[Research Contribution] Tăng cường ý định sử dụng thùng ủ rác hữu cơ tại nhà trong bối cảnh biến đổi khí hậu đến từ rác thải thực phẩm tại TP.HCM

28 Tháng Mười, 2025

Từ khóa: Biến đổi khí hậu, Dấu chân carbon, Rác thải thực phẩm, Phát triển bền vững, Ý định hành vi xanh, Thùng ủ rác hữu cơ tại nhà.

Trong bối cảnh biến đổi khí hậu ngày càng nghiêm trọng, rác thải thực phẩm là yếu tố đang âm thầm góp phần làm trầm trọng thêm tình trạng phát thải khí nhà kính. Thành phố Hồ Chí Minh với mật độ dân cư cao và tốc độ đô thị hóa nhanh đang phải đối mặt với lượng lớn rác thải sinh hoạt chưa được xử lý hiệu quả, đặc biệt là rác hữu cơ. Vì vậy theo nghiên cứu của nhóm tác giả đến từ Đại học Kinh tế Thành phố Hồ Chí Minh (UEH), việc xử lý rác tại nguồn bằng thùng ủ rác hữu cơ tại nhà là một giải pháp cấp thiết giúp giảm dấu chân carbon, góp phần thực hiện các mục tiêu phát triển bền vững và thay đổi hành vi tiêu dùng theo hướng thân thiện môi trường.

Thumb Lớn Thương Hiệu Học Thuật Mới

Rác thải thực phẩm – “kẻ thầm lặng” gây phát thải

Tại Việt Nam, rác thải thực phẩm là một vấn nạn đáng báo động và ngày càng có xu hướng nghiêm trọng hơn khi lượng rác thải thực phẩm nước ta đứng thứ 2 khu vực Châu Á – Thái Bình Dương với hơn 8 triệu tấn thực phẩm bị thất thoát, gây thiệt hại gần 3,9 tỷ USD mỗi năm, khoảng 2% GDP. Đáng chú ý, theo thống kê của Sở Tài nguyên và Môi trường vào năm 2020, thành phố Hồ Chí Minh góp phần đáng kể vào lượng rác thải thực phẩm cả nước với khối lượng rác sinh hoạt bình quân là 0,98 kg/người/ngày, dự kiến đến năm 2025 đạt khoảng 13.000 tấn/ngày. 

Sự gia tăng lượng rác thải thực phẩm không chỉ gây ra ô nhiễm môi trường đất, nước, không khí mà còn gây ra sự nóng lên toàn cầu. Theo Our World in Data, vào năm 2020, rác thải thực phẩm chịu trách nhiệm cho 6% tổng lượng khí nhà kính trên toàn cầu. 

Thùng ủ rác hữu cơ – sáng kiến nhỏ, tác dụng lớn

Trong bối cảnh ô nhiễm do rác thải thực phẩm gây ra ngày càng có xu hướng gia tăng, sản phẩm thùng ủ rác hữu cơ tại nhà là một giải pháp vô cùng tiềm năng trong việc giảm thiểu rác thải thực phẩm. Thùng ủ rác hữu cơ được chế tạo từ chất liệu nhựa nguyên sinh HDPE, một loại nhựa chịu nhiệt, có thể giữ sự bình ổn và bền bỉ theo thời gian. Thiết kế của thùng bao gồm các lỗ tròn được đục cách nhau khoảng 10–15cm, kết hợp với cửa bên dưới, giúp tách các chất hữu cơ như thức ăn thừa, rau củ,… khỏi các loại rác khác, nhờ đó giảm mùi hôi do quá trình phân hủy rác thải và hạn chế sự sinh sôi của vi khuẩn gây bệnh. Sản phẩm này tạo ra một vòng tuần hoàn rác thải bằng phương pháp lên men yếm khí giúp phân hủy rác hữu cơ thành phân bón compost. 

Mức độ của các yếu tố ảnh hưởng tới quyết định sử dụng thùng ủ rác hữu cơ

Kết quả nghiên cứu cho thấy, các yếu tố “Sự sẵn có của sản phẩm”, “Chuẩn chủ quan”, và “Thái độ” có tác động cùng chiều đến ý định sử dụng thùng ủ rác hữu cơ tại nhà của người dân trên địa bàn thành phố Hồ Chí Minh. 

Yếu tố “Sự sẵn có của sản phẩm” tác động mạnh nhất đến ý định sử dụng thùng ủ rác hữu cơ tại nhà. Kết quả khảo sát chỉ ra rằng lựa chọn “Sản phẩm thùng ủ rác hữu cơ hiện nay có nhiều lựa chọn đa dạng ảnh hưởng đến ý định sử dụng của tôi” được chọn nhiều nhất. Như vậy, người dân quan tâm đến độ đa dạng trong địa điểm và phương thức bán hàng đối với sản phẩm thùng ủ rác hữu cơ. 

Yếu tố “Chuẩn chủ quan” có tác động mạnh thứ hai. Cụ thể, lựa chọn “Gia đình tôi cho rằng bảo vệ môi trường là điều tốt và điều này ảnh hưởng đến ý định sử dụng thùng ủ rác hữu cơ tại nhà của tôi” nhận được nhiều phản hồi. Qua đó, có thể thấy rằng ý định sử dụng của người dân dễ dàng bị tác động bởi những biểu hiện đến từ những người quan trọng xung quanh nhiều hơn, điều này có thể được lý giải bởi văn hóa tập thể mạnh mẽ của Việt Nam nhấn mạnh các mối quan hệ giữa người với người (Hofstede, 2001). 

