[Podcast] Giáo dục tài chính: Vai trò của các bên liên quan tại khu vực Mekong
6 Tháng Hai, 2025
Từ khóa: Hiểu biết tài chính, Giáo dục tài chính, Học sinh THPT, Mekong
Hiểu biết tài chính có ảnh hưởng rất lớn đến mức độ ổn định tài chính và sự phát triển bền vững của mỗi quốc gia. Giáo dục tài chính là một công cụ hiệu quả trong việc cải thiện mức độ hiểu biết tài chính, đặc biệt trong giai đoạn thanh thiếu niên và trẻ em. Trong bài nghiên cứu này, nhóm tác giả thuộc Phân hiệu Vĩnh Long của Đại học Kinh tế Thành phố Hồ Chí Minh (UEH Mekong) sẽ cung cấp thêm thông tin cho các bên liên quan về mức độ hiểu biết tài chính của học sinh THPT tại khu vực Mekong, từ đó hình thành các chính sách giáo dục và chương trình giảng dạy phù hợp, hiệu quả nhằm nâng cao hiểu biết về tài chính cho giới trẻ Việt Nam.

Bối cảnh nghiên cứu
Trong bối cảnh toàn cầu hóa và hội nhập kinh tế, mức độ hiểu biết tài chính của thanh thiếu niên và trẻ em trên thế giới, bao gồm cả khu vực châu Á, vẫn chưa đáp ứng được yêu cầu. Tình trạng này không chỉ gây ra những hệ lụy cá nhân như kiệt quệ tài chính mà còn ảnh hưởng tiêu cực đến sự ổn định tài chính và tăng trưởng kinh tế quốc gia. Nhận thức được tầm quan trọng của hiểu biết tài chính, tại nhiều quốc gia trên thế giới, giáo dục tài chính được thực hiện rất sớm, ngay từ khi còn nhỏ và liên tục qua các cấp học khác nhau. Cách tiếp cận này không chỉ giúp học sinh tích lũy kiến thức tài chính mà còn xây dựng năng lực quản lý tài chính cá nhân, từ đó đạt được sự tự do tài chính khi trưởng thành.
Việt Nam, với vị thế là một trong những nền kinh tế tăng trưởng nhanh nhất khu vực ASEAN và thuộc top 40 nền kinh tế lớn nhất thế giới xét về GDP, vẫn đang đối mặt với thách thức về mức độ hiểu biết tài chính của người dân. Nhiều nghiên cứu cho thấy, giáo dục tài chính ở Việt Nam hiện nay còn mang tính rời rạc, tập trung vào các nhóm đối tượng riêng lẻ hoặc chỉ đáp ứng nhu cầu cụ thể trong ngắn hạn.
Vì thế, kết quả nghiên cứu sẽ làm cơ sở để đề xuất các hàm ý chính sách phù hợp, góp phần nâng cao mức độ hiểu biết tài chính cho giới trẻ, đặc biệt là học sinh tại các trường trung học phổ thông, qua đó góp phần phát triển ổn định thị trường tài chính và tăng trưởng kinh tế bền vững trong tương lai.
Thực trạng về mức độ hiểu biết tài chính của học sinh THPT tại khu vực Mekong
Đồng bằng sông Cửu Long, với hơn 450.000 học sinh đang theo học tại hơn 350 trường trung học phổ thông, dù có nhiều điều kiện thuận lợi, nhưng vẫn là khu vực cần có sự thay đổi toàn diện trong giáo dục và đào tạo. Tỷ lệ hoàn thành bậc trung học phổ thông ở đây còn thấp, chỉ cao hơn khu vực Tây Nguyên và Trung du miền núi phía Bắc. Bên cạnh đó, khả năng tiếp cận các dịch vụ tài chính ngân hàng hạn chế, trong khi tín dụng phi chính thức phát triển mạnh, dẫn đến nhiều bất ổn trong đời sống người dân. Để hiện thực hóa thành công Chiến lược tài chính toàn diện quốc gia theo Quyết định số 149/QĐ-TTg, việc thực hiện các khảo sát toàn diện về mức độ hiểu biết tài chính là vô cùng cần thiết. Những khảo sát này không chỉ nhằm đánh giá thực trạng mà còn cung cấp cơ sở để đề xuất các giải pháp phù hợp với đặc điểm từng nhóm đối tượng và khu vực.
