tin khá tốt; nhiều địa phương đã và đang triển khai công tác quản lý điểm đến thông minh, doanh nghiệp cũng chuyển đổi cách quản lý và vận hành một cách tinh gọn. Về hạn chế, cơ chế, chính sách đặc thù vẫn còn thiếu; chỉ số xếp hạng mức độ sẵn sàng ICT trong du lịch Việt Nam còn thấp so với thế giới; doanh nghiệp gặp trở ngại về nguồn lực và tài lực trong quá trình số hoá; thị trường du lịch trực tuyến chậm phát triển.

Bốn là, nghiên cứu dự báo xu hướng chuyển đổi số trong du lịch tại Việt Nam sẽ bao gồm: tiện ích hỗ trợ du lịch thông minh trở nên phổ biến; tính cá nhân hoá ngày càng được khuếch đại; bùng nổ nền kinh tế dịch vụ chia sẻ, nhiều nền tảng quản lý tích hợp cho các doanh nghiệp lữ hành ra đời; làn sóng công việc mới tác động tích cực và tiêu cực đến nguồn lực lao động; chiến lược tiếp thị điểm đến dựa vào người dùng; điểm đến du lịch thông minh được đầu tư.

Hình: Các giai đoạn chuyển đổi số của các doanh nghiệp du lịch. Nguồn: Cập nhật và điều chỉnh từ Dredge và cs. (2018).

Trong báo cáo “Going Digital: Shaping Policies, Improving Lives”, OECD (2019) đã chỉ ra rằng khoảng cách giữa phát triển công nghệ và chính sách công cần phải thu hẹp đáng kể để đạt được những lợi ích và giải quyết những thách thức của thời đại kỹ thuật số. Các điểm đến, doanh nghiệp du lịch cần phải tiếp nhận đầy đủ các công nghệ mới để duy trì tính cạnh tranh và tận dụng tiềm năng đổi mới, năng suất và tạo ra giá trị. Vì vậy, bài viết đã xây dựng mô hình giải pháp bao gồm các bên liên quan: chính quyền (cấp bộ, ngành, địa phương), doanh nghiệp và cơ sở giáo dục.

Tóm lại, bài viết nhằm củng cố nền tảng cơ sở lý luận về chuyển đổi số trong nền kinh tế số nói chung và ngành du lịch nói riêng tại Việt Nam; đánh giá thực trạng; đưa ra những xu hướng cũng như giải pháp có thể thực hiện được với các bên có liên quan và mô hình giải pháp mà nhóm tác giả đề xuất cần có thể mở rộng nghiên cứu thêm.

Xem thêm bài nghiên cứu Chuyển đổi số trong ngành du lịch Việt Nam tại đây

Nhóm tác giả: ThS. Lê Hữu Nghĩa, ThS. Nguyễn Thị Mỹ Nhân, CN. Đỗ Thị Tố Oanh, Khoa Du lịch UEH.

Đây là bài viết nằm trong Chuỗi bài lan tỏa nghiên cứu và kiến thức ứng dụng từ UEH với thông điệp “Research Contribution For All – Nghiên Cứu Vì Cộng Đồng”, UEH trân trọng kính mời Quý độc giả đón xem Bản tin kiến thức KINH TẾ SỐ #39 “CẢI CÁCH THỦ TỤC HÀNH CHÍNH TƯ PHÁP TẠI TÒA ÁN VIỆT NAM THỜI KỲ CHUYỂN ĐỔI SỐ”

Tin, ảnh: Nhóm tác giả, Phòng Marketing – Truyền thông UEH.

Giọng đọc: Ngọc Quí