[Research Contribution] Trách nhiệm xã hội nội bộ và hiệu suất công việc bền vững của nhân viên

21 Tháng Tư, 2025

Từ khóa: Trách nhiệm xã hội nội bộ (ICSR), Hiệu suất công việc bền vững (SEP), Doanh nghiệp nhỏ và vừa (SME), Đào tạo và phát triển, Cân bằng công việc và cuộc sống, Văn hóa doanh nghiệp, Gắn kết nhân viên, Chính sách nhân sự bền vững.

Trách nhiệm xã hội của doanh nghiệp không chỉ là câu chuyện hướng đến cộng đồng – đối tượng ngoài doanh nghiệp mà còn phải hướng đến nội bộ – chính những con người bên trong doanh nghiệp. Cùng tìm hiểu nghiên cứu của nhóm tác giả thuộc UEH Mekong, Đại học Kinh tế Thành phố Hồ Chí Minh (UEH) về trách nhiệm xã hội nội bộ và tác động của nó đến hiệu suất công việc của nhân viên – một cơ chế hướng đến tính bền vững trong hoạt động doanh nghiệp.

Bg 1499x600

Trách nhiệm xã hội doanh nghiệp (Corporate Social Responsibility – CSR) không còn chỉ là công cụ đối ngoại, mà đang dần trở thành giá trị nội tại của tổ chức. Tuy nhiên, tại Việt Nam, phần lớn các doanh nghiệp vẫn đang tập trung CSR theo hướng “ngoại vi” – chủ yếu hướng đến cộng đồng, môi trường, khách hàng. Trong khi đó, một khía cạnh không kém phần quan trọng là trách nhiệm xã hội nội bộ (Internal Corporate Social Responsibility – ICSR), liên quan trực tiếp đến người lao động chưa được nhìn nhận đầy đủ và đầu tư tương xứng.

Trong khi đó, thị trường đã và đang diễn ra cuộc cạnh tranh ngày càng khốc liệt và nguồn nhân lực trở thành lợi thế chiến lược, các doanh nghiệp, đặc biệt là doanh nghiệp nhỏ và vừa (SME) đang đứng trước áp lực gia tăng về việc giữ chân nhân viên, cải thiện hiệu suất và nâng cao năng lực tổ chức.

Điều này đã thôi thúc nhóm tác giả đến từ UEH Mekong, Đại học Kinh tế Thành phố Hồ Chí Minh tập trung vào đo lường tác động của trách nhiệm xã hội nội bộ đến hiệu suất công việc bền vững (Sustainable Employee Performance – SEP) trong bối cảnh các SME tại Việt Nam, với mong muốn góp phần lấp đầy khoảng trống nghiên cứu và thực tiễn hiện nay.

Trách nhiệm xã hội nội bộ của doanh nghiệp (ICSR)

Trách nhiệm xã hội nội bộ là một phần của trách nhiệm xã hội của doanh nghiệp, đề cập đến các chính sách và hành động của doanh nghiệp đối với nhân viên của mình, bao gồm: Đào tạo, phát triển nghề nghiệp, cân bằng công việc và cuộc sống, đảm bảo điều kiện lao động, sức khỏe tinh thần và thể chất, tạo động lực và cơ hội thăng tiến.

Khi nhắc đến trách nhiệm xã hội của doanh nghiệp, phần lớn các nghiên cứu và thực tiễn hiện nay chủ yếu tập trung vào các bên liên quan bên ngoài như: khách hàng, nhà cung cấp hoặc cộng đồng. Trong khi đó, các bên liên quan bên trong, đặc biệt là nhân viên thường bị xem nhẹ, cả trong nghiên cứu học thuật lẫn trong quá trình triển khai CSR tại doanh nghiệp. Nhưng thực chất, nhân viên là nhóm có vai trò then chốt, vừa chịu ảnh hưởng, vừa tác động mạnh mẽ đến hiệu quả thực hiện CSR.