Từ kết quả nghiên cứu, nhóm tác giả đã chỉ ra rằng mức độ hiểu biết tài chính của học sinh trung học phổ thông ở Đồng bằng sông Cửu Long còn hạn chế, với phần lớn học sinh đạt mức hiểu biết dưới trung bình. So với các nước phát triển, mức độ hiểu biết tài chính tại khu vực này vẫn thấp hơn đáng kể. Đáng chú ý, học sinh đánh giá cao những phương thức giáo dục tài chính thực tế và hiệu quả, như được dạy tại trường học, trong gia đình, và thông qua các trải nghiệm thực tế như làm thêm hoặc tự kinh doanh. Những hình thức này được xem là quan trọng, dễ tiếp cận và có tác động lớn, góp phần nâng cao hiểu biết tài chính cho học sinh trong khu vực.
Các yếu tố ảnh hưởng đến hiểu biết tài chính của học sinh THPT tại khu vực Mekong
Nghiên cứu cho thấy, mức độ hiểu biết tài chính của học sinh có sự khác biệt đáng kể dựa trên định hướng học tập và hoàn cảnh cá nhân. Những học sinh có kế hoạch học đại học, đặc biệt trong các ngành kinh tế, thường hiểu biết tài chính tốt hơn so với các bạn dự định theo học ngành kỹ thuật, năng khiếu hoặc không có kế hoạch học tiếp. Điều này phản ánh động lực và sự nhận thức của các em khi chuẩn bị tài chính cho chặng đường học vấn dài hạn.
Kết quả học tập cũng được xác định là yếu tố quan trọng, khi những học sinh có kết quả học tập tốt sẽ có hiểu biết tài chính tốt hơn. Mặc dù giáo dục tài chính chưa trở thành môn học độc lập và phổ biến trong chương trình chính quy, nhưng nhu cầu tự học và tìm hiểu kiến thức tài chính cho thấy mối liên hệ đáng kể với mức độ hiểu biết tài chính của học sinh.
Bên cạnh đó, việc thảo luận các vấn đề tài chính trong gia đình được xem là phương tiện hiệu quả giúp trao quyền và nâng cao nhận thức tài chính của học sinh. Nghiên cứu nhấn mạnh vai trò của kiến thức từ phụ huynh, đặc biệt là người mẹ, trong việc tác động tích cực đến khả năng quản lý tài chính của các thành viên trẻ trong gia đình. Điều này củng cố quan điểm về việc nâng cao trình độ học vấn của phụ nữ như một yếu tố quan trọng để cải thiện hiểu biết tài chính của các thành viên trong gia đình.
Đặc biệt, khi kiến thức tài chính được tích hợp vào các môn học chính quy, tác động tích cực của việc giảng dạy quản lý tài chính cá nhân tại trường trở nên rõ ràng. Điều này không chỉ hỗ trợ học sinh trong việc nâng cao nhận thức mà còn đặt nền tảng vững chắc cho khả năng quản lý tài chính trong tương lai.
Hàm ý, chính sách từ nghiên cứu
Dựa trên kết quả phân tích, các yếu tố ảnh hưởng đến giáo dục tài chính đã được xác định là có tác động quan trọng đến việc nâng cao kiến thức và kỹ năng quản lý tài chính của học sinh. Từ đó, nhóm tác giả đã đề xuất các chính sách cụ thể như sau:
Thứ nhất, xây dựng khung chương trình giáo dục tài chính toàn diện: Cần thiết kế một chương trình giáo dục tài chính xuyên suốt các cấp học, với mục tiêu hình thành nền tảng kiến thức tài chính vững chắc và thói quen quản lý tài chính lành mạnh cho thế hệ trẻ ngay từ nhỏ.