Yếu tố “Thái độ” có mức độ tác động thứ ba đến ý định sử dụng thùng ủ rác hữu cơ tại nhà của người dân. Trong đó, lựa chọn “Tôi cảm thấy thức ăn thừa bị phân hủy ở bãi rác là lãng phí nguồn tài nguyên hữu dụng” có đánh giá cao nhất, nhóm tác giả nhận thấy rằng người dân có xu hướng sử dụng sản phẩm thùng ủ rác hữu cơ dựa trên thái độ tích cực về bảo vệ môi trường và vai trò của sản phẩm thùng ủ rác hữu cơ đối với môi trường. 

Giải pháp thúc đẩy thói quen sử dụng thùng rác hữu cơ

Thông qua nghiên cứu, nhóm tác giả đề xuất các giải pháp để người dân Việt Nam dần hình thành thói quen sử dụng thùng rác hữu cơ trong sinh hoạt, bao gồm:

Thứ nhất, các doanh nghiệp sản xuất và cơ sở bán hàng có thể dựa vào nhu cầu của khách hàng về thùng rác hữu cơ mà cập nhật số lượng, mẫu mã và tính năng của sản phẩm thường xuyên, nâng cao mức độ phổ biến của sản phẩm thông qua việc đẩy mạnh phân phối sản phẩm ở các cửa hàng bán lẻ trên thị trường, gia nhập các nền tảng thương mại điện tử hoặc thiết lập website bán hàng.

Thứ hai, mức độ phổ biến của thùng ủ rác hữu cơ cần được lan rộng trong cộng đồng, do đó các hình thức phương tiện truyền thông như báo, đài, truyền hình, mạng xã hội có thể hỗ trợ thúc đẩy quảng bá hình ảnh thùng ủ rác hữu cơ và phổ cập những lợi ích của sản phẩm mang lại đối với người dân, góp phần nâng cao độ nhận diện của sản phẩm thùng ủ rác hữu cơ.

Thứ ba, nhận thức của người dân về vấn đề rác thải thực phẩm cũng cần được quan tâm và cải thiện bằng cách tích cực đẩy mạnh tuyên truyền, kêu gọi, hưởng ứng cùng phối hợp với các chương trình, chiến dịch về giảm thiểu rác thải thực phẩm hướng đến bảo vệ môi trường.

Tác giả: ThS. Trần Hà Quyên và cộng sự Đại học Kinh tế Thành phố Hồ Chí Minh 

Đây là bài viết nằm trong Chuỗi bài lan tỏa nghiên cứu và kiến thức ứng dụng từ UEH với thông điệp “Research Contribution For All – Nghiên Cứu Vì Cộng Đồng”. UEH trân trọng kính mời Quý độc giả cùng đón xem bản tin UEH Research Insights tiếp theo.

Tin, ảnh: Tác giả, Ban Truyền thông và Phát triển đối tác UEH

Giọng đọc: Thanh Kiều

Chân Trang (1)

Chu kỳ giảm giá của đồng USD?

TS. Đinh Thị Thu Hồng và nhóm nghiên cứu

26 Tháng Sáu, 2021

Việt Nam cần kịch bản cho thương mại tương lai

ThS. Tô Công Nguyên Bảo

26 Tháng Sáu, 2021

Hệ thống tiền tệ tiếp theo như thế nào?

TS. Lê Đạt Chí và nhóm nghiên cứu

26 Tháng Sáu, 2021

Chuyển đổi số trong khu vực công tại Việt Nam

Khoa Quản lý nhà nước

26 Tháng Sáu, 2021

Cần đưa giao dịch công nghệ lên sàn chứng khoán

Bộ Khoa học và Công nghệ

5 Tháng Sáu, 2021

Thiết kế đô thị: tầm nhìn vững chắc cho đô thị bền vững

Viện Đô thị thông minh và Quản lý

5 Tháng Sáu, 2021

Phục hồi du lịch và nỗ lực thoát khỏi vòng xoáy ảnh hưởng bởi Covid-19

Viện Đô thị thông minh và Quản lý

5 Tháng Sáu, 2021

2021 sẽ là năm khởi đầu của chu kỳ tăng trưởng mới

PGS.TS Nguyễn Khắc Quốc Bảo

5 Tháng Sáu, 2021

Quỹ vaccine sẽ khả thi khi có người dân đóng góp

Phạm Khánh Nam, Việt Dũng

5 Tháng Sáu, 2021

Kích thích kinh tế, gia tăng vận tốc dòng tiền

Quách Doanh Nghiệp

5 Tháng Sáu, 2021

Đi tìm chiến lược hậu Covid-19 cho doanh nghiệp bảo hiểm Việt Nam

PGS TS Nguyễn Khắc Quốc Bảo, ThS Lê Văn

5 Tháng Sáu, 2021

Insurtech – Cơ hội và thách thức cho Startup Việt

Ths. Lê Thị Hồng Hoa

5 Tháng Sáu, 2021