[Research Contribution] Thiết Kế Trải Nghiệm Người Dùng (UX) và Chiến Lược Cho Công Nghệ Tương Tác: Định Hình Tương Lai Của Các Môi Trường Số

15 Tháng Chín, 2025

Từ khóa: Công nghệ tương tác, VR, AR, MR

Nằm trong hoạt động chia sẻ và lan tỏa kiến thức học thuật thuộc chuỗi sự kiện ArtTech Fusion của Đại học Kinh tế Thành phố Hồ Chí Minh (UEH), phiên thảo luận “Thiết Kế Trải Nghiệm Người Dùng (UX) và Chiến Lược Cho Công Nghệ Tương Tác” đã làm sáng tỏ những thách thức và cơ hội trong việc thiết kế trải nghiệm người dùng cho các công nghệ tương tác như thực tế ảo (VR), thực tế tăng cường (AR), và thực tế hỗn hợp (MR).

Thumb Lớn Thương Hiệu Học Thuật Mới

Buổi thảo luận được chủ trì bởi PGS. Gerald Estadieu, cùng sự tham gia của anh Trịnh Phước – CEO của SoundxVision.io và anh Minh Đức, một lập trình viên game có hơn 10 năm kinh nghiệm. 

1

Hình 1. Phiên thảo luận “UX Design and Strategies for Immersive Technologies

Thiết Kế UX Cho Công Nghệ Tương Tác: Định Nghĩa và Tầm Quan Trọng

Trong bối cảnh công nghệ hiện đại, những nền tảng như VR, AR và MR đang thay đổi mạnh mẽ cách chúng ta tương tác với thế giới số. Tuy nhiên, một yếu tố quyết định giúp cho những công nghệ này thành công chính là thiết kế trải nghiệm người dùng (UX). UX trong các môi trường tương tác đòi hỏi sự kết hợp tinh tế giữa tính trực quan, khả năng tương tác không gian và sự gắn kết với các giác quan của người dùng. Việc áp dụng các chiến lược thiết kế UX hiệu quả sẽ giúp người dùng dễ dàng chuyển mình giữa thế giới thật và thế giới ảo, mang đến những trải nghiệm vừa mượt mà vừa hấp dẫn.

PGS. Gerald Estadieu, giảng viên tại Đại học Saint Joseph ở Ma Cao, chia sẻ rằng: “UX thành công trong công nghệ tương tác không chỉ chú trọng đến hành vi người dùng, mà còn phải đảm bảo tính khả dụng và tính chất đặc thù của các môi trường 3D để mang lại một trải nghiệm tự nhiên và thú vị.”

2

Hình 2. PGS Gerald Estadieu, giảng viên tại Đại học Saint Joseph ở Ma Cao

Để đạt được điều này, các nhà thiết kế phải đảm bảo các yếu tố như khả năng tiếp cận, tính tương tác không gian và sự tham gia của các giác quan trong một môi trường 3D, tất cả đều phải được chú trọng để tạo ra một trải nghiệm thật sự hấp dẫn cho người dùng.

Sự Phát Triển Của Âm Thanh Không Gian (Spatial Audio)

Trong phần chia sẻ của mình, PGS. Gerald Estadieu đã đi sâu vào một trong những lĩnh vực quan trọng của công nghệ tương tác: Âm thanh không gian (Spatial Audio). Ông nhấn mạnh rằng âm thanh đóng vai trò vô cùng quan trọng trong việc tạo ra những trải nghiệm tương tác thực tế. Theo ông, kỹ thuật Ambisonics – một phương pháp ghi âm và phát lại âm thanh 3D – chính là nền tảng lý thuyết duy nhất có thể cung cấp một cách chính xác âm thanh không gian trong môi trường tương tác.

3

Hình 3. Hệ thống phát lại âm thanh Ambisonics

Tuy nhiên, mặc dù Ambisonics có tiềm năng to lớn, nhưng công nghệ này vẫn chưa được áp dụng rộng rãi do những hạn chế về công nghệ ghi âm, hệ thống phát lại âm thanh và chi phí hệ thống. Theo ước tính, thị trường âm thanh không gian sẽ đạt mức tăng trưởng 10% trong vòng 10 năm tới và đạt giá trị 5 tỷ USD vào năm 2023.