Thứ hai, đa dạng hóa hình thức giáo dục tài chính: Tổ chức các hoạt động giáo dục tài chính như cuộc thi, hội thảo với phương pháp và hình thức phong phú, đa dạng (trực tuyến, sân khấu hóa, thiết kế video,…), phù hợp với năng lực tiếp thu của từng cấp học. Đồng thời, tăng cường liên kết và phối hợp với các trường đại học, viện nghiên cứu, tổ chức tài chính để đào tạo và tập huấn kiến thức tài chính, hướng dẫn sử dụng công nghệ cho giáo viên dạy các môn học. Qua đó, giúp giáo viên hiểu biết sâu hơn về tài chính, tích hợp hiệu quả kiến thức tài chính vào bài giảng và truyền tải nội dung một cách hấp dẫn, tạo điều kiện để học sinh trở thành người sử dụng tích cực và hiệu quả các kiến thức tài chính.
Thứ ba, tích hợp giáo dục tài chính vào đời sống gia đình: Khuyến khích phụ huynh thực hiện giáo dục tài chính thông qua các thảo luận phù hợp với từng lứa tuổi và hướng dẫn con trẻ về tầm quan trọng của các quyết định tài chính, cũng như cách đạt được sự cân bằng và hạnh phúc tài chính.
Cuối cùng, đưa giáo dục tài chính thành môn học thiết yếu: Giáo dục tài chính cần được chính thức hóa như một môn học độc lập trong nhà trường, nhằm giúp học sinh phát triển kỹ năng quản lý tài chính bền vững từ sớm, tạo nền tảng cho những hành vi tài chính có trách nhiệm trong tương lai.
Các đề xuất này không chỉ hướng tới việc nâng cao nhận thức tài chính cho học sinh mà còn thúc đẩy sự phát triển của một thế hệ trẻ tự tin, chủ động và có năng lực quản lý tài chính hiệu quả.
Xem toàn bộ bài nghiên cứu Giáo dục tài chính: Vai trò của các bên liên quan tại khu vực Mekong TẠI ĐÂY.
Nhóm tác giả: ThS.Đoàn Thị Thanh Hòa, ThS.Nguyễn Thị Ánh Ngọc, ThS.Trương Huỳnh Anh, ThS.Nguyễn Thị Diễm – Đại học Kinh tế Thành phố Hồ Chí Minh.
Đây là bài viết nằm trong chuỗi bài lan tỏa nghiên cứu và kiến thức ứng dụng với thông điệp “For a More Sustainable Mekong – Vì một Đồng bằng sông Cửu Long bền vững”, thuộc chương trình “Research Contribution For All – Nghiên Cứu Vì Cộng Đồng” do UEH thực hiện. UEH trân trọng kính mời Quý độc giả cùng đón xem bản tin UEH Research Insights tiếp theo.
Tin, ảnh: Tác giả, Phòng Tuyển sinh – Truyền thông UEH Mekong, Ban Truyền thông và Phát triển đối tác UEH
Giọng đọc: Thanh Kiều
[Podcast] Lãnh đạo số – Góc nhìn tổng quan từ trong kỷ nguyên số
25 Tháng Hai, 2025
[Podcast] Góp ý giải pháp phát triển giáo dục Đại học
5 Tháng Hai, 2025
[Podcast] Các yếu tố ảnh hưởng đến động lực học tập của sinh viên
22 Tháng Một, 2025
[Podcast] “Mô hình Campus thích ứng – Giải pháp dành cho Mekong bền vững”
13 Tháng Một, 2025
[Podcast] Đào tạo nhân lực Mekong tương lai: Trao quyền hành động bền vững
30 Tháng Mười Hai, 2024
[Podcast] Dự án Phát triển khung công bằng giao thoa nhằm khuyến khích khả năng đi bộ
30 Tháng Mười Hai, 2024
[Podcast] Chiến lược thiết kế hậu kỹ thuật số trong nghệ thuật truyền thông
27 Tháng Mười Một, 2024
[Podcast] Đồng sáng tạo và xây dựng cộng đồng ArtTech hướng tới tương lai bền vững
26 Tháng Mười Một, 2024
[Podcast] Quản trị công nghệ trong kỷ nguyên 4.0: Tổng quan và nhu cầu thị trường
21 Tháng Mười Một, 2024
[Podcast] Công nghệ thông tin – truyền thông và sự ổn định của hệ thống ngân hàng
21 Tháng Mười Một, 2024
[Podcast] Vai trò của chính sách vĩ mô thận trọng đối với tăng trưởng tín dụng tại Việt Nam
21 Tháng Mười Một, 2024
[Podcast] Đề xuất hoàn thiện pháp luật về hoạt động môi giới chứng khoán tại Việt Nam
21 Tháng Mười Một, 2024
[Podcast] NFTs – Cuộc cách mạng nghệ thuật hay cơn sốt nhất thời?