Trách nhiệm xã hội nội bộ đề cập đến các nghĩa vụ xã hội mà doanh nghiệp thực hiện nhằm nâng cao sự hài lòng và phúc lợi của nhân viên, với trọng tâm là tạo ra môi trường làm việc tích cực, cơ hội phát triển nghề nghiệp và sự hỗ trợ toàn diện về sức khỏe thể chất lẫn tinh thần.

Trách nhiệm xã hội nội bộ không chỉ phản ánh đạo đức tổ chức, mà còn được xem là yếu tố văn hóa, ảnh hưởng trực tiếp đến mức độ trung thành và sự gắn kết của người lao động. Thực tế cho thấy, những nhân viên được đào tạo phù hợp, được tôn trọng và hỗ trợ cân bằng giữa công việc và cuộc sống sẽ có xu hướng cải thiện hiệu suất làm việc, nâng cao hình ảnh cá nhân, đồng thời đóng góp tích cực vào sự phát triển bền vững của doanh nghiệp.

Hiệu suất công việc bền vững của nhân viên (SEP)

Hiệu suất công việc bền vững (Sustainable Employee Performance – SEP) là khái niệm mở rộng từ hiệu suất công việc truyền thống, không chỉ tập trung vào hiệu quả làm việc tức thời mà còn nhấn mạnh các yếu tố ổn định, lâu dài, có trách nhiệm và khả năng thích ứng trong quá trình làm việc của cá nhân.

Tính bền vững trong hiệu suất được xem là yếu tố thiết yếu đối với sự vận hành liên tục và phát triển dài hạn của doanh nghiệp. Nhân viên có mức độ hài lòng cao với công việc thường có xu hướng tuân thủ quy định, cam kết với tổ chức và duy trì hiệu suất ổn định.

Bên cạnh đó, hiệu suất công việc bền vững giúp doanh nghiệp tối ưu hóa lợi nhuận, nâng cao hiệu quả đầu tư vào quản lý nguồn nhân lực, đồng thời tạo ra cơ hội nâng cao năng lực cạnh tranh. Khi cảm nhận được sự hỗ trợ và phát triển tích cực từ doanh nghiệp, nhân viên sẽ gia tăng mức độ gắn kết và sẵn sàng đóng góp nhiều hơn cho sự thành công của tổ chức. Từ đó, họ chủ động tìm kiếm các giải pháp cải tiến công việc và nâng cao hiệu quả làm việc một cách liên tục và bền vững.

Tác động của ICSR đối với hiệu suất công việc bền vững của nhân viên

Kết quả nghiên cứu cho thấy, mối quan hệ tích cực giữa ba yếu tố: an toàn và phúc lợi nơi làm việc, cân bằng công việc – cuộc sốngkhả năng phục hồi với hiệu suất công việc bền vững (SEP) của nhân viên.

Trong đó, cân bằng công việc và cuộc sống (Work-Life Balance – WLB) là yếu tố ảnh hưởng mạnh nhất. Phần lớn nhóm này có đối tượng là nữ, trong độ tuổi 30 – 40, đã lập gia đình, việc hài hòa giữa công việc và cuộc sống cá nhân là ưu tiên hàng đầu. Doanh nghiệp có thể hỗ trợ bằng các chính sách làm việc linh hoạt, cho phép nhân viên quản lý tốt các trách nhiệm gia đình, dễ dàng hoán đổi ngày nghỉ hoặc giải quyết công việc cá nhân khi cần thiết. Đồng thời, nhân viên vẫn sẵn sàng làm thêm giờ khi cần để hoàn thành mục tiêu hoặc đạt tiến triển nghề nghiệp.

An toàn và phúc lợi nơi làm việc (Workplace Well-being – WW) là yếu tố có ảnh hưởng tích cực thứ hai. Yếu tố này được đo lường qua các điều kiện như: môi trường làm việc an toàn, chế độ bảo hiểm đầy đủ, khám sức khỏe định kỳ, mối quan hệ đồng nghiệp thân thiện, và chính sách đãi ngộ minh bạch. Đây là những chính sách nền tảng nhưng có ý nghĩa thiết thực trong việc giữ chân người lao động. Tuy nhiên, việc thực hiện không nên chỉ dừng lại ở quy định văn bản, mà cần được thể hiện bằng cam kết và hành động cụ thể từ phía doanh nghiệp đối với đội ngũ nhân sự của mình.