Trong một dự án hợp tác với Đại học Nghệ thuật Linz, Áo, đội ngũ của PGS Estadieu đã phát triển một hệ thống phát lại âm thanh Ambisonics thử nghiệm với 24 loa, lắp đặt tại Ma Cao. Hệ thống này sử dụng công nghệ in 3D để chế tạo vỏ loa và phát triển các thành phần điện tử, bao gồm thiết kế mạch in (PCB). Kết quả thu được đã vượt quá mong đợi về chất lượng âm thanh, mở ra tiềm năng lớn cho việc ứng dụng âm thanh không gian trong các lĩnh vực như du lịch ảo, giáo dục và giải trí.

4

Hình 4. DodekaOTTO

Otto Sonics: Giải Pháp Mở Cho Âm Thanh Không Gian

Một trong những điểm nhấn quan trọng trong thảo luận là giải pháp Otto Sonics – một hệ thống âm thanh không gian nguồn mở (open-source) và DIY (do it yourself).

PGS. Gerald Estadieu đã giới thiệu về hệ thống này, với mục tiêu làm cho công nghệ âm thanh không gian trở nên dễ dàng tiếp cận và tiết kiệm chi phí hơn. Theo ông, Otto Sonics có những ưu điểm nổi bật so với các hệ thống âm thanh không gian hiện tại:

Giá cả phải chăng: Otto Sonics mang đến một giải pháp âm thanh không gian với mức giá hợp lý, giúp cho nhiều tổ chức và cá nhân có thể áp dụng công nghệ này.

Mở rộng linh hoạt: Hệ thống này có thể mở rộng và được sử dụng cho các cài đặt lớn, từ phòng hòa nhạc, nhà hát cho đến các không gian triển lãm lớn.

Khả năng tiếp cận: Otto Sonics có thể được sử dụng bởi nhiều đối tượng khác nhau, bao gồm:

  • Các trung tâm nghiên cứu và trường đại học có thể sử dụng hệ thống này để phục vụ cho nghiên cứu và giảng dạy.
  • Các nhà hát, phòng hòa nhạc, bảo tàng có thể áp dụng hệ thống này để tạo ra các trải nghiệm âm thanh không gian sống động cho người tham gia.
  • Các nghệ sĩ, người sáng tạo nội dung và nhà phát triển VR có thể tận dụng Otto Sonics để phát triển các sản phẩm âm thanh cho game, phim ảnh, hoặc các trải nghiệm thực tế ảo và thực tế tăng cường.

Với những lợi ích này, Otto Sonics không chỉ là một giải pháp âm thanh mà còn mở ra cơ hội cho các nghệ sĩ và nhà phát triển sáng tạo thử nghiệm và phát triển những trải nghiệm tương tác mới mẻ.

5

Hình 5. Otto Sonics đầu tiên Asia

Kinh Nghiệm Phát Triển VR

Một lập trình viên game với hơn 10 năm kinh nghiệm và 3 năm chuyên về phát triển VR – Anh Minh Đức đã chia sẻ về những thách thức và cơ hội trong việc phát triển game VR, đặc biệt là đối với những người mới bắt đầu. Anh kể về trò chơi “Stunt-Track-Builder” của mình, một game đã thành công trên Meta VR store và thậm chí nhận được tài trợ từ Facebook.

Ngoài việc phát triển trò chơi thành công, anh Đức cũng chia sẻ những trải nghiệm của mình về thị trường VR Trung Quốc, khi trò chơi của anh được phát hành trên cửa hàng Qiyu. Anh cũng đã tham gia Meta Connect 2023, nơi Mark Zuckerberg giới thiệu Quest 3. Qua những trải nghiệm này, anh Đức cung cấp những lời khuyên hữu ích về cách tiếp cận phát triển VR trong năm 2024, đặc biệt là cho những người mới bắt đầu.

Trong phần chia sẻ của mình, anh Đức cũng nhấn mạnh một số xu hướng quan trọng trong VR, bao gồm việc phát triển các kính thông minh như sự hợp tác giữa Meta và Ray-Ban trong việc tạo ra kính AR. Mặc dù những sản phẩm này mở ra cơ hội mới cho những trải nghiệm nhẹ nhàng và tiện dụng, nhưng anh Đức cũng chỉ ra rằng tương lai của VR vẫn còn nhiều bất ổn. Các ông lớn công nghệ như Meta, Microsoft và Tencent đều đang thu hẹp đầu tư vào VR, và VR vẫn là một thị trường ngách với sự tham gia chủ yếu từ các studio nhỏ và vừa.