18 Tháng Mười Một, 2024
[Podcast] CareFeeder – Giải pháp công nghệ hỗ trợ người già và bệnh nhân Parkinson tự ăn uống
11 Tháng Mười Một, 2024
[Podcast] Ứng dụng học máy trong phân tích dữ liệu quản trị nguồn nhân lực
11 Tháng Mười Một, 2024
[Podcast] Nghệ thuật dân gian thời 4.0: Múa rối nước tự động dựa trên nền tảng robot
7 Tháng Mười Một, 2024
[Podcast] Bứt phá hiệu suất sáng tạo nhân viên nhờ phản hồi mang tính phát triển
7 Tháng Mười Một, 2024
[Podcast] Giải pháp MPIA: Lối thoát tạm thời cho cuộc khủng hoảng thương mại quốc tế?
7 Tháng Mười Một, 2024
[Podcast] “Căn bệnh Hà Lan” trong việc nhận kiều hối và trường hợp Việt Nam
31 Tháng Mười, 2024
[Podcast] UEH hướng đến trung hòa carbon: Bước đi đầu tiên
22 Tháng Tám, 2024
[Podcast] Giải pháp nâng cao hoạt động vận động cho sinh viên
9 Tháng Tám, 2024
[Podcast] Phong Cách Lãnh Đạo Đạo Đức Và Hành Vi Ngoài Vai Trò Của Công Chức
29 Tháng Bảy, 2024
[Podcast] Định Hình Chiến Lược Phát Triển Toàn Diện, Bền Vững Cho Đất Nước
25 Tháng Bảy, 2024
[Podcast] Mô Hình Đại Học Bền Vững Dành Cho Các Thị Trường Mới Nổi
19 Tháng Bảy, 2024
[Podcast] Những Tiếp Cận Mới Nhất Dành Cho Các Đại Học Bền Vững
11 Tháng Bảy, 2024
[Podcast] Tác Động Của Nguồn Nhân Lực Xanh Đến Các Mục Tiêu Về Môi Trường
24 Tháng Năm, 2024
Kinh Tế Xã Hội Và Sự Phát Thải CO2 Ở Việt Nam Giai Đoạn 1990 – 2018
23 Tháng Năm, 2024
Pháp Luật Dữ Liệu – Kỳ 1: Cần Một Cách Tiếp Cận Mới
15 Tháng Năm, 2024
[Podcast] Pháp Luật Dữ Liệu – Kỳ 1: Cần Một Cách Tiếp Cận Mới
14 Tháng Năm, 2024
Đánh Giá Quảng Cáo Trên Nền Tảng Tiktok
8 Tháng Năm, 2024
[Podcast] Đánh Giá Quảng Cáo Trên Nền Tảng Tiktok
7 Tháng Năm, 2024
[podcast] Phản Ứng Của Chính Sách Xã Hội Đối Với Đại Dịch Covid-19 Ở Một Số Quốc Gia (Kỳ 1)
8 Tháng Mười Hai, 2023
Promoting Learner Autonomy in English Language Learning (Part 2)
28 Tháng Mười Một, 2023
[Podcast] Ngoại giao kinh tế Việt Nam trong thời kỳ đổi mới và hội nhập quốc tế
10 Tháng Mười Một, 2023
ArtTech and sustainable development
27 Tháng Mười, 2023
Cộng đồng ArtTech đầu tiên tại Việt Nam – Một năm nhìn lại
9 Tháng Mười, 2023
ArtTech – Một xu hướng tương lai
5 Tháng Mười, 2023
ArtTech và phát triển bền vững
3 Tháng Mười, 2023
[Podcast] Máy Tính Và Công Nghệ “Không Đi Một Mình” – Phần 4
24 Tháng Bảy, 2023
[Podcast] Tác Động Của Đồng Tiền Kỹ Thuật Số Đến Tỷ Giá Hối Đoái
14 Tháng Mười Một, 2022
[Podcast] Chuyển Đổi Số Trong Ngành Du Lịch Việt Nam
5 Tháng Năm, 2022
[Podcast] Chuyển Đổi Số Trong Lĩnh Vực Y Tế Ở Việt Nam
25 Tháng Ba, 2022