Khả năng phục hồi (Resilience) cũng có tác động tích cực đến hiệu suất công việc bền vững, dù mức độ ảnh hưởng thấp hơn. Yếu tố này phản ánh khả năng ứng phó với căng thẳng, kiểm soát cảm xúc, duy trì niềm tin vào năng lực bản thân và sự hài lòng sau khi hoàn thành công việc. Đây là kết quả tổng hòa từ cả quá trình rèn luyện cá nhân và môi trường làm việc hỗ trợ, đặc biệt là các chính sách đào tạo và phát triển (Training and Development – TD). Dù các chính sách đào tạo và phát triển này không có ý nghĩa thống kê rõ ràng trong nghiên cứu, nhưng thông qua mối liên hệ với khả năng phục hồi, có thể khẳng định vai trò gián tiếp của đào tạo trong việc nâng cao hiệu suất bền vững. Trong bối cảnh hậu Covid-19, việc trang bị kỹ năng ứng phó và quản lý cảm xúc nên trở thành một phần thiết yếu trong chương trình huấn luyện nội bộ.

Ngược lại, căng thẳng công việc (Job Stress – JS) cho thấy tác động tiêu cực rõ rệt đến hiệu suất công việc bền vững. Căng thẳng bắt nguồn từ môi trường làm việc thiếu thoải mái, áp lực công việc gia tăng, cảm giác bị đánh giá thấp, thiếu sự ghi nhận và hỗ trợ từ cấp quản lý, cũng như tình trạng nhân viên phải đảm nhiệm công việc ngoài phạm vi trách nhiệm. Những yếu tố này ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe thể chất và tinh thần, từ đó làm suy giảm hiệu suất lâu dài. Việc giảm thiểu các tác nhân gây căng thẳng là giải pháp quan trọng giúp duy trì và nâng cao hiệu suất công việc bền vững của nhân viên.

Hàm ý chính sách cho các doanh nghiệp nhỏ và vừa (SME) tại Việt Nam

Những phát hiện từ nghiên cứu này cho thấy các nhà quản trị có thể duy trì và nâng cao hiệu suất công việc bền vững của nhân viên thông qua việc tăng cường hoặc cải thiện thực hành ICSR. Cụ thể, cần chú trọng đến các yếu tố như: Cân bằng giữa công việc và cuộc sống, an toàn và phúc lợi nơi làm việc, khả năng phục hồi và giảm căng thẳng trong công việc.

Để vận dụng các kết quả này vào thực tiễn quản lý, bản thân các nhà quản trị cần thực sự nhận thức rõ tầm quan trọng của việc thực hiện trách nhiệm xã hội và đặc biệt là trách nhiệm xã hội nội bộ, từ đó chủ động xây dựng các giải pháp hành động nhằm thúc đẩy việc thực hành trách nhiệm xã hội nội bộ tại doanh nghiệp của mình. Bên cạnh các giải pháp về chính sách, việc phân bổ nguồn lực tài chính cho thực hành trách nhiệm xã hội nội bộ cũng cần được quan tâm đúng mức. Song song đó, doanh nghiệp có thể thực hiện phỏng vấn nhân viên để xác định các kỳ vọng của họ, từ đó nhà quản lý có thể điều chỉnh chính sách nhằm đáp ứng những kỳ vọng này thông qua các hoạt động trách nhiệm xã hội nội bộ.

Quan trọng hơn hết, nhà quản lý cần hiểu rằng việc thực hiện các nghĩa vụ và cam kết đối với nhân viên – nhằm hướng đến sự phát triển bền vững của tổ chức – cần vượt ra khỏi khuôn khổ các điều khoản của hợp đồng lao động. Tuy nhiên, từ góc độ tổ chức, việc xây dựng các chuẩn mực và cam kết thực hiện những chuẩn mực này là cần thiết để tạo sự đồng thuận trong đội ngũ nhân viên, góp phần thúc đẩy họ theo đuổi các chiến lược của doanh nghiệp, bao gồm cả chiến lược phát triển bền vững. Một trong những giải pháp tích hợp mà doanh nghiệp có thể xem xét là thực hành ESG với ba trụ cột chính: Môi trường (Environmental), Xã hội (Social) và Quản trị (Governance). Trong đó, trụ cột “Xã hội” đặc biệt nhấn mạnh đến các yếu tố liên quan đến người lao động như điều kiện làm việc, cơ hội phát triển nghề nghiệp, chế độ phúc lợi,… nhằm nâng cao chất lượng cuộc sống, hiệu suất công việc và mức độ hài lòng của nhân viên.

Nghiên cứu này được thực hiện trong bối cảnh các doanh nghiệp Việt Nam đang từng bước chuyển dịch sang cách tiếp cận CSR toàn diện – không chỉ tập trung vào trách nhiệm với các bên liên quan bên ngoài mà còn đề cao trách nhiệm nội bộ với đội ngũ nhân sự – những người trực tiếp và thường xuyên đóng góp vào sự thành công của doanh nghiệp.

Xem toàn bộ bài nghiên cứu Trách nhiệm xã hội nội bộ và hiệu suất công việc bền vững của nhân viên TẠI ĐÂY

Nhóm tác giả: ThS. Nguyễn Hồng Nga, TS. Lâm Thị Trúc Linh, ThS. Nguyễn Ngọc Thọ – Phân hiệu Đại học Kinh tế Thành phố Hồ Chí Minh tại Vĩnh Long (UEH Mekong).

Đây là bài viết nằm trong chuỗi bài lan tỏa nghiên cứu và kiến thức ứng dụng với thông điệp “For a More Sustainable Mekong – Vì một Đồng bằng sông Cửu Long bền vững”, thuộc chương trình “Research Contribution For All – Nghiên Cứu Vì Cộng Đồng” do UEH thực hiện. UEH trân trọng kính mời Quý độc giả cùng đón xem bản tin UEH Research Insights tiếp theo.

Tin, ảnh: Tác giả, Phòng Tuyển sinh – Truyền thông UEH Mekong, Ban Truyền thông và Phát triển đối tác UEH

Giọng đọc: Thanh Kiều

Chu kỳ giảm giá của đồng USD?

TS. Đinh Thị Thu Hồng và nhóm nghiên cứu

26 Tháng Sáu, 2021

Việt Nam cần kịch bản cho thương mại tương lai

ThS. Tô Công Nguyên Bảo

26 Tháng Sáu, 2021

Hệ thống tiền tệ tiếp theo như thế nào?

TS. Lê Đạt Chí và nhóm nghiên cứu

26 Tháng Sáu, 2021

Chuyển đổi số trong khu vực công tại Việt Nam

Khoa Quản lý nhà nước

26 Tháng Sáu, 2021

Cần đưa giao dịch công nghệ lên sàn chứng khoán

Bộ Khoa học và Công nghệ

5 Tháng Sáu, 2021

Thiết kế đô thị: tầm nhìn vững chắc cho đô thị bền vững

Viện Đô thị thông minh và Quản lý

5 Tháng Sáu, 2021

Phục hồi du lịch và nỗ lực thoát khỏi vòng xoáy ảnh hưởng bởi Covid-19

Viện Đô thị thông minh và Quản lý

5 Tháng Sáu, 2021

2021 sẽ là năm khởi đầu của chu kỳ tăng trưởng mới

PGS.TS Nguyễn Khắc Quốc Bảo

5 Tháng Sáu, 2021

Quỹ vaccine sẽ khả thi khi có người dân đóng góp

Phạm Khánh Nam, Việt Dũng

5 Tháng Sáu, 2021

Kích thích kinh tế, gia tăng vận tốc dòng tiền

Quách Doanh Nghiệp

5 Tháng Sáu, 2021

Đi tìm chiến lược hậu Covid-19 cho doanh nghiệp bảo hiểm Việt Nam

PGS TS Nguyễn Khắc Quốc Bảo, ThS Lê Văn

5 Tháng Sáu, 2021

Insurtech – Cơ hội và thách thức cho Startup Việt

Ths. Lê Thị Hồng Hoa

5 Tháng Sáu, 2021