Tầm Quan Trọng Của Thực Tế Tăng Cường (XR)

Anh Trịnh Phước, CEO của SoundxVision.io, đã chia sẻ về công nghệ Thực Tế Mở Rộng (XR), một thuật ngữ bao quát cả AR, VR và MR. XR đang làm thay đổi cách chúng ta tương tác với môi trường số, mang lại những trải nghiệm phong phú và đa dạng hơn cho người dùng.

6

Hình 6. AR, VR và MR

Anh Phước cũng chỉ ra rằng, dù các bộ phim khoa học viễn tưởng có thể tạo cảm hứng cho các khái niệm tương tác trong XR, nhưng nhiều tính năng từ những bộ phim này lại không thực tế và khó áp dụng vào thực tế. Ví dụ, các thao tác tay liên tục trong không trung sẽ gây mệt mỏi cho người dùng và hạn chế tính khả dụng của chúng trong thế giới thực. Thay vì những tính năng phô trương, thiết kế XR nên tập trung vào sự thoải mái và nhu cầu thực sự của người sử dụng.

7

Hình 7. Anh Phước chia sẻ về công nghệ XR

Anh Phước cũng chia sẻ rằng người dùng công nghệ XR rất đa dạng và có những mục đích sử dụng khác nhau. Những “người khám phá” thích những tương tác động, còn những người “ngại di chuyển” lại ưu tiên sự tiện lợi và tối giản trong các tương tác để đạt được mục tiêu nhanh chóng và hiệu quả. Việc hiểu rõ nhu cầu của người dùng sẽ giúp các nhà thiết kế tạo ra những trải nghiệm hấp dẫn và dễ sử dụng hơn.

8

Hình 8. Anh Phước nhấn mạnh tầm quan trọng của việc thiết kế lấy người dùng làm trung tâm

Những Xu Hướng Mới Trong Thiết Kế UX Cho Công Nghệ Tương Tác

Buổi thảo luận về “Thiết Kế UX và Chiến Lược cho Công Nghệ Tương Tác” đã cung cấp những cái nhìn sâu sắc về cách thức các nhà thiết kế có thể tạo ra những trải nghiệm người dùng ấn tượng trong môi trường ảo. Các chuyên gia đều nhấn mạnh rằng, thành công trong việc thiết kế UX cho công nghệ tương tác đòi hỏi sự sáng tạo, hiểu biết sâu sắc về người dùng và ứng dụng hiệu quả các công nghệ mới như âm thanh không gian, in 3D và các công cụ phát triển game.

9

Hình 9. Sinh viên UEH trao đổi với diễn giả

Những nguyên lý cơ bản trong thiết kế UX cho công nghệ tương tác mà các chuyên gia đưa ra bao gồm:

  • Thiết kế lấy người dùng làm trung tâm: Tạo ra những trải nghiệm dễ sử dụng, trực quan và có tính khả dụng cao.
  • Tính tương tác và thoải mái: Tạo ra những trải nghiệm không chỉ hấp dẫn mà còn thuận tiện và thoải mái cho người dùng.
  • Hiểu rõ nhu cầu và thói quen người dùng: Điều này giúp thiết kế những phương pháp tương tác phù hợp, từ việc sử dụng tay, mắt đến điều khiển bằng giọng nói.
10

Hình 10. Sinh viên UEH chụp hình chung với các diễn giả

Với sự phát triển không ngừng của công nghệ, tương lai của UX trong các công nghệ tương tác sẽ tiếp tục mở ra nhiều cơ hội và thách thức. Bằng cách áp dụng các chiến lược thiết kế tinh tế và sáng tạo, các nhà thiết kế có thể định hình một tương lai nơi công nghệ tương tác không chỉ là công cụ mà là một phần không thể thiếu trong cuộc sống của chúng ta.

Nằm trong xu thế phát triển của lĩnh vực ArtTech, chuỗi hoạt động quốc tế ArtTech Fusion (ATF) được tổ chức thường niên do ArtTech Hub (ATH), các đơn vị thuộc Trường Công nghệ và Thiết kế UEH (CTD), Đại học Kinh tế Thành phố Hồ Chí Minh (UEH) đăng cai và phối hợp cùng các đơn vị trong và ngoài nước với các chủ đề khác nhau qua từng năm.

Năm 2024, chuỗi hoạt động quốc tế ArtTech Fusion được tổ chức với chủ đề “New ArtTech for Future Generations” (ArtTech – Sự kết hợp mới cho thế hệ tương lai vì sự bền vững) nhằm khơi dậy, phát huy tư duy sáng tạo và hành động đổi mới của thế hệ tương lai, góp phần xây dựng một xã hội phát triển bền vững. Xuyên suốt hành trình ATF24 trong 03 ngày (22-24/10/2024) là hơn 30 hoạt động học thuật, thực tiễn gồm 05 bài tham luận chính (Keynote Speeches), 10 phiên thảo luận đặc biệt (Special Sessions), 05 phiên trình bày bài nghiên cứu song song (Parallel sessions), 05 Workshops, 01 ấn phẩm sách học thuật (Book Chapter), 09 triển lãm (Exhibitions), 01 chuyến kết nối di sản (Heritage Connection Trip), 01 buổi biểu diễn nghệ thuật (Tangible Performance).

Năm 2025, chuỗi ArtTech Fusion diễn ra lần thứ 4 (ATF25), với chủ đề “Co-Creation for a Wondrous Future” (Đồng sáng tạo cho một tương lai diệu kỳ), dự kiến từ ngày 24 đến 26/9/2025. Đây là dịp để khám phá, trải nghiệm, giao lưu và sáng tạo trong thế giới kỳ diệu của nghệ thuật kết hợp công nghệ mới, hướng đến tương lai bền vững. 

Thông tin cập nhật về ATF25, vui lòng xem tại:
Website: https://ath.ueh.edu.vn/
Fanpage: https://www.facebook.com/ueh.arttechhub

Tác giả: ThS. Nguyễn Lê Sơn Trang – Đại học Kinh tế Thành phố Hồ Chí Minh

Đây là bài viết nằm trong Chuỗi bài lan tỏa nghiên cứu và kiến thức ứng dụng từ UEH với thông điệp “Research Contribution For All – Nghiên Cứu Vì Cộng Đồng”, UEH trân trọng kính mời Quý độc giả cùng đón xem bản tin UEH Research Insights tiếp theo.

Tin, ảnh: Tác giả, Ban Truyền thông và Phát triển đối tác UEH

Giọng đọc: Tâm Đan

Chân Trang (1)

Chu kỳ giảm giá của đồng USD?

TS. Đinh Thị Thu Hồng và nhóm nghiên cứu

26 Tháng Sáu, 2021

Việt Nam cần kịch bản cho thương mại tương lai

ThS. Tô Công Nguyên Bảo

26 Tháng Sáu, 2021

Hệ thống tiền tệ tiếp theo như thế nào?

TS. Lê Đạt Chí và nhóm nghiên cứu

26 Tháng Sáu, 2021

Chuyển đổi số trong khu vực công tại Việt Nam

Khoa Quản lý nhà nước

26 Tháng Sáu, 2021

Cần đưa giao dịch công nghệ lên sàn chứng khoán

Bộ Khoa học và Công nghệ

5 Tháng Sáu, 2021

Thiết kế đô thị: tầm nhìn vững chắc cho đô thị bền vững

Viện Đô thị thông minh và Quản lý

5 Tháng Sáu, 2021

Phục hồi du lịch và nỗ lực thoát khỏi vòng xoáy ảnh hưởng bởi Covid-19

Viện Đô thị thông minh và Quản lý

5 Tháng Sáu, 2021

2021 sẽ là năm khởi đầu của chu kỳ tăng trưởng mới

PGS.TS Nguyễn Khắc Quốc Bảo

5 Tháng Sáu, 2021

Quỹ vaccine sẽ khả thi khi có người dân đóng góp

Phạm Khánh Nam, Việt Dũng

5 Tháng Sáu, 2021

Kích thích kinh tế, gia tăng vận tốc dòng tiền

Quách Doanh Nghiệp

5 Tháng Sáu, 2021

Đi tìm chiến lược hậu Covid-19 cho doanh nghiệp bảo hiểm Việt Nam

PGS TS Nguyễn Khắc Quốc Bảo, ThS Lê Văn

5 Tháng Sáu, 2021

Insurtech – Cơ hội và thách thức cho Startup Việt

Ths. Lê Thị Hồng Hoa

5 Tháng Sáu, 2021