[Podcast] Phân Tích Dữ Liệu Con Người Tại Việt Nam
18 Tháng Ba, 2022
[Podcast] Chuyển Đổi Số Trong Nông Nghiệp Ở Việt Nam
11 Tháng Ba, 2022
[Podcast] Mô Hình Kinh Tế Chia sẻ: Các Vấn Đề Quản Lý Ở Việt Nam
21 Tháng Một, 2022
[Podcast] Nâng Cao Trải Nghiệm Khách Hàng Trực Tuyến Trong Ngành Du Lịch
15 Tháng Một, 2022
[Podcast] Chính Sách Lao Động Việc Làm Cho TP. HCM Trong Giai Đoạn Sau Giãn Cách
28 Tháng Mười Hai, 2021
[Podcast] Xây Dựng Thị Trường Chứng Khoán Phi Tập Trung Dựa Trên Công Nghệ Blockchain
24 Tháng Mười Hai, 2021
[Podcast] Học Tập Suốt Đời Trong Thế Giới Số: Góc Nhìn Từ Nghề Nghiệp Kế Toán, Kiểm toán
21 Tháng Mười Hai, 2021
[Podcast] Học Tập Suốt Đời Tại UEH: Hướng Đến Đại Học Bền Vững
14 Tháng Mười Hai, 2021
[Podcast] Xu Hướng Kinh Doanh Bán Lẻ Trực Tuyến Thời Kỳ Covid
10 Tháng Mười Hai, 2021
[Podcast] Big Data Cho Mục Tiêu Phát Triển Bền Vững: Kinh Nghiệm Quốc Tế
7 Tháng Mười Hai, 2021
[Podcast] Cải Cách Luật Đất Đai Để Thúc Đẩy Phát Triển Kinh Tế
2 Tháng Mười Hai, 2021
[Podcast] Cuộc Cách Mạng Trong Kinh Tế Học Thực Nghiệm
30 Tháng Mười Một, 2021
[Podcast] Chỉ Số Giá Tiêu Dùng Từ Góc Nhìn Khai Thác Dữ Liệu Lớn (Big Data)
17 Tháng Mười Một, 2021
[Podcast] Toàn Cảnh Tiền Tệ Kỹ Thuật Số – Phần 5 : Tiền Ổn Định Tư Nhân Diem
5 Tháng Mười Một, 2021
Đứt gãy chuỗi cung ứng vùng trọng điểm phía Nam: 8 giải pháp
20 Tháng Mười, 2021
[Podcast]Toàn Cảnh Tiền Tệ Kỹ Thuật Số – Phần 2: Những Cột Mốc Phát Triển
19 Tháng Mười, 2021
[Podcast] Toàn cảnh tiền tệ kỹ thuật số – Phần 1: Xu thế của thời đại
15 Tháng Mười, 2021
NGÂN HÀNG BẮT TAY FINTECH (Phần 3): Các Giải Pháp Hỗ Trợ
8 Tháng Mười, 2021
UEH chủ trì thành công Hội thảo ICBF 2021
7 Tháng Mười, 2021
GRSD 2021- Hội thảo khoa học “Tăng trưởng xanh và phát triển bền vững”
6 Tháng Mười, 2021
NGÂN HÀNG BẮT TAY FINTECH (phần 2): Chọn đối tác theo tiêu chí nào?
4 Tháng Mười, 2021
‘Đổi mới giáo dục nghề nghiệp là động cơ tăng trưởng kinh tế’
30 Tháng Chín, 2021
Giải pháp “mở cửa” an toàn với các khu công nghiệp tại TP Hồ Chí Minh
27 Tháng Chín, 2021
Khi cuộc sống “bình thường mới”, nơi ở cho người lao động cần được quan tâm
9 Tháng Chín, 2021
Hướng phát triển mô hình đào tạo luân phiên (Dual Education) tại Việt Nam
6 Tháng Chín, 2021
Webinar: Tương lai ngành Thẩm định giá trong thập niên mới
17 Tháng Tám, 2021
Hãy là người dùng thông minh khi đón nhận và chia sẻ thông tin
9 Tháng Tám, 2021
Webinar: An toàn thông tin kế toán trong kỷ nguyên số
3 Tháng Tám, 2021
Có nên đưa lãi suất tiền gửi VND về 0 phần trăm?
20 Tháng Bảy, 2021
Chu kỳ giảm giá của đồng USD?
TS. Đinh Thị Thu Hồng và nhóm nghiên cứu
26 Tháng Sáu, 2021
Việt Nam cần kịch bản cho thương mại tương lai
ThS. Tô Công Nguyên Bảo
26 Tháng Sáu, 2021
Hệ thống tiền tệ tiếp theo như thế nào?
TS. Lê Đạt Chí và nhóm nghiên cứu
26 Tháng Sáu, 2021
Chuyển đổi số trong trường đại học: Dạy học trực tuyến sẽ trở thành xu hướng tất yếu
GS.TS. Nguyễn Trọng Hoài
26 Tháng Sáu, 2021
Tiền số ngân hàng Trung ương – Vận hành và thử nghiệm
Châu Văn Thành
26 Tháng Sáu, 2021
Chuyển đổi số trong khu vực công tại Việt Nam
Khoa Quản lý nhà nước
26 Tháng Sáu, 2021
“Cấp cứu” doanh nghiệp trước làn sóng COVID-19 thứ 4
23 Tháng Sáu, 2021
Chuyên gia UEH: Việt Nam nên kết hợp tiêm vaccine miễn phí và dịch vụ
23 Tháng Sáu, 2021
Hội thảo khoa học về Thị trường bảo hiểm Việt Nam (Conference on Vietnam’s Insurance Industry – CVII)
Khoa Toán – Thống Kê
7 Tháng Sáu, 2021
Muốn có trung tâm tài chính phải có chiến lược thích ứng
Khoa Tài chính
5 Tháng Sáu, 2021
Cần đưa giao dịch công nghệ lên sàn chứng khoán
Bộ Khoa học và Công nghệ
5 Tháng Sáu, 2021
Sự hữu ích của Lý thuyết trò chơi: Thảo luận về giải Nobel Kinh tế năm 2020
JABES
5 Tháng Sáu, 2021
Đoán định tư pháp: Xu thế mới trong hành nghề Luật
Khoa Luật
5 Tháng Sáu, 2021
Thiết kế đô thị: tầm nhìn vững chắc cho đô thị bền vững
Viện Đô thị thông minh và Quản lý
5 Tháng Sáu, 2021
Phục hồi du lịch và nỗ lực thoát khỏi vòng xoáy ảnh hưởng bởi Covid-19
Viện Đô thị thông minh và Quản lý
5 Tháng Sáu, 2021
Nghiên cứu Kinh tế học lao động trong sự biến động của thế giới
JABES
5 Tháng Sáu, 2021
Kết hợp Nghệ thuật và Công nghệ hướng đến Thành phố thông minh đáng sống
Viện Đô thị thông minh và Quản lý
5 Tháng Sáu, 2021
Chuỗi bài “The Basics of B2B”: Thị trường việc làm rộng mở nhiều sinh viên chuyên ngành Marketing đang bỏ quên
TS. Đinh Tiên Minh
5 Tháng Sáu, 2021
Môi trường không phải để nhà đầu tư xài miễn phí!
TS. Phạm Khánh Nam
5 Tháng Sáu, 2021
2021 sẽ là năm khởi đầu của chu kỳ tăng trưởng mới
PGS.TS Nguyễn Khắc Quốc Bảo
5 Tháng Sáu, 2021
Quỹ vaccine sẽ khả thi khi có người dân đóng góp
Phạm Khánh Nam, Việt Dũng
5 Tháng Sáu, 2021
Kích thích kinh tế, gia tăng vận tốc dòng tiền
Quách Doanh Nghiệp
5 Tháng Sáu, 2021
Đi tìm chiến lược hậu Covid-19 cho doanh nghiệp bảo hiểm Việt Nam
PGS TS Nguyễn Khắc Quốc Bảo, ThS Lê Văn
5 Tháng Sáu, 2021
Insurtech – Cơ hội và thách thức cho Startup Việt
Ths. Lê Thị Hồng Hoa
5 Tháng Sáu, 